Kanonik: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kanonik''' sözcüğü, [[Yunanca]] ''kanon'' "yasa, kanun, kural" kökünden türemiş bir [[sıfat]]tır. "genel olarak kabul edilen" veya "[[otorite]]lerce doğrulanmış" anlamlarında kullanılır. [[Teoloji]]den [[matematik|matematiğe]] kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır.

 

Bu kavram başlıca [[Roma Katolik Kilisesi]], Doğu [[Ortodoks Kilisesi]] ve [[Anglikan Kilisesi]] tarafindan olmak üzere, [[ekümenik]] [[konsil]]ler tarafından kabul edilen kilise kanun ve kurallarından (kanon) bahsederken kullanılır. Ayrıca dini belge ve kitapların dini otoritelerce orijinal kabul edildiğini belirtir.

 

[[Hristiyanlık]]'ta kanonik kabul edilen [[İncil]]'ler, [[Matta İncili|Matta]], [[Markos İncili|Markos]],[[Luka İncili|Luka]] ve [[Yuhanna İncili|Yuhanna İncilleridir.]]

 

Kanonik sözcüğü, edebiyat ve sanat vasıtasıyla yaratılmış "hayali evren"in karakterlerinden ve kavramlarından bahsederken kullanılır. Bu karakterler ve kavramlar, ilgili eserlerin hayranları tarafından gerçekmiş gibi kabul edilmiş ve hayali evrenin bir öğesi haline gelmişlerdir. Kanonik sözcüğü bu karakterlerin ve kavramların orijinalliğini simgelerken, "kanonik olmayan" tabiriyle, [[uyarlama]] ve yan ürünlerdeki öğeler kastedilir. Örneğin "Yıldız Savaşları" serisinin bir fanatiği, sonradan üretilen film ve karakterlerin kanonik olmadığını düşünebilir.

 

Matematikte kanonik tabiri yaklaşık olarak yüzyıldır kullanılmaktadır. Bir kavramın "doğallığını" ve "benzerinin olmayışını" belirtmek veya önemsiz bir ayrıntının "koordinatlardan bağımsız" olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Matematikte bir durum veya kavram için kanonik tabirini kullanmak, "[[konvansiyonel]] seçim" tabirini kullanmaktan daha fazla vurgu yapar.

 

Bilgisayar biliminde bazı alanlarda kullanılan bu tabir matematikten geçmiştir. "Birşeyin olağan veya standart durumu" anlamında kullanılır. Örneğin, "bir [[dosya sistemi]]nin organize edilmesinin kanonik yolu [[hiyerarşi]] oluşturmaktır", denebilir.

 

Kanonik terimi teorik fiziğin birçok alanında yaygın olarak kullanılır. [[Açısal moment]], [[enerji]] ve [[zaman]] gibi birbirini tamamlayan çiftlerde kanonik değişken adı verilen değişkenler, rastgele seçilmiş değişkenlere tercih edilirler. Kanonik teriminin fizikteki kullanımı daha önce bahsi geçen matematikteki kullanımına benzer.

 

*Oxford İngilizce Sözlük, ''canonical''

 

{{dil-taslak}}