II. Murad: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Xqbot (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: hu:II. Murád oszmán szultán
2ulus (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Osmanlı padişahı
| isim=II. Murat
| resim=II. Murat II.jpg
| tugra=Tughra of Murad II.JPG
| başlık=II. Murat
11. satır:
| ikinci_saltanat_sonu=[[3 Şubat]] [[1451]]
| sonra_gelen=[[Fatih Sultan Mehmet]]
| doğum_tarihi=[[Haziran]] [[1404]], [[Amasya]]
| ölüm_tarihi= [[3 Şubat]] [[1451]], [[Edirne]]
| annesi=[[Emine Hatun]]
17. satır:
}}
 
'''II. Murat''' ([[Osmanlı Türkçesi]]: مراد ثانى Murād-ı sānī) ''Koca Murad'' olarak da anılır; (d. [[Haziran]] [[1404]], [[Amasya]] – ö. [[3 Şubat]] [[1451]], [[Edirne]]), 6. [[Osmanlı]] [[padişah]]ı.
 
Babası [[Çelebi Mehmed]], annesi [[Dulkadiroğulları Beyliği]]'nden [[Emine Hatun]]'dur. [[Fatih Sultan Mehmed]]'in babasıdır. [[Amasya]]’da doğan Sultan Murad; babasının [[Edirne]]’de [[1421]] yılında ölümüne kadar Amasya’da Sancakbeyliği yapmıştır. Babasının ölüm haberi üzerine henüz 19 yaşındayken tahta çıkmıştır<ref name="paralar">http://www.osmanliparalari.com/06-2murat-824/06c1-2murat-hayat.htm</ref><ref name="osmanli700">http://www.osmanli700.gen.tr</ref><ref>Uzunçarşılı, İ Hakkı. Büyük Osmanlı Tarihi. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları</ref>.
31. satır:
=== İlk yılları ===
 
Murat'ın babası [[I. Mehmet|Mehmet]]'in ölümünü üç yıl süren bir bunalım izledi. [[Doğu Roma]] İmparatoru [[II. Manuel Palaiologos|Manuel]] [[Limni]]'de gözaltında tutulan Murat'ın amcası [[Düzmece Mustafa|Mustafa Çelebi]]'yi [[Gelibolu]]'yu Bizans'a bırakması karşılığında serbest bıraktı; onu meşru padişah kabul edip bir Bizans donanma filosu ile Limni'den [[Rumeli]]'ye geçmesini sağladı. Mustafa Çelebi, özellikle İzmiroğlu Cüneyd Bey'in yardımcılığı ile Rumeli beylerinin de desteğini aldı. II. Murat'ın veziriazamı olan [[Amasyalı Beyazıt Paşa]] Edirne'deki ordu ile Mustafa Çelebi'nin yeni topladıği orduya karşı gitti. Yapılan [[Sazlıdere Muharebesi]] sonucunda veziriazamn ordusunun büyük bir kısmı taraf değiştirdi ve II. Murad'ın veziriazamı teslim oldu. İzmiroğlu Cüneyd Bey'in israrı üzerine Beyazıt Paşa idam edildi. Mustafa Çelebi'yi ikinci başkent halkı tezahüratla karşıladı. Mustafa Çelebi Edirne'de hükümdarlığını ilan edip kendi adına hutbe okutup sikke bastırdı. Mustafa Çelebi siyasetinde bazı büyük hatalar yaptı. Bizans'a vaad ettiği Gelibolu'yu vermeyerek ilk destekcisini kaybetti. Sonra 12 bin sipahi ve 5 bin yaya ordusuyla Galata Cenevizlilerin gemileri ile Gelibolu'dan Anadolu'ya geçip Bursa'yi kuşattı. Fakat Anadolu'da savaşa girişmek istemeyen Rumeli asillı ordunun bu sefere pek gönüllü olmaması ve II. Murad'ın Mustafa Çelebi'nin Beyazit'in oğlu olmayip ''Düzmece'' olduğuna dair menfi propagandalarının inandırıcı olması Mustafa Çelebi'nin ordusunun dağılmasına neden oldu. Özellikle kendisine İzmir ve Aydın beyliği teklif edilen İzmirlioğlu Cüneyd Bey yandaşları ile Mustafa'nın ordusundan ayrıldı. Mustafa ordusunda kalanlarla geri çekilirken Ulubat civarında bir köprüde Hacı İvaz Paşa'nın birliği ile tutuştuğu çarpışmada büyük zararlar verdi. Mustafa Gelibolu'ya kaçmayı başardı ve oradan Boğaz trafiğini durdurmaya çalıştı. Fakat II. Murad Cenevizli Foca Podestası Adorno'dan kiraladığı gemi ve askerlerle birlikte Rumeli'ye geçmeyi başarıp Mustafa'yı Gelibolu'dan kaçırttı. II. Murat 2 bin zırhlı Foca Podestasi askeriyle takviyeli orduyla Edirne üzerine yürüdü. Edirne'liler onu şehir dışında karşılayıp ona sadık olduklarını bildirdiler. Mustafa Çelebi devlet hazinesinde alarak Edirne'den kaçti. Fakat Tunca Vadisindeki Kızılağaç Yenicesi'inde yakalanıp Edirne'ye gönderildi. Mustafa Çelebi hailesi Mustafa'nın Edirne kale burcundan asılması ile böylece 1422de son buldu. Fakat tarihciler hala Mustafa Çelebi'nin ''düzmece'' mi yoksa gerçekten padişah oğlu olup olmadığı sorusunu tartışmaktadırlar.
 
