Enterferans: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Pinar (mesaj | katkılar)
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
6. satır:
İletişimde iletilmek istenen sinyalin yanı sıra istenmeyen başka ürünlerin de iletilmesi iki sebepten oluşabilir. Ya sinyalin kendisi bozulmuş ve istenmeyen ürünler üretmiştir ya da ikinci bir sinyal karışım yapmıştır. Sinyalin başka bir sinyal olmaksızın bozulması iletişim teknolojisinde [[parazit (elektronik)|parazit]] ve [[distorsiyon]] olarak bilinmektedir. Gürültü çoğu kez doğal olaylardan, endüstriden ya da madde özelliklerinden ileri gelir. Distorsiyon ise, doğrusal olmayan devrelerin tek [[frekans]]lı bir sinyalin karakteristiğinde yol açtığı bozukluktur.
 
Buna karşılık iletişim veya yayın amaçlı birden fazla sinyalin birbirlerini etkilemeleri olayı enterferanstır. Enterferansta bir sinyal bir başka sinyal tarafından bozulur. Bozan sinyal yayın sinyaline elektromanyetik dalgalarla etki yapabilir. Ama çoğu kez sebep, doğrusal olmayan devrelerdir. İletişim devrelerinin bir bölümü doğrusal değildir. Hatta doğrusal olması istenen [[yükselteç]] gibi devreler bile, tamamen doğrusal değildir. Bu sebepten, enterferans bütün iletişim devrelerinin ortak sorunudur.
 
Verici ve alıcı arasındaki iletimi bozmak amacıyla yapılan müdahaleler kasti enterferanstır. Kasti olmayan enterferans türleri ise; kanal içi taşıyıcılar arası enterferans, komşu kanallar arası enterferans, taşıyıcı harmonik enterferans ve ortak kanal enterferansı gibi adlarla bilinir.
 
=== Kanal içi taşıyıcılar arası enterferans ===
 
İletişim devrelerinde genellikle aynı anda birden fazla bilgi sinyali vardır. Mesela [[Stereofoni (FM)|stereofonik]] [[radyo]] yayınında iki [[ses sinyali]], [[televizyon]] yayınında ses ve [[görüntü sinyali]] vb. Doğrusal olmayan devreler bu gibi sinyallerden yararlanarak, farklı frekansta üçüncü bir sinyal üretirler.Buna '''enterferans ürünü''' denilir. Bu üçüncü sinyalin frekansı kanal içindeki bilgi sinyalleri frekanslarının toplamı veya farkıdır. Bu üçüncü sinyal de, iki bilgi sinyali gibi alıcıya ulaşır ve alıcı tarafından üçüncü bir bilgi sinyali olarak değerlendirilir. Sonuç alışın bozulmasıdır. Mesela, bazı televizyon yayınlarında beyaz renkli sahnelerde sesin '''50 Hz''' lik bir gürültü ile bozulması bu tür enterferansa örnektir. (Televizyon yayıncılığındaki geçmeli tarama yöntemi kullanılır ve alan frekansı '''50 Hz''' dir.) Çözüm olarak, [[stüdyo]] veya [[Televizyon vericisi|vericivericilerde]]lerde görüntü sinyal düzeyi düşürülür.
 
=== Kanallar arası enterferans ===
 
Kanallar arası enterferans da kanal içi enterferans gibidir. Bir kanal içinde oluşan enterferans ürününün frekansı kanal bandı dışına çıkarsa enterferans ürünü meydana geldiği kanalı değil, komşu kanalı etkiler. Mesela, bazen televizyon yayınında komşu kanal görüntüsü izlenen kanal görüntüsü altında fark edilebilir. Çözüm olarak, her bölgede kanal tahsis planlaması yapılırken iki kanal arasında iki boş kanal olmasına dikkat edilir.
 
