Irak ambargosu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
10. satır:
==Irak halkına etkisi==
Modern Irak ekonomisi büyük oranda petrol ihracatına dayalıydı.<ref>1989 verilerine göre petrol sektörü toplam ekonominin %61’ini oluşturuyordu</ref> Tarım sektörünün 1970’li yıllardan itibaren gerilemesiyle beraber ambargonun etkileri daha da yakıcı olmuştur. Ambargonun uygulanmasından sonra Irak hükümeti kişi başına günlük 1000 kalori sağlayacak şekilde ücretsiz gıda yardımı uygulaması başlattı. Irak halkının günlük gıda ihtiyacının %60’ını karşılaması öngörülen bu uygulama insnaların hayatta kalabilmesi için vazgeçilmez bir hal aldı. 1997 yılında [[Petrol-Gıda programı]]nın başlatılmasıyla beraber durum biraz daha düzelmiştir. 2000 yılı Mayıs ayında [[Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu]] (UNICEF) tarafından yapılan araştımaya göre 5 yaşın altındaki çocukların yarısının [[ishal]] hastası olduğu tespit edilmiştir. Irak nüfusunun %45’inin 14 yaşının altında olduğu saptandığında ortaya çıkan tablo endişe vericidir. Elektrik kesintileri, yedek parça bulunamaması ve teknolojik yeniliklerden mahrum bırakılma sonucunda çok sayıda modern kamu hizmeti çökme noktasına gelmiştir.<ref name="unicef">[http://www.unicef.org/evaldatabase/index_29697.html Temmuz 2003 tarihli UNICEF raporundan] {{En}}, 26 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>
1977 yılında Irak genelinde %78 ve kadınlar arasında %87 düzeylerinde olan okur yazarlık oranı ambargo nedeniyle hızla düşmüştür. 1990-98 yıllar arasında okulu bırakmak zorunda kalan Iraklı çocuk sayısının artmasıyla hem eğitim seviyesi düşmüş, hem de aileye kazanç getiren gelirde düşme hissedilmiştir. 1980’li yıllarda neredeyse görülmeyen çocuk işçiliğin başladığı görülmüştür. Irak para birimi olan [[dinar]] bu dönemde hızla değer kaybetmiştir.<ref name="unicef" />
Irak, Ortadoğuda kadınların eğitimine önem veren nadir ülkelerden birisidir. Buna rağmen 1980’li yıllarda savaş durumunun ve ekonomik gerilemenin etkisiyle kadınların iş hayatına girişi ve ailenin ekonomik sorumluluğunu tamamen üstlendiği görülmüştür. <ref name="unicef" />
Ambargo döneminde yaşanan yetersiz beslenme, ilaç sıkıntısı, temiz su yokluğu ve salgın hastalıklara karşı önlem alınmaması yüzünden görülen çocuk ve bebek ölümlerinin sayısı hakkında bir belirsizlik olmasına rağmen araştımacı Richard Garfield bu rakamı 100 ila 227 bin arasında vermektedir.<ref>[http://www.casi.org.uk/info/garfield/dr-garfield.html Yapılan kapsamlı araştırmanın tam metni] {{En}}, 26 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Özellikle kimyasal silahlarda kullanıldığı iddiasıyla [[klor]]un ambargoya tabi tutulması su kaynaklarının dezenfekte edilmesini engellemiştir. Buna rağmen bu dönemde ABD’nin Birleşmiş Milletler Elçisi olan [[Madeleine Albright]] ambargoyu savunarak, Saddam yönetiminin Irak kaynaklarını halkla paylaşmadığını öne sürmüştür.<ref>Özgeçmişini yazdığı Madam Secretary adlı eser içinde s.274-275</ref> Kendisine Irak’da ölen çocukların sayısının [[Hiroşima]]’ya atılan atom bombası sonucu ölen çocuk sayısından fazla olduğu hatırlatılıp, ambargonun buna değip değmediği sorulduğunda buna değdiği cevabını vermiştir.
[[Bağdat]]’daki Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinatörü Deniz Halliday, 1998 yılı Ekim ayında 34 yıl emek verdiği Birleşmiş Milletlerdeki görevinden istifa etmiş ve “Soykırıma eş anlamda uygulanan bir programı yönetmek istemiyorum” demiştir.<ref name="bm" /> Halliday’ın yerine gelen Hans von Sponeck de görevini protesto ederek istifa etmiş ve yaşanaları “insanlık trajedisi” olarak nitelemiştir.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/low/middle_east/642189.stm 14 Şubat 2000 tarihli BBC haberi] {{En}}, 26 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Irak’daki [[Dünya Gıda Örgütü]] sorumlusu Jutta Burghardt’da benzer şekilde görevinden istifa etmiştir.
===Bebek ve çocuk ölümleri===
| |||