Bu olayın ardından Mustafa Çelebi'yi destekleyen Bizanslılar yeni bir oyun sergileyerek bu desteğin o zaman güç kazanan bir saray kliği tarafından uygulandığını ve gerçekten imparator II. Manuel'in II. Murat'a karşı dost olduğunu beyan ettiler. Fakat yeni veziriazam [[Çandarlı İbrahim Paşa]], Vezir Hacı İvaz Paşa ve Lal Yörgüç Paşa'nın görüşlerini alan Murat Bizans'a sert tepki gösterdi ve
Mustafa Çelebi siyasetinde bazı büyük hatalar yaptı. Bizans'a vaad ettiği Gelibolu'yu vermeyerek ilk destekcisini kaybetti. Sonra 12 bin sipahi ve 5 bin yaya ordusuyla Galata Cenevizlilerin gemileri ile Gelibolu'dan Anadolu'ya geçip Bursa'yi kuşattı. Fakat Anadolu'da savaşa girişmek istemeyen Rumeli asillı ordunun bu sefere pek gönüllü olmaması ve II. Murad'ın Mustafa Çelebi'nin Beyazit'in oğlu olmayip ''Düzmece'' olduğuna dair menfi propagandalarının inandırıcı olması Mustafa Çelebi'nin ordusunun dağılmasına neden oldu. Özellikle kendisine İzmir ve Aydın beyliği teklif edilen İzmirlioğlu Cüneyd Bey yandaşları ile Mustafa'nın ordusundan ayrıldı. Mustafa ordusunda kalanlarla geri çekilirken Ulubat civarında bir köprüde Hacı İvaz Paşa'nın birliği ile tutuştuğu çarpışmada büyük zararlar verdi.
2 Haziran 1422'dan Eylul başına kadar [[Konstantinopolis]]'i karadan kuşatmaya aldı. Bu kuşatma Bizans için büyük asker ve bina hasarına yol açtı. Bu kuşatmadan kurtulmak için Bizans'lılara bu sefer kuşatma sürerken Ağustos ayında II. Murat'ın kardeşi [[Küçük Mustafa]]'yı ayaklandırmaya başardılar.
 
