Erken Tunç Çağı: Revizyonlar arasındaki fark

[[Anadolu]]'da M.Ö. 3000-1200 yılları arasında ele alınan Tunç Çağı kazılarında bulunan çanak çömleğin yapısına, üretimde ve mimaride kullanlan teknolojinin düzeyine göre Erken, Orta ve Geç Tunç olmak üzere üç evrede incelenir.

 

Erken Tunç I, II, III olarak incelenen bu evrenin ilk döneminde daha çok, [[Kalkolitik]] dönemin tarıma dayalı köy kültürü sürdürülmektedir. Bronz alet kullanımı çok yaygın değildir. [[Mezopotamya]] ve [[Mısır]]'da M.Ö. 4. binin sonlarından itibaren yazının kullanılmasına rağmen Anadolu henüz bu aşamaya ulaşamamıştır. Çömlekçi çarkı da henüz kullanıma girmemiş olmasına rağmen daha gelişmiş koyu renkli ve iyi açkılı seramikler yapılmıştır. Yapılar yine taş temeller üzerine kerpiçten megaron planlı olarak inşa edilmiş olup, bazı yerleşim alanlarının etrafı bir surla çevrilmeye başlanmıştır

 

Bu dönemin en önemli teknolojik buluşu kağnı biçimindeki dört tekerlekli arabadır. Bu evrede Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan en önemli yerleşim yerleri [[Troia]] I, [[Demircihöyük]], [[Semahöyük]], [[Beycesultan]], [[Tarsus]], [[Alişar]], [[Alacahöyük]], [[Karaoğlan]], [[İkiztepe]], [[Kültepe]] ve [[Norşuntepe]] olarak sayılabilir.

 

Erken Tunç II, Orta Anadolu'da güçlü beyliklerin ortaya çıktığı bir dönemdir. Batı Anadolu'daki Troia II'nin yanı sıra [[Kızılırmak]] batısında, [[Ankara]] yakınlarnda Karaoğlan, [[Ahlatlıbel]], [[Etiyokuşu]], [[Polatlı]], Kızılırmak doğusunda ise Alişar ve Alacahöyük bu dönemin en önemli yerleşimleri olmuştur.

 

Erken Tunç II döneminin sonlarında Batı ve Güney Anadolu'da büyük yangın izlerine rastlanmıştır. Birçok yerleşimin ıssızlaşması bu ortak felaketle ilgili görülmektedir. Ayrıca bu felaketlerden sonra ortaya çıkan yerleşme yerlerinin sayısında meydana gelen 1/4 oranındaki azalma ve yakılıp yıkılan iskan yerlerinin tekrar iskan edilmemesi bu felaketlere birtakım göçebe toplulukların yol açtığını göstermektedir. Aynı dönemde Trakya ve Balkanlar'da meydana gelen ıssızlaşma bu toplulukların Balkanlar üzerinden gelen Hint-Avrupa kökenli [[Luviler]]'in olabileceklerini göstermektedir.

 

M.Ö. 2300 yıllarında ortaya çıkan bu felaketten sonra Erken Tunç III evresine gelinir. Yerleşim yerleri önceki dönemin özelliklerini küçük farklarla sürdürmelerine rağmen çoğu küçük birer köy niteliğindedir. Bu dönemde felaketlerden fazla etkilenmeyen Doğu Anadolu'daki Norşuntepe, [[Korucutepe]], [[Tepecik]], [[Arslantepe, Malatya|Arslantepe]] gibi nispeten büyük merkezlere [[İmikuşağı]], [[Köşkerbaba]], [[Pulur]], [[Değirmentepe]] gibi yeni yerleşimler eklenmiştir.

 

Dikkat çekici bir gelişme görülmeksizin 500-600 yıl kadar yaşayan bu köysel yerleşimler M.Ö. 1700 yıllarında son bulmuştur.

 

* [http://tayproject.eies.itu.edu.tr/veritab.html TAY] Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi