Basmil: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Çıkarılan kategori: Türk halkları; Eklenen kategori: Tarihteki Türk halkları (HotCat) |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Birleştir|
'''Basmil''' veya '''Basmıl''' ([[Çince]]: Basimi, Baximi) göçebe bir Türk boyu 7.- 8. yüzyıllarında [[Cungarya havzası|Cungarya Havzası]] ([[Moğolca]]: Зүүнгар Züüngar, [[Çince]]: 準噶爾; ''Zhǔngáěr'', [[Rusça]]: Джунгария Dzhungariya) (şimdiki Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuyezbatısı) denilen bölgede yaşamışlardır. Basmiller Doğu Türk Kağanlığı zamanında çok önemli rol oynamışlardır, bir devir Kağanlar bu boydanmış. (Türkiye menşeili tarih kitaplarında Basmiller olarak geçer.)
Eski bir Türk ünvanı olan ''qutluγ'' (kutluğ), başka ünvanlarla birlikte sık sık kullanılırdı, ''ïduq qut'' (Basmıl boyunun Hakanın ünvanı, sonra [[Turfan]]'nın Uygur kağanı), ''qut Tengri xatunï''<ref>"Drevnetyurkskij Slovar" (Old Turk Dictionary), Leningrad, 1969, p. 110.</ref>, ''Bilge qutï'' (Uygur beylerine verilen ünvan)<ref>G. Doerfer. Türkische und Mongolische Elemente in Neupersischen. III. Wiesbaden, 1963-1975, S. 553.</ref>
[[Bilge Kağan]] Beñgü Taşı 1. yüzünde (Doğu yüzü);
{{cquote|"''Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi. Yüklü deve göndermedi diye ordu saldım. ..... boyun eğdirttim. Varlığını beri getirdim.''"}}
[[Kategori:Tarihteki Türk halkları]]▼
Argular, [[Kazaklar]]ın Orta Jüz ([[Kazakca]]: Орта жуз, ''Orta Jûz'') dedikleri göçebe boylar birliği olarak bilinen, eski Basmil'lerdir.
[[Kaşgarlı Mahmud]], [[Türk dilleri|Türk Dili]]'nin en eski ve değerli sözlüklerinden [[Divân-ı Lügati't-Türk]]'te;
"''Rûm ülkesine en yakın olan boy Beçenek'dir; sonra [[Kıpçak]], [[Oğuz]], [[Yemek]], Başgırt, Basmıl, Kay ([[Kayı]]), [[Yabaku]], [[Tatar]], Kırkız ([[Kırgız]]) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.''".<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 28</ref> Ayrıca "''Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir ağzı vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. [[Kırgız]], [[Kıpçak]], [[Oğuz boyu|Oğuz]], [[Toxsı]] (Tukhs)<ref>http://www.kroraina.com/hudud/index.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World</ref>, [[Yağma]], [[Çiğil]], [[Uğrak]], [[Çaruk]] boylarının öztürkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Toxsı ile Yağmaların dilidir.''"<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 30</ref> şeklinde tanımlanmıştır.
== Notlar==
<div class="references-small">
<references/>
</div>
== Kaynaklar ==
* S.G.Klyashtorny, ''"Ancient Turk Rock Inscriptions in the Talas Ala-Too. A Sogdian Word in an Old Turk Inscription"'', Webfestschrift Marshak 2003,([http://www.transoxiana.com.ar/Eran/Articles/kljashtorny.html Direk Web Yazısı]) {{en}}
* Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2
== Dış bağlantılar ==
|