Kanallar arası enterferansın özel bir türü de komşu kanal bantlarının iç içe girmesidir. [[Frekans modülasyonu]]nda, radyo frekans bandının kanal genişliği kuramsal olarak sonsuzdur ( Planlamada kullanılan [[Carson kuralı]] kesin bant genişliğini vermez.). Bu sebepten, yayın yapan her verici komşu kanallara bir ölçüde girer. Çözüm olarak, kanal planlamasında yayıncılara farklı taşıyıcı frekansları tahsis edilir ve yayın sırasında [[modülasyon]] oranı (frekans sapması) belli bir değerin altında tutulur.
30. satır:
=== Ortak kanal enterferansı ===
Ortak kanal enterferansı aynı taşıyıcı frekansı kullanan birden fazla vericinin yol açtığı enterferanstır. Normal koşullarda, bir bölgede yayın yapan her yayıncının ayrı frekans kullanması gerekir. Ancak bazen planlama hatası, bazen hava koşullarının yayın alanını genişletmesi vb. sebeplerle alıcı aynı frekansı kullanan iki vericiden aynı anda yayın alabilir. Bu durumda alıcıların sadece yayınlardan birini almak için alıcı [[anten]]i ayarlanmaları gerekir. Bu tür enterferansın çok sık rastlanan bir örneği kablo ve antenden yayın alan televizyon alıcılarında görülür. Kablo ve antenden gelen farklı yayınlara ait sinyaller aynı frekansta oldukları için birbirlerini ertkileyebilirler. Sık rastlanan bir başka şikayet ise [[orta dalga]] radyo yayınında yayın erişim uzaklığının arttığı akşam saatlerinde aynı radyo frekansı kullanan iki istasyon yayınının aynı anda izlenmesidir.
 
Bu tür enterferans yayıncılığın yanı sıra telefon iletişiminde de önemli bir sorundur. Bu tür enterferansa, Türkiye'de telefonculukta genellikle Fransızca kökenli diyafoni (''diaphonie'') adı verilmektedir. (İngilizce ''cross talk'')
40. satır:
Bu kanalda kanal bandı '''486-493 MHz''' arasındadır. Ana taşıyıcı da denilen görüntü taşıyıcısı '''487.25 MHz''' dedir. Görüntü taşıyıcısına göre ses taşıyıcısı '''5.5 MHz''' de, PAL renk taşıyıcısı ise '''4.43 MHz''' dedir.
 
a. Kanal içi enterferans: Doğrusal olmayan devreler ses ve renk taşıyıcılarından yararlanarak, üçüncü bir sinyal üretirler. Bu enrterferans ürününün frekansı (Görüntü taşıyıcısına göre) '''5.5-4.43 = 1.07 MHz''' dedir. Alıcı bu ürünü görüntü sinyalinin bir bileşini olarak algılar.
 
b. Kanallar arası enterferans : 23.kanalda ses taşıyıcısı ile görüntü arasındaki fark görüntü taşıyıcısı modüle ederek '''5.5 MHz''' ara ile entermodülasyon ürünleri üretir (En güçlüleri '''476.25 – 481.75 – 498.25 – 503.75 MHz'''.). Ancak bu ürünlerden hiç biri 23.kanal içine düşmez (Birinci ürün 21., ikinci ürün 22., üçüncü ürün 24., ve dördüncü ürün de 25.kanal içindedir.). Bir başka deyişle 23. kanal iki alt ve iki üst olmak üzere dört komşu kanalı etkilemiştir.
 
c. Taşıyıcı harmoniği: '''487.5 MHz''' nin ikinci harmoniği '''975 MHz''' dedir. B/G sisteminde bu frekans bölgesinde herhangi bir kanal yoksa da, bu frekans uydu alıcılarının ara frekans bölgesini etkileyebilir.
49. satır:
 
Yayıncılıkta genellikle verici çıkışında bir [[filtre]] yer alır. Bu filtrenin görevi kanal dışına taşan (gerek kanallar arası entermodülasyon ürünü, gerekse taşıyıcı harmoniği) sinyalleri bastırmaktır. Ayrıca ortak taşıyıcılı televizyon vericilerinde kapan filtre (notch) adında dar bantlı bant söndüren filtreler de vardır. Bu filtreler ses taşıyıcı frekansının '''5.5''' ve '''11 MHz''' üstüne ve görüntü taşıyıcı frekansının '''5.5''' ve '''11 MHz''' altına ayarlanmıştır.
<!-- interwiki -->
 
[[Kategori:Elektronik]]
[[Kategori:Yayıncılık]]
[[Kategori:İletişim]]
 
<!-- interwiki -->
 
[[en:Interference (communication)]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Enterferans" sayfasından alınmıştır