Josip Broz Tito: Revizyonlar arasındaki fark

|resim = JosipBrozTitoMarsal Tito.pngjpg

'''Josip Broz Tito''', (d. [[7 Mayıs]] [[1892]], [[Hırvatistan]]-[[Kumrovec]] - ö. [[4 Mayıs]] [[1980]] [[Slovenya]]-[[Ljubljana]]) [[Yugoslavlar|Yugoslav]] devlet ve siyaset adamı. On beş çocuklu fakir bir köylü ailesinin yedinci çocuğudur. Babası Hırvat, annesi SlovendirSloven’dir.

On üç yaşlarındayken Sisak kasabasına yerleşti. Burada çilingir çırağı olarak çalışmaya başladı. Gençlik yıllarında [[Trieste]], [[Avusturya]], [[Bohemya]] ve [[Almanya]]'da metal işçiliği yaptı. Çalıştığı yerlerde [[sendika]] faaliyetlerine katılarak aktif görevler aldı ve [[Hırvatistan Sosyal Demokrat Partisi]]ne’ne girdi.

[[Zagreb]]'tekideki 25. Alay'da askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alındı. Bu sırada [[I. Dünya Savaşı]] başladı. Ağustos 1914'te askeri birliğiyle birlikte [[Sırbistan]]'a gönderildi. Bu savaşa karşı olduğunu söyleyerek [[propaganda]] yapmaya başladı. Suçlu görülerek [[Petrovaradin]]’de (Petervaradin)de tutuklanarak hapse atıldı. Ocak 1915'te serbest bırakılarak, [[Karpat]] cephesinde tekrar savaşa katıldı ve bazı yararlıklar gösterdiği için cesaret madalyası verildi. [[Bukovina]] Cephesinde çarpışırken bir kazak askeri tarafından süngüyle ağır bir şekilde yaralandı. Rus ordusuna esir düştü.

[[Bolşevik]]lerin safında 1917-1920 devrime ve iç savaşlarına katıldı. 1920'de bir Rus kadınıyla evlenmiş olarak [[Yugoslavya]]'ya geri döndü. [[Yugoslavya Komünist Partisi]]nin’nin kurucuları arasında yer aldı.

1936'da Paris'te enternasyonal tugayların [[İspanya]]'ya geçişini organize etti. Bu çalışmalarından dolayı Yugoslavya Komünist Partisi genel sekreterliğine getirildi. Tekrar Yugoslavya'ya döndü (1937). Bu sırada [[II. Dünya Savaşı]] çıktı. [[Uzice]]'de bir kurtuluş savaşı komitesi kurdu. İşgal kuvvetlerine ve onlarla işbirliği yapan [[Ustaşa]]lar'alara karşı gerilla savaşına başladı. Çevresindeki kişilere görev verirken ve iş yaptırırken, sık sık "Tİ-TO, Tİ-TO" (Sen bunu, Sen Bunu... yap)!) dediği için arkadaşları kendisine esas ismi olan Josip Broz'un yanına Tito lakabını eklediler. Her yerde bu lakapla meşhur oldu.

Alman [[Nazi]] birliklerinin, 1941'de Yugoslavya'ya girmesi, çok milliyetli insan gruplarından meydana gelen ülkenin parçalanmasına yol açtı. Daha sonra Nazi AlmanyasınınAlmanya’sının Rusya'ya ([[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]) saldırması üzerine, Yugoslavya Komünistleri de Tito başta olmak üzere bir direniş hareketini teşkilatlandırmaya başladı. Tito, Yugoslavya halkını birlik, beraberlik, kardeşlik ve bağımsızlık çağrısı yapan bir bildiriyle ayaklandırdı. Ayaklanmanın hızla yayılması sonucu Yugoslavya'nın yarısı bağımsızlığa kavuştu. Tito ve kendisine bağlı Partizanlar grubu bir anda Yugoslavya'da herkes tarafından tanındı. Almanların yoğun baskılarına rağmen, Partizan grubunun hareket ve fikirleri benimsendi. Tito hareket ve kabiliyetleri yüksek, vatanları için gözlerini kırpmadan canlarını verebilecek işçilerden meydana gelen, [[gerilla]] tugayları kurdu. [[Adolf Hitler|Hitler]] 1943'te Partizan hareketlerinin bu şekilde kuvvetlenmesi üzerine [[NerettaNeretva]] ve [[Sutjeska]]'ya saldırıda bulundu. Tito taraftarı Partizanların bu saldırıda 6000'in üzerinde kayıpları olmasına rağmen, Alman kuşatmasına karşı koyarak geri püskürttüler.

Tam bu sırada (1943), [[İtalya]] Almanya'ya teslim oldu. Partizan grubunu komuta eden Tito ise SSCB ve diğer büyük devletlere haber vermeden gizlice Partizan parlamentosunu (''Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi'') topladı. Bir geçici devrim hükümeti kurdu. Yugoslavya'nın eşit halklardan meydana gelen federal bir topluluk olduğunu ilan etti. Bu çalışmalarından dolayı Tito'ya 1943'te Yugoslavya Mareşalliği, daha sonra HükumetHükümet Başkanlığı ve Başkomutanlığı da verildi (7 Mart 1945). Aynı yıl seçimlere gidildi. Tito'nun partisi olan Halk Cephesi seçimlerde galip çıktı. Seçimlerden hemen sonra resmen Yugoslavya Federal Cumhuriyetini kurarak ülkedeki [[monarşi]] (krallık) yönetimine son verdi.

Tito; komşu devletlerde başgösterenbaş gösteren ''halk demokrasisi'' diye adlandırılan ayaklanmaları desteklemesi; [[Atina]] hükümetine karşı Yunan komünistlerine her konuda yardım etmesi, Yugoslavya'da açıkça [[sosyalist]] bir rejim uygulaması üzerine batı, Tito'dan desteğini çekti. Bu sırada Yugoslavya'yı kendi yönetim ve denetimi altına almak isteyen [[Josef Stalin|Stalin]] ile Tito'nun arası açıldı. Tito'nun, Yugoslavya'nın bağımsız bir devlet olarak kalmasını istemesi bu anlaşmazlığın başlıca sebebiydi.

13 Ocak 1953'te Yugoslavya Devlet Başkanı seçildi. Yugoslavya'yı Sosyalist Federal Cumhuriyet halinehâline getirdi. 1968'de Rusya'nın [[Çekoslovakya]] işgalini kınadı. 1962-70 yılları arasında sık sık Asya, Afrika ve Latin Amerika'ya geziler yaparak bağlantısızlar[[Bağlantısızlar]] hareketini güçlendirdi. 25 [[Üçüncü Dünya Ülkesi]]nin bir araya gelip [[Bağlantısızlar Konferansı]] düzenlenmesini sağladı. Bunların Sovyet Rusya'nınSosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) nüfuzundan kurtarılmasını başardı.

* {{en icon}} [http://www.youtubetrussel.com/profile?user=YugoMixhf/tito.htm TheTito officialand ChannelHis of Josip TitoPeople]Tito 'nun'Tito videove görüntüsüOnun Halkı''

* {{en icon}} [http://www.trusseltitoville.com/hf/tito.htm Titoville]Tito andresimleri, Hissözleri, People]ekran koruyucuları vb.

{{Link SM|mk}}

[[zh:约瑟普·•布罗兹·•铁托]]