I. Murad Türbesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kosova Sultan Murat Türbesi sayfasının yeni adı: Sultan I. Murat Türbesi: Türbenin literatürde yaygın olan ismi budur. İsimde Kosova ibaresinin durmasının anlamı yoktur çünkü türbenin yeri tektir, bellidir. Ayrıca diğer dillerde |
Sayfa genişletilmiştir. |
||
1. satır:
'''Sultan 1. Murat Türbesi'''
==Tarih==
Yapı, Kosova’daki en eski [[Osmanlı]] mimarî eseridir. [[14. yüzyıl]]da inşa edilmiştir. Bugünkü bina 14. yüzyılda kurulan binanın aslı değildir. Birçok tahribat ve onarımdan geçmiştir. Yöre halkınca bölgede Türklük ve Müslümanlığın simgesi olarak kabul görür.<ref name=Geneticstudy1>Raif Vırmiça, Kosova’da Osmanlı Mimarî Eserleri I, TC Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1999, s. 10</ref>
==Onarımlar==
Belgeler türbenin bugüne kadar birkaç tamir geçirdiğini göstermektedir. 1660 yılında [[Evliya Çelebi]], [[Melek Ahmed Paşa]]’nın yanında olarak türbeyi ziyaret ettiklerinde, türbenin bakımsız olduğunu görmüşler. Bu yüzden türbenin tamiri için Ahmed Paşa, oradaki Müslüman halkına 1000 Akçe vermiş, türbenin temizlenmesi için getirttiği ustalarla, bir hafta içinde yüksek bir duvarla bir kapı yaptırmış ve çok sayıda çeşit meyve fidanı diktirmiştir. Ayrıca bir kuyu açarak pınar da yaptırmıştır. Türbeye bakmak için ailesiyle birlikte burada oturacak olan bir türbedar ve yeni kurulan vakfı denetlemek için, o civarda bulunan ileri gelen kişiler de nazır olarak oraya atanmışlardır.<ref>Hazim Šabanović, Evlija Čelebi i njegov putopis, Veselin Maslesa, Sarajevo, 1979, s. 277</ref>
Türbe, 1845 yılında [[Serasker Hurşid Paşa]] emriyle temelden üste kadar onarım görmüştür.<ref name=Geneticstudy2>Atanasije Uročević, Iz prošlosti Muratovog Turbeta na Kosovu, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, Knjiga I, Priština, 1961, s. 233-237</ref> 1866 yılında yapılan bir tamiratta, türbe avlusundaki pınar yerine bir çeşme yaptırılmıştır. 1884 yılında esaslı bir şekilde onarılmış ve [[Sultan Abdülmecid]]’in bir beratı ile aslen [[Buhara|Buharalı]] olan [[Hacı Ali (Türbedar)|Hacı Ali]], 300 Kuruş maaşla türbedar olarak atanmıştır.<ref>Nimetullah Hafız, Sultan Murad Türbesi’ni Korumak İçin Verilen Bir Berat, Çevren dergisi, Sayı 3, Priştine, 1974, s. 39</ref>
Türbeyi ziyaret edenlere dinlenme ve barınma yeri sağlamak için [[II. Abdülhamid|Sultan II. Abdülhamid Han]]’ın vermiş olduğu emir üzerine iki katlı bir konak 1896 yılında tamamlanmıştır.<ref>İsmail Eren, Kosova’da Sultan Murad Türbesi’yle İlgili Tarihsel Bir Belge, Çevren dergisi, Sayı 9, Priştine, 1974, s. 73</ref>
[[II. Abdülhamid|Sultan II. Abdülhamid Han]] tarafından 1907 yılında türbe ve selamlık onarımdan geçirilmiştir. [[Mehmed Reşad|Sultan V. Mehmed Reşad]], 16 Haziran 1911 tarihinde [[Kosova]]’yı ziyaret etmiştir. Bu ziyaretten birkaç ay önce türbe onarılmış, avlusuna kesme taş döşenmiş, yeni bir çeşme (bugün mevcