Femme fatale: Revizyonlar arasındaki fark

'''Femme Fatale''', kendisi de değişik motivasyonlara sahip olabilen bir erkeği, özellikle cinselliği kullanarak, tuzağına düşürdüğü söylemine dayalı bir kötü ruhlu kadın tiplemesinin tanımıdır. Fransızca'da "ölümcül kadın" anlamına gelir. Edebiyatta, sinemada ve güncel olayların aktarımında genelde cinsel açıdan tatmin olmaz azgın bir kadın olarak tasvir edilmektedir.

 

Femme fatale tiplemesi, şu veya bu şekilde, bütün kültürlerin efsanelerinde ve folklorunda yer etmiştir. Tarihin kaydettiği ilk örnekleri arasında, Sümer tanrıçası [[İştar]] ve [[Tevrat]]'ta yer alan [[Havva]], [[Lilith]], [[Delilah]] ve [[Lou Andreas-Salomé]] sayılabilir. 19. yüzyıldan itibaren, yükselen burjuvazinin ahlaki değerler anlayışı içinde, Batı kültüründe daha sık rastlanagelmektedir. Tiplemenin örnekleri [[Oscar Wilde]], [[Edvard Munch]], [[Gustav Klimt]] gibi sanatçıların eserlerinde mevcuttur. Kadın hakları hareketinin gelişmesiyle, ve muhtemelen bu harekete burjuvazinin bir tepkisi ve korkularının bir ifadesi olarak, femme fatale tiplemesi dimağlarda daha da geniş yer etmeye başlamış, daha da fazla sayıda örnek yaratılmıştır. Edebiyat ve resimle başlayan vurgu, sinemanın ortaya çıkması ve gelişmesiyle bu sanat dalına da taşınmıştır.

 

[[Anglo-Sakson]] kültüründeki femme fatale tiplemelerinin kökenlerinde genelde bir yabancılık unsuru bulunmaktadır. Femme fatale bu çerçevede bir tür cinsel vampir olarak tasvir edilmektedir. Nitekim, günümüz söyleminde iki tanım arasında derece farkı yerleşmiş olsa da, İngilizce'de femme fatale evvelce "vamp" şeklinde tanımlanmaktaydı. Femme fatale, karanlık şehvet arzuları ağlarına düşürdükleri ve kendilerine aşık ettikleri erkeklerin erkekliğini, kişiliğini, maddi varlıklarını, toplumsal itibarlarını sömürerek çökertmektedirler. Bu erkekler, kadın tarafından içlerinde ve dışlarında hiçbir şey kalmayacak hale getirildiklerinde bir köşeye atılmaktadırlar. 20. yüzyıl başlarına ait femme fatale (vamp) tiplemesinin iyi bir örneği [[Lawrence Durrell]]'ın [[İskenderiye Dörtlüsü]]'ndeki [[Justine]] karakteridir.

Sinema tarihinin en ünlü femme fatale karakteri ise diğer femme fatale rollerinde de göze çarpan [[Rita Hayworth]] tarafından canlandırılan aynı isimli filmdeki [[Gilda]] karakteridir. Rita Hayworth [[Salome]] filminde veya [[Şangaylı Kadın]] filmindeki kadın karakterlerinin çok ötesinde, kara film janrında ön plana çıkan ve film tarihi boyunca birçok filmin gönderme yapmasına ya da filmi aynen veya kısmen taklit etmesine yol açan bir figür sergilemiştir. Tek eldivenini çıkararak dans ettiği ve [[put the blame on mame]] adlı, her kabahati kadınlarda bulan erkeklerle dalga geçen bir şarkıyı söylediği sahne, genelde femme fatale'e örnek olarak gösterilir.

 

 

 

 

 

 

[[Bram Dijkstra]] ''Femme fatale'' tiplemesi hakkında iki kapsamlı kitap yazmıştır:

 

* [http://www.historytelevision.ca/archives/sexliesspies/femmefatale/ History Television's Femme Fatales].

<!--kategoriler-->

[[Kategori:Cinsel kimlik ve yönelimleri]]