Bu kuşatmadan kurtulmak için Bizans'lılara bu sefer kuşatma sürerken Ağustos ayında II. Murat'ın kardeşi [[Küçük Mustafa]]'yı ayaklandırmaya başardılar. [[Karamanoğulları Beyliği|Karaman]] ve [[Germiyanoğulları Beyliği|Germiyan]] beyleri ile birlikte Hamid-İli'nden hareket eden Küçük Mustafa Bursa'ya gelip bu şehri kuşattı. Bursa Ahileri Küçük Mustafa'nın lalası olan Şarapdar İlyas'a heyet göndererek şehrin kendini savunacak personel ve ikmal maddesi olduğunu ve Ahilerin bu savunmayı destekleyeceğini bildirdiler. Bunun üzerine Şehzade Mustafa İznik üzerine yönelip 40 günlük kuşatmadan sonra bu şehri eline geçirdi. Şehzade Küçük Mustafa burada İbrahim Paşa sarayına yerleşip padişahlığını ilan ettirdi. Bunun üzerine Murat 6 Eylül'de Konstantinopolis kuşatmasını kaldırıp Anadolu yakasına geçti. Mihaloğlu Mehmet Bey'i sipahilerle İznik üzerine gönderdi. Şehzadenin lalası Şarapdar İlyas ise beylerbeylik verme vaadleri ile elde edildi. Şubat 1423de Mihaloğlu İznik'i bastığı zaman Şehzade Mustafa hamamda idi; yandaşları onu savunup kaçırmaya çalışırken Mihaloğlu yaralandı. Fakat lala Şarapdar İlyas Şehzadeyi atına kendi bindirip götürüp II. Murat'a teslim etti. Şehzade Mustafa boğulup idam edildi; ceseti İznik dışında bir incir ağacına asıldı ve sonra Bursa'ya götürülüp Yeşil Türbe'ye gömüldü.
Mustafa Gelibolu'ya kaçmayı başardı ve oradan Boğaz trafiğini durdurmaya çalıştı. Fakat II. Murad Cenevizli Foca Podestası Adorno'dan kiraladığı gemi ve askerlerle birlikte Rumeli'ye geçmeyi başarıp Mustafa'yı Gelibolu'dan kaçırttı. II. Murat 2 bin zırhlı Foca Podestasi askeriyle takviyeli orduyla Edirne üzerine yürüdü. Edirne'liler onu şehir dışında karşılayıp ona sadık olduklarını bildirdiler. Mustafa Çelebi devlet hazinesinde alarak Edirne'den kaçti. Fakat Tunca Vadisindeki Kızılağaç Yenicesi'inde yakalanıp Edirne'ye gönderildi. Mustafa Çelebi hailesi Mustafa'nın Edirne kale burcundan asılması ile böylece 1422de son buldu. Fakat tarihciler hala Mustafa Çelebi'nin ''düzmece'' mi yoksa gerçekten padişah oğlu olup olmadığı sorusunu tartışmaktadırlar.
 
1423de II. Murat Şehzade Mustafa olayını gizliden destekleyen [[Candaroğulları]] beyi İsfendiyar Bey üzerine yürüyerek topraklarının büyük bölümünü ve özellikle Taraklıboru ([[Safranbolu]]) şehrini Osmanlı ülkesine kattı. [[Karamanoğulları Beyliği|Karamanoğlu]] Mehmet Bey Antakya'yi kuşatması sırasında ölmesi yerine geçebilecekler arasında bir çatışmaya neden oldu. II. Murat II. Mehmet Bey'in (1423-1426) hükümdar olmasına yardımcı oldu ve bunun sonucu bir anlaşma ile Karamanlıların ellerine geçirmiş oldukları Göller Bölgesi Osmanlılar tarafından geri alındı.
Bu olayın ardından Mustafa Çelebi'yi destekleyen Bizanslılar yeni bir oyun sergileyerek bu desteğin o zaman güç kazanan bir saray kliği tarafından uygulandığını ve gerçekten imparator II. Manuel'in II. Murat'a karşı dost olduğunu beyan ettiler.
 
Fakat yeni veziriazam [[Çandarlı İbrahim Paşa]], Vezir Hacı İvaz Paşa ve Lal Yörgüç Paşa'nın görüşlerini alan Murat Bizans'a sert tepki gösterdi ve 2 Haziran 1422'dan Eylul başına kadar [[Konstantinopolis]]'i karadan kuşatmaya aldı. Bu kuşatma Bizans için büyük asker ve bina hasarına yol açtı.
 
Bu kuşatmadan kurtulmak için Bizans'lılara bu sefer kuşatma sürerken Ağustos ayında II. Murat'ın kardeşi [[Küçük Mustafa]]'yı ayaklandırmaya başardılar. [[Karamanoğulları Beyliği|Karaman]] ve [[Germiyanoğulları Beyliği|Germiyan]] beyleri ile birlikte Hamid-İli'nden hareket eden Küçük Mustafa Bursa'ya gelip bu şehri kuşattı. Bursa Ahileri Küçük Mustafa'nın lalası olan Şarapdar İlyas'a heyet göndererek şehrin kendini savunacak personel ve ikmal maddesi olduğunu ve Ahilerin bu savunmayı destekleyeceğini bildirdiler. Bunun üzerine Şehzade Mustafa İznik üzerine yönelip 40 günlük kuşatmadan sonra bu şehri eline geçirdi. Şehzade Küçük Mustafa burada İbrahim Paşa sarayına yerleşip padişahlığını ilan ettirdi. Bunun üzerine Murat 6 Eylül'de Konstantinopolis kuşatmasını kaldırıp Anadolu yakasına geçti. Mihaloğlu Mehmet Bey'i sipahilerle İznik üzerine gönderdi. Şehzadenin lalası Şarapdar İlyas ise beylerbeylik verme vaadleri ile elde edildi. Şubat 1423de Mihaloğlu İznik'i bastığı zaman Şehzade Mustafa hamamda idi; yandaşları onu savunup kaçırmaya çalışırken Mihaloğlu yaralandı. Fakat lala Şarapdar İlyas Şehzadeyi atına kendi bindirip götürüp II. Murat'a teslim etti. Şehzade Mustafa boğulup idam edildi; ceseti İznik dışında bir incir ağacına asıldı ve sonra Bursa'ya götürülüp Yeşil Türbe'ye gömüldü.
 
1423de II. Murat Şehzade Mustafa olayını gizliden destekleyen [[Candaroğulları]] beyi İsfendiyar Bey üzerine yürüyerek topraklarının büyük bölümünü ve özellikle Taraklıboru ([[Safranbolu]]) şehrini Osmanlı ülkesine kattı.
 
[[Karamanoğulları Beyliği|Karamanoğlu]] Mehmet Bey Antakya'yi kuşatması sırasında ölmesi yerine geçebilecekler arasında bir çatışmaya neden oldu. II. Murat II. Mehmet Bey'in (1423-1426) hükümdar olmasına yardımcı oldu ve bunun sonucu bir anlaşma ile Karamanlıların ellerine geçirmiş oldukları Göller Bölgesi Osmanlılar tarafından geri alındı.
 
[[Eflak Voyvodalığı|Eflak]] [[voyvoda]]sının Osmanlı topraklarına yaptığı saldırılar püskürtüldü ve akıncıların yıldırıcı hücümlarını durdurmak için Eflak Voyvodası yine bağımlılığı kabul etti.
Satır 55 ⟶ 48:
===Anadolu'da tekrar savaş===
 
1425 [[Anadolu]]'da birlik sağlama çalışmalarına girişti. Önce Düzmece Mustafa vakasında [[Aydınoğlu Beyliği]] verilen İzmiroğlu Cüneyd Bey ile uğraşıldı. Cüneyd Bey ardı ardına gerçekgercek ve sahte şehzadesehzade ayaklanmalarına destek vermiştivermisti. Önce Şehzade İsmail'e isyanındaisyaninda yardımyardim etmişetmis ve 1425de ise Selanik'te Venedik desteği ile isyan çıkaran kimliğikimligi bilinmeyen yeni bir Duzmece Mustafa'ya destek vermisti. II. Murat Cenevizlilere tekrar Karadeniz'de bulunan liman kolonilerini geri verip onlarla anlaşarakanlasarak Midilli ve SakızSakiz'dan getirilen Ceneviz filolarıfilolari kullanarak Cüneyt Bey'in denizden destek sağlamasina engel oldu. Sonra bir kara ordusuyla uzun sürensuren bir uğraştanugrastan sonra 1426da CüneydCuneyd BeyBet, ailesi ve hanedanınınhanedaninin diğerdiger mensuplarımensuplari yakalanarak hepsi idam edildi.
Sonra [[Menteşe Beyliği|Menteşe]] ve Teke beylikleri OsmanlıOsmanli topraklarına katıldıkatıldi. Fakat daha doğuda bulunan Karaman ve CandarlıCandarli beyliklerin egemenliklerine son verilmedi. Buna bir neden bu siyasetin Timur'un yerine geçengecen ŞahruhSahruh'un bir zamanlar SelçuklularSelcuklular ve İlhanlılarIlhanlilar'ınin hükümdarlığıhukumdarligi altındaaltinda bulunan bütünbutun arazilerinarazilerini üstündeustiunde hak iddia etmesi ve bir istila hareketine girişmesigirismesi tehdidi idi.
 
Sonra [[Menteşe Beyliği|Menteşe]] ve Teke beylikleri Osmanlı topraklarına katıldı. Fakat daha doğuda bulunan Karaman ve Candarlı beyliklerin egemenliklerine son verilmedi. Buna bir neden bu siyasetin Timur'un yerine geçen Şahruh'un bir zamanlar Selçuklular ve İlhanlılar'ın hükümdarlığı altında bulunan bütün arazilerin üstünde hak iddia etmesi ve bir istila hareketine girişmesi tehdidi idi.
 
[[1429]]'da erkek çocuğu olmayan Germiyanoğlu [[II. Yakup Bey]]'in ölümünün ardından vasiyeti üzerine [[Germiyanoğulları Beyliği]] Osmanlı topraklarına katıldı.
 
Murat Anadolu'da barışı sağladıktan sonra tüm gücünü Venediklilere yöneltti ve 1430'da Selanik'i, ardından da [[Yanya]]'yı ele geçirdi.
Satır 88 ⟶ 80:
 
=== Tahta dönüşü, Kosova Savaşı ve ölümü ===
Murat'ın [[Manisa]]'ya çekildiği dönemde başkent [[Edirne]]'de barış yanlısı Sadrazam [[Çandarlı İkinci Halil Paşa|Çandarlı Halil Paşa]] ile dış siyasette dahasaha saldırgan tutum içinde olan [[Şahabeddin Paşa|Şahabeddin]] ve [[Zağanos Paşa|Zağanos]] paşalar arasında çekişme sürmekteydi. Sadrazam Halil Paşa bu dönemde Murat'a hâlen gerçek padişah muamelesi yapıyordu. Öte yandan Şahabeddin ve Zağanos paşalar ise genç padişah [[II. Mehmed|Mehmet]]'i [[Doğu Roma]]'ya karşı saldırmaya teşvik ediyorlardı. [[1446]] yılında muhtemelen Çandarlı Halil Paşa'nın düzenlediği bir [[yeniçeri]] isyanı durumu iyice zora soktu. Ayaklanan yeniçeriler [[Konstantinopolis]]'teki müddei Orhan Çelebi'nin yanına gitme tehdidinde bulununca Sadrazam Halil Paşa Murat'ı Edirne'ye geri çağırdı ve Mayıs ayında tahta çıkardı.
 
Murat ikinci saltanatında 1444 buhranında isyan eden [[Balkanlar]]'daki yerel hanedanları boyun eğdirmekle uğraştı. Bunların arasında özellikle [[Arnavutluk]]'ta [[İskender Bey]] ile meşgul olmuştur. 1446 yılında [[Mora Despotluğu|Mora despotuna]] karşı sefere çıktı. [[1448]]'de İskender Bey'e karşı birinci seferini yaptı. Aynı yıl Ekim ayında [[II. Kosova Savaşı|Kosova Savaşı]]'nda [[Hunyadi Yanoş|Hunyadi]]'nin ordusunu bir kere daha yenilgiye uğrattı. [[1449]]'da [[Eflak]] seferini, ertesi yıl da İskender Bey'e karşı ikinci seferini düzenledi. [[1451]]'de dinlenmek üzere çekildiği Edirne'deki [[Tunca Nehri|Tunca]]'daki bir adada içki içerken felç geçirdi ve [[3 Şubat]] günü öldü. [[Bursa]]'da [[Bursa Muradiye Camii|Muradiye Camii]]'ndeki türbesine gömüldü. Öldüğünde [[Osmanlı Devleti]] [[Ankara Savaşı|1402 yılında aldığı darbeden]] tamamıyla kurtulmuştu.
 
== Ailesi ==
Satır 98 ⟶ 90:
#Alime Hatun, [[Dulkadiroğulları]] Beyliği'nden.
#Yeni Hatun, Amasya'dan Mahmud Bey'in kızı.
#[[Hüma Hatun]],: kendisiAbdullah ileadlı ilgilibir fazlakişinin bilgi bulunmamaktadırkızı. [[Fatih Sultan MehmetMehmed]] 'in annesidirannesi.
#Tacünnisa Hatice Halime Hatun, [[Çandaroğulları]] Beyi [[İsfendiyar Bey]]'in kızı.
#Mara Hatun (Mara Branković). Sırbistan Despotu George Bronkoviç’in kızı.
Satır 110 ⟶ 102:
#Hasan
#Küçük Ahmed
#Yusuf Âdil Şah.
#Hüseyin
#Isfendiyar
 
===Kız çocukları===
Satır 134 ⟶ 124:
 
== Kaynak ==
 
*{{Kitap belirt| son =[[Franz Babinger|Babinger]] | ilk =Franz | yıl =2003 | başlık =Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı | yayımcı=Oğlak Yayınevi | yer=İstanbul | id =ISBN 975 329 417 4}}
*{{Kitap belirt| son = Gökbilgin| ilk = Tayyip | başlık = Edirne| ilkyayınyılı = 1965| basım = 2| yıl = 1993| yayımcı = [[Türk Tarih Kurumu]]| yer = Ankara| id = ISBN 975 16 0562 8| bölüm = Osmanlı-Macar Mücadeleleri Esnasına Edirne}}
*{{Kitap belirt| son =[[Halil İnalcık|İnalcık]] | ilk =Halil |yıl =1995 | başlık =Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar I | yayımcı=Türk Tarih Kurumu | yer=Ankara | id =ISBN 975 16 0749 3}}
*{{Kitap belirt| son =İnalcık | ilk =Halil | yazarurl = | yardımcıyazarlar= | yıl =2008 | başlık =[[The Ottoman Empire The Classical Age 1300-1600|Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)]] | yayımcı=Yapı Kredi Yayınları | yer=İstanbul | id =ISBN 978 975 08 0588 7}}
*{{Kitap belirt| son =Uzunçarşılı | ilk =İsmail Hakkı | yazarurl = | yardımcıyazarlar= | yıl =1995 | başlık =Büyük Osmanlı Tarihi Cilt I. Anadolu Selçukluları ve Anadolu Beylikleri hakkında Bir Mukaddime İle Osmanlı Devleti'nin Kuruluşundan İstanbul'un Fethine Kadar | yayımcı=Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları | yer= Ankara| id =ISBN 975 16 0011 1}}
 
 
{{Osmanlı}}
{{başlangıç kutusu}}
{{sıra kutusu| önce = [[I. Mehmet]] | başlık= [[II. Murat]]<br/>[[Dosya:Osmanli-nisani.svg|40px]]<br/>[[Osmanlı Hanedanı]] | yıllar= [[1421]]&ndash;[[1444]] | sonra= [[II. Mehmet]]}}
{{sıra kutusu| önce = [[II. Mehmet]] | başlık= [[Osmanlı Hanedanı]] | yıllar= [[1446]]&ndash;[[1451]] | sonra= [[II. Mehmet]]}}
{{bitiş kutusu}}
{{Osmanlı-kişi-taslak}}
 
{{Osmanlı}}
 
 
 
{{DEFAULTSORT:Murat 2}}
Satır 157 ⟶ 143:
[[Kategori:Osmanlı Devleti kuruluş dönemi]]
 
[[af:Murat II]]
[[ar:مراد الثاني]]
[[az:II Murad]]
[[be:Мурад II]]
[[bg:Мурад II]]
[[br:Murat II]]
[[bs:Murat II]]
[[ca:Murat II]]
Satır 174 ⟶ 157:
[[fi:Murad II]]
[[fr:Murad II]]
[[he:מוראטמורט השני]]
[[hr:Murat II.]]
[[hu:II. Murád oszmán szultán]]
[[id:Murad II]]
[[it:Murad II]]
Satır 188 ⟶ 171:
[[no:Murad II]]
[[pl:Murad II]]
[[pnb:مراد II]]
[[pt:Murad II]]
[[ro:Murad al II-lea]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Murad" sayfasından alınmıştır