Klazomenai: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
GAWB (mesaj | katkılar)
k yazım, replaced: yanısıra → yanı sıra using AWB
Ollios (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Klazomenai Islik4 GeneralView afterReconstruction.jpg|thumb|200px300px|right|Klazomenai'de restore edilmiş antik çağ zeytinyağı işliği]]
 
'''Klazomenai''' [[İzmir Körfezi]]'nin güney sahil şeridi üzerinde, [[İzmir]]'in 38 km batısında, [[Urla, İzmir|Urla]] belediyesi sınırları içinde bulunan tarihi [[İyonya]] kenti. Oniki İyonya kenti arasında anılır. Urla'nın doğusunda uzanan sahil şeridi için kullanılan [[Kilizman]] ismi, bu antik kentten kaynaklanmaktadır.
 
== Konumu ve özellikleri ==
Klazomenai kentinin kalıntıları bugün Urla ilçesinin İskele Mahallesi'nde, denize komşu tarlalarda ve kıyıya yakın [[Karantina Adası, İzmir|Karantina Adası]] üzerinde bulunmaktadır. İskele Mahallesi'nin antik çağda bir [[yarımada]] oluşturduğuna dair bulgular mevcutttur. Kazıları [[Ege Üniversitesi]] adına 1981'den günümüze yürütülmekte olup, tarihi M.Ö. 4000 yıllarına kadar uzanan ve günümüzde kazıları ayrı bir organizasyon içinde sürdürülmekte olan [[Limantepe]] Höyüğü'nün komşusudur.
 
Nüfus olarak nispeten küçük bir yerleşim merkezi olmakla birlikte, Klazomenai, çoğu kuruluşunun ilk dönemi olan M.Ö. 7. yüzyıldan kalma ve günümüzde kentin adıyla anılan [[terrakotta]] [[lahit]]leri ve yine kentin adı ile anılan siyah figürlü yerli seramikleri (Kuzey İyonia kentlerinin kendilerine özgü yaban keçisi stilindeki seramik dahil) ile ün kazanmış olup, önemli bir seramik üretim merkezi olduğu kabul edilmektedir.
12. satır:
 
== Tarihi ==
[[Dosya:Ionia499bc.jpg|thumb|300px|right|MÖ499 yılına ait Klazomenai şehrine ait bir para]]
 
[[Pausanias]]'a göre Klazomenai ve [[Phokaia]]'da birer [[eski Yunan]] [[koloni]]sinin kuruluşu [[Ege Denizi]] kıyılarındaki diğer İyon kolonilerine göre daha geç tarihlidir. Klazomenai'de İyon göçmenlerine ait olan arkeolojik izler şimdilik en erken M.Ö. 10. yüzyılın ortalarına, bir başka deyiş ile geç [[protogeometrik]] döneme aittir. [[Akropol]]de yer alması muhtemel kutsal alanın da M.Ö. 8. yüzyıl sonlarından itibaren etkin olduğu söylenebilmektedir. Bu durum Pausanias’ın, Klazomenai’nin diğer İon kentlerine göre daha geç bir yerleşim olduğu hakkında vermekte olduğu bilgilerle uyumlu görünmektedir. Pausanias ayrıca, Klazomenai ve Phokaia'nın İyonlar [[Asya]]'ya gelmeden önce yerleşime sahne olmadıkları bilgisini vermektedir ki, bu bilginin yanlışlığı [[Limantepe]] ve [[Panaztepe]] höyüklerinin keşfedilmesiyle anlaşılmıştır.
 
