Amfitiyatro: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
[[Dosya:Roman_theater_in_Aspendos.jpg|right|thumb|250px|Aspendos Amfitiyatrosu]]
'''Amfitiyatro''',
"Amfi" kelime anlamı olarak "çift" demektir. Bu nedenle, amfitiyatroyu işlevinden başka yapı şekli de tiyatrodan ayırır. Tiyatro, yarım daire bir yapı iken, amfitiyatro “çift” tiyatro yani dairesel ya da elips şeklindedir. Amfitiyatroları yine [[elips]] şeklinde kullanış amaçları ve formaları farklı olan stadyumlar ile de karıştırmamak gerekir.
Roma uygarlığı döneminde ortaya çıkan amfitiyatroların eski Yunan ve Anadolu'da örnekleri yoktur. Örneğin Türkiye'de [[Efes]] ve [[Aspendos]]'da örneği bulunan yapılar amfitiyatro değildir. Dünyada en tanınmış örneği [[Roma]]'da bulunan Colosseum'dur. Tunus'un El Jem şehrinde bulunan örneği de günümüze oldukça iyi korunmuş olarak gelmiştir.
[[Latince]] olan arena sözcüğü kumluk anlamına gelir. Çünkü bu alanlar, dövüş sırasında akan kanları kolaylıkla dibe sızdırması için kumlarla kaplı olurdu. Tribünlerin altında karanlık odalar, [[gladyatör|gladyatörler]] için barakalar, zindanlar, vahşi hayvanlar için kafesler bulunurdu. Arena, parmaklıklarla çevrili olurdu. Arenada dövüşen kişilere gladyatör denirdi. Gladyatörlerin çoğu suçlular ya da köleler arasından yetişirdi. Dövüşler gladyatörlerden birinin, bazen her ikisinin ölümüyle sonuçlanırdı.
İlk amfitiyatroların dayanıksız [[tahta]] yapılar olduğu bilinmektedir. [[M.Ö. 80'ler]]de Pompei'de taşlarla yapılan amfitiyatro, bilinen en eski amfitiyatrodur. Roma'daki [[kolezyum|Flavius Amfitiyatrosu]], amfitiyatroların en ünlüsüdür. Daha sonra [[Colosseum]] olarak adlandırılan bu amfitiyatronun eski kaynaklarda yaklaşık 80 bin izleyici aldığı belirtilir. Ama günümüz ölçümleri ancak 50 bin kişi olabileceğini göstermiştir. Günümüze ulaşan öbür en ünlü amfitiyatrolar [[İtalya]]'da Verona, Pompei ve Puteoli'deki (bugünkü Pozzuoli); Hırvatistan'da İstriya'nın merkezi Pula'daki; [[Fransa]]'da Nîmes ve Arles'daki amfitiyatrolardır.
| |||