|
[[Dosya:Dutch windmill.jpg|200px|thumb|right|YeldeğirmeniYel değirmeni]]
'''YeldeğirmeniYel değirmeni''', [[enerji]] üretmek için [[rüzgâr]] gücünden faydalanarak çalışan büyük pervaneli çarklı [[makine]].
Çok eski zamanlardan beri yeldeğirmenleriyel değirmenleri, [[buğday]] öğütmek ve [[su]] pompalamak gibi işler için [[mekanik]] güç elde etmekte kullanılmıştır. [[Hollanda]]'da bulunan yeldeğirmenleriyel değirmenleri, karayı [[deniz]]den ayırmak için su pompalamakla görevlidir. Gelişmekte olan ülkelerde halâ önemli güç kaynağı olmalarına rağmen endüstri bakımından gelişmiş ülkelerde rolleri azalmıştır. [[Elektrik enerjisi]] kaynağı olarak kullanılan ilk yeldeğirmeniyel değirmeni [[1890]] yılında [[Danimarka]]'da yapılmıştı. {{kaynak göster}} Bu tarihten sonra rüzgârla çalışan değirmenler küçük [[ev]] ve çiftliklere elektrik sağlamak için kullanılmıştır.
Yel değirmeninin model ve çalışması rüzgârın hızına, yönüne ve yüksekliğine bağlıdır. Rüzgârın saatteki hızı ortalama 29 - 40 km olan yerler yel değirmenleri için uygundur. Saatte 8 km hızı olan hafif rüzgârlar yel değirmenini çalıştıramazlar, güçlü rüzgârlar ve fırtınalar ise yel değirmenini hasara uğratabilirler. {{kaynak göster}}
YeldeğirmenleriYel değirmenleri genel olarak rüzgârla dönen bazı parçalardan meydana gelir. Başlıca iki çeşidi vardır; yatay eksenli ve dikey eksenli yeldeğirmenleryel değirmenler.
== Gücü ve kullanışlılığı ==
Bir yeldeğirmeniniyel değirmenini döndüren rüzgârın gücü, hızının küpü, yeldeğirmeniniyel değirmenini döndüren [[pervane]] çapının karesi ve havanın yoğunluğu ile doğru orantılıdır. Küçük çaptaki rüzgâr güç sistemleri, elektrik ve mekanik güç sağlamak bakımından ekonomik önem taşır.
6 [[kilowatt]]lık bir rüzgâr [[jeneratör]]ü, ortalama rüzgâr hızının saatte 16 km olduğu kabul edilirse, ayda 325 kWh elektrik üretebilir. Bu da orta halli bir evin bütün elektrik ihtiyacını karşılamaya yeterlidir. Rüzgâr olmadığı zaman elektrik, rüzgâr enerjisinin kimyasal enerji olarak depolandığı [[akümülatör]]lerden sağlanır.
Büyük çaptaki yeldeğirmenlerininyel değirmenlerinin birçok avantajı vardır Herhangi bir kirlenmeye yol açmazlar, fazla [[gürültü]] çıkarmazlar ve [[yakıt]]a ihtiyaçları yoktur. Bu sebeplerden, bu cins büyük sistemli yel değirmenleri [[Hollanda]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] gibi ülkelerde kullanılmaktadır. 1970'li yıllarda yel değirmenleri aracılığıyla elektrik üretimine ilgi arttı. ABD'de kurulan rüzgâr çiftliklerinde yedeğirmenleriyle elektrik üretimi yapılmaktadır.
İlk yeldeğirmenlerininyel değirmenlerinin 7. yüzyılda [[İran]]'da, daha sonraları [[Çin]]'de kullanıldıkları ve sonraları da [[Avrupa]]'ya yayıldıkları eldeki belgelerden anlaşılmaktadır.
| 