Elektrik üreteci: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot değişikliği Ekleniyor: af:Elektriese generator |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
'''Üreteç''', iki nokta arasında sürekli bir potansiyel meydana getirmek üzere bir takım [[enerji]]leri [[elektrik enerjisi]]ne çeviren sistemlerdir.
Örneğin [[kimyasal enerji]]yi elektrik enerjisine çeviren [[pil]]ler, [[hareket enerjisi]]ni elektrik enerjisine çeviren [[dinamo]] ve [[alternatör]]. Birim yükün devreyi tamamen dolanabilmesi için üretecin ürettiği enerjiye, o üretecin “elektro motor kuvveti ([[EMK]])” denir.
{{tekno-taslak}}
ÜRETEÇLER
Devreye sürekli elektrik akımını ileten pil, akümülatör, dinamo gibi araçlara ÜRETEÇ denir. Üreteci bir iletkenin uçlarına bağladığımız
da iletkenin bir ucu (+) yüklü diğer ucu ise (-) yüklüdür
Üreteçlerin Bağlanması
1. Seri Bağlı Üreteçler
Bir üretecin (+) kutbunu diğer üretecin (–) kutbuna bağlanmasıyla elde edilen bağlama şekline seri bağlama denir.
• Seri bağlı üreteçlerin her birinden eşit şiddette akım çekilir. Dolayısıyla üretecin tükenme süresinden bir kazanç yoktur.
• Üreteçlerin toplam elektromotor kuvveti, her birinin elektromotor kuvvetlerinin toplamına eşittir.
• T = 1 + 2 + 3 dür.
• Üreteçler seri bağlı olduğundan iç dirençlerinin toplamı,
rT = r1 + r2 + r3 olur.
2. Ters Bağlı Üreteçler
Bir üretecin (–) kutbunu diğer üretecin (–) kutbuna ya da (+) kutupların birbirine bağlanmasıyla elde edilen bağlama şekline ters bağlama denir. Ters bağlamada emk lar birbirini yok edici yönde etki yapar. Eğer ters bağlı iki üreteç özdeş ise toplam emk sıfır olur.
T = |1 – | dir.
Büyük emk değeri küçük emk değerinden çıkarılır.
Üreteçler ters bağlı olsa da iç dirençler seri bağlıdır. Dolayısıyla toplam iç direnç
rT = r1 + r2 olur.
Şekildeki gibi, ikiden fazla üreteç var ise, önce seri bağlı olanların emk ları toplanır. Sonra diğer emk ile aradaki fark alınır.
Örneğin,
1 + 2 > 3 ise, toplam emk,
T =1 + 2 – 3 olur.
3. Paralel Bağlı Üreteçler
Üreteçlerin (+) kutbu bir noktada (–) kutbu da başka bir noktada olacak şekilde birleştirilerek oluşturulan bağlamaya, paralel bağlama denir.
Paralel bağlı üreteçler özdeş seçilir. Özdeş olmaması durumunda devre analizi için yeni kurallar gereklidir.
• Paralel bağlı üreteçlerin devreye verdikleri akımlar eşit olur.
• Toplam emk üreteçlerden birinin emk sına eşittir.
T = dir.
İç direnci önemsiz paralel bağlı üreteç sayısının artması devreden geçen akım şiddetini etkilemez. Fakat üreteç sayısı arttıkça her bir üreteçten geçen akım azalır ve üreteçlerin tükenme süreleri artar.
• Paralel bağlamanın özelliği gereğince, toplam iç direnç,
Üreteçlerin Tükenme Süresi
Bir üretecin tükenme süresi, yapılış boyutlarına, yapısını oluşturan maddenin cinsine ve üreteçten birim zamanda çekilen akıma bağlıdır.
Bir üretecin tükenme süresi, üreteçten çekilen akımla ters orantılıdır. Akım ne kadar çok çekilirse üreteç o kadar çabuk tükenir.
Buna göre, devreye eşit şiddette akım veren seri bağlı özdeş üreteç ya da piller paralel bağlı olanlara göre daha çabuk tükenir
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
1. Üreteç
Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirerek devreye elektrik akımı veren elemanlara pil veya akümülatör denir. Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren cihazlara jeneratör denir.
Bir üretecin uçları arasındaki potansiyel farka elektromotor kuvvet (emk, V) denir.
2. Direnç
Elektrik akımının geçmesine zorluk gösteren yani elektrik enerjisinin harcandığı elemana direnç denir. Bunlar lamba, ütü, elektrik ocağı vb. cihazlar olabilir. Direncin birimi ohm () dur.
3. Ayarlı Direnç (Reosta)
Devredeki akım şiddetini ayarlamak için kullanılan değişken dirençlere reosta denir.
4. Ampermetre
Elektrik akım şiddetini gösteren ölçü aletine ampermetre denir. Ampermetreler devreye daima seri bağlanır. Akım birimi amperdir.
5. Voltmetre
Elektrik devrelerinde potansiyel farkı (gerilim) gösteren ölçü aletine voltmetre denir. Voltmetre gerilimi ölçülecek elemana daima paralel bağlanır. Potansiyel fark (gerilim) birimi volttur
EMEĞE SAYGI LÜTFEN...
| |||