Klazomenai kuruluşunun ilk evrelerinde [[Kimmerler]]in [[Frigya]] Krallığı yıkan saldırılarından payını almış, daha sonra da [[Lidya]] devlerinin kuşatmasına maruz kalmıştır. [[Trakya]]’da [[Nestos]] nehrinin ([[Türkçe]]'de ''Karasu'') bereketli [[alüvyon]] ovasında ilk kuruluşu M.Ö. 650 civarında Klazomenai tarafından gerçekleştirilen [[Abdera]] kolonisi, buna yakın bir tarihte [[Miletos]]’la birlikte yine Trakya'nın [[Karadeniz]] sahilinde kurulan [[Kardia]] kolonisi, Klazomenai kaynaklı kolonizasyon hareketinin bilinen ilk örnekleridir. Miletos önderliğinde [[Marmara Denizi]] ve Karadeniz kıyılarında kurulan ve sayıları 70’e ulaşan kolonilerin birçoğunun kuruluşuna, diğer İyonia kentlerinin yanı sıra Klazomenai’nin de katıldığı anlaşılmaktadır. [[Herodot]]'un aktardığı, M.Ö. 7. yüzyılda İyonya kentlerinin [[Firavun]] [[Psammetikhos]] döneminden itibaren [[Mısır]]'la paralı askerlikle başlayan ilişkilerine Klazomenai de katılmıştır. Arkaik dönem yerleşimi [[Pers İmparatorluğu]] işgaliyle birlikte M.Ö. 546 civarında kesintiye uğramış, ve kent alanı 20-25 yıl terkedilmiştir.
 
M.Ö. 6. yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise, Klazomenai'de özellikle [[zeytinyağı]] ihracatına dayanan canlı sanayi ve ticaret faaliyetleri belirmektedir. M.Ö. 499-494 arasında İyonya kentlerinin Perslere karşı ilk isyanının başarısızlıkla sonuçlanması sonrasında Perslerin ılımlı politikalarının sona ermesinden Klazomenai de etkilenmiştir. Şehir sakinleri anakaradaki topraklarını terketmişler, Pausanias'ın aktardığı şekilde ''"Pers korkusu yüzünden adaya geçmişlerdir"''. Kent M.Ö. 487'den itibaren [[Atina]] tarafından kurulan [[Attika-Delos Deniz Birliği]]'ne düzenli olarak vergi ödemiştir. [[PeloponnezPeloponez SavaşlarıSavaşı]] esnasında Klazomenai önce Atina'nın yanında yer almış, ancak Atina’nın M.Ö. 413’de [[Sicilya]]'da Sparta'ya karşı bozguna uğraması sonrasında [[Sparta]] saflarına geçerek, anakarada yer alan Polikhne’yi ([[Balıklıova, Urla|Balıklıova]]) tahkim etme denemesinde bulunmuşlardır. Atina hakimiyetini kısa sürede yeniden kurmuş, ayaklanmanın önderleri [[Daphnus]] isimli yerleşmeye kaçmışlardır. M.Ö. 405’de Spartalı komutan Lysandros’un kısa ömürlü [[Anadolu]]’da egemenlik kurma girişimi esnasında da, Klazomenai'den bir kesimin isyan teşebbüslerini tekrarlayarak anakarada adaya yakın [[Khytron]] adlı bölgede bir kent kurdukları anlaşılmaktadır. Adadaki Klazomenai ile anakaradaki Khytron arasındaki savaş hali uzun süre devam etmiş, Klazomenai bu dönemde İzmir Körfezi kuzeyindeki, [[Gediz Nehri]]'nin eski [[delta]]sı yakınındaki arazilerde küçük bir kolonizasyon hareketine girişerek, günümüzde ''Üçtepeler'', eski kayıtlarda ''Kilazmanı'' olarak anılan bölgede [[Leukai]] kolonisini kurmuştur. [[Büyük İskender]], Anadolu'da Pers egemenliğine son vermesi sonrasında Klazomenai'nin üzerinde yer aldığı adayı ([[Karantina Adası, İzmir|Karantina Adası]]) bir yol ile karaya bağlamıştır. [[Roma İmparatorluğu]] döneminde M.Ö. 188 tarihli Apameia barışı sonrasında Klazomenai Romalılar tarafından özgür bırakılan kentler arasında yer almaktadır ve Drymoussa ([[Uzunada]]) adasının da kent topraklarına katılmasına izin verilmiştir. M.S. 5. yüzyılda adadaki kentin terkedildiği anlaşılmaktadır.
 
== Ayrıca bkz. ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Klazomenai" sayfasından alınmıştır