Karanfil Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mirada (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Mirada (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
12. satır:
1970'lere girildiğinde Estado Novo rejimi Portekiz üzerindeki baskısını devam ettiriyordu. Ancak sömürgelerdeki durum giderek kötüleşiyordu. [[Gine-Bissau]]'da milliyetçiler, yavaş yavaş kendi iktidarlarını kurarak Portekiz birliklerine karşı etkili bir [[gerilla savaşı]]na başladılar. Angola'da ordu, kentleri elinde tutmakla beraber asiler, kırsal kesimi egemenlikleri altına alıyor ve Mozambik'te FRELIMO, ülkenin tüm kuzey kesimini denetliyordu. [[Birleşmiş Milletler Genel Kurulu]] tarafından daha önce ve Kasım 1972'de bir kez daha kınanan Portekiz'in, diplomatik yalnızlığı, Afrika'da izlediği siyaset nedeniyle daha da yoğunlaştı.
Katolik Kilisesi de hükümete karşı soğuk davranmaya başladı. AskerZorunlu askerlik hizmetinin 4 yıla çıkarılması<ref>http://www.bolsevik.org/1186.htm</ref> asker kaçaklarının sayılarısayılarını arttıarttırdı. Gemlenen ve bastırılan muhalefetin aday göstermediği 28 Ekim 1973 seçimlerinde Marcelo Caetano'nun Ulusal Halk Eylemi (''Acção Nacional Popular-ANP''), bütün milletvekilliklerini kazandı. Sömürgelerde yürütülen savaşın getirdiği mali yük ise başka bir sorundu; küçük bir ülke olan Portekiz'de bütçenin yüzde 40'ının, Afrika'daki ulusal kurtuluş hareketlerine karşı 150 bin kişilik askeri birliğin yürüttüğü savaşa aktarılması Grevleri ve öğrenci hareketlerini, ordu içindeki çalkantılar izledi. Şubat 1974'te general [[António Spínola]]'nın, sömürge sorunlarına yalnız askeri değil, siyasal bir çözüm de bulunması gerektiğini ileri sürdüğü bir yapıtının yayımlanması, generalin görevden uzaklaştırılmasına yol açtı. Bu andan itibaren mevcut rejimin ancak bir askeri darbeyle sona erebileceğini düşünen ordu içindeki sömürge savaşlarına karşı olan pek çok sol görüşlü asker Silahlı Güçler Hareketi (''Movimento das Forças Armadas'', MFA) adlı gizli örgütü kurdu.
 
== Darbe ==
25Devrim 24 Nisan 1974 günütarihdeki öğleEurovision saatlerindeŞarkı radyoda,Yarışmasında şarkılarınınPortekiz'i çalınmasıtemsil yasaklanmışeden olanPaulo de Carvalho'nun ''E depoi do adeus'' isimli parçasının çalınmasıyla başlatıldı. Ertesi gün 25 Nisan 1974 saat 12.15 de Zeca Afonso'nun birUlusal radyo kanalında seslendirdiği ''Grandola, Villa Morena'' adlı şarkısının çalınmasıyla<ref>http://www.binrota.com/PageDetail.aspx?PageID=4917</ref> verilen gizli sinyalle de Silahlı Güçler Hareketi darbeye girişti. MFA'nın elindeki kuvvetler stratejik noktaları ele geçirdi. Radyolardan ilan edilen sokağa çıkma yasağına rağmen halk darbecileri desteklemek için sokağa indi. Askerlerin ele geçirdikleri stratejik noktalardan biri olan Lizbon Çiçek Pazarında bolca bulunan [[karanfil]]lerin silah namlularınına sokulması ve bu görüntülerin tüm dünyaya duyurulması darbenin adını oluşturdu; "Karanfil Devrimi" adını, darbeyi yapan askerlerin [[tank]]ların ve silahların namlularina [[karanfil]] takmalarından ve şiddet kullanmamalarından almıştır. Başbakan Caetano ve devlet başkanı Tomás iktidarlarını bırakarak [[Brezilya]]'ya kaçtılar.
 
Şehir teslim alınmadan önce 4 kişinin siyasi polis örgütü DGS'nin bizzat başkanı tarafından halk üzerine ateş açılarak öldürülmesine rağmen, pek çok askeri darbenin aksine darbeci güçler amaçlarına ulaşmak için zor kullanmaya mecbur kalmamışlardır. Darbe, düşük rütbeli subaylar ve sol görüşlü askerler tarafından yapıldığı için Yüzbaşılar Hareketi olarak adlandırıldı. Yüzbaşılar Hareketi olarak adlandırılan darbe ordunun siyasete bulaşmama efsanesinin geçersizliğini de ortaya koydu
 
== Darbe sonrası ==
Darbeden hemen sonra göreve başlayan Ulusal Kurtuluş Cuntası (''Junta de Salvação Nacional'') yurttaşlık haklarını ve demokratik hakları güçlendirilmek, temsili bir parlamentonun yeni bir anayasa hazırlaması için tüm yurttaşlara tanınan tek dereceli oy hakkıyla özgür seçimler düzenlemek ve sömürgeleri yeniden barışa kavuşturmak görevini üzerine aldı. Eski rejim döneminin tek yasal siyasi partisi olan Ulusal Halk Eylem Partisiile siyasi polis teşkilatı (Direcção-Geral de Segurança-DGS) dağıtıldı, siyasal tutuklular serbest bırakıldı ve sansür kaldırıldı.
 
== Sonuçları ==
Karanfil Devrimi sonucunda Portekiz Devleti'nin Afrika'da devam ettirdiği sömürgeci politika ve sürdürdüğü savaş sona erdi. Portekiz en hızlı biçimde sömürgelerindeki askeri ve idari personeli geri çekti. Zaten devrimden önce fiilen büyük ölçüde Portekiz'den kopmuş olan [[Gine-Bissau]] bağımsızlığını ilk ilan eden ilk ülke oldu. [[São Tomé ve Príncipe]] adalarındaki iktidar bir geçiş hükümetine devredildi. [[Hindistan]]'ın Goa, Daman ve Diu üzerindeki egemenliği tanındı (Aralık 1974), Ocak 1975'te [[Angola]]lı milliyetçilerle, Kasım 1975'te ilan edilecek bağımsızlık üzerine bir antlaşma imzalandı. 25 Haziran 1975'te de [[Mozambik]] ile imzalanan antlaşmayla bu ülke bağımısızlığını kazandı.
 
Aralık 1975'te Portekiz'in çekildiği [[Doğu Timor]] [[Endonezya]] tarafından işgal edildi.
Satır 38 ⟶ 37:
==Dış bağlantılar==
*[http://www.geocities.com/cordobakaf/port.html Phil Mailer, "Portugal - The Impossible Revolution?"]
== Kaynakça ==
{{Reflist}}
 
 
{{Portekiz Sömürge Savaşları (1961-1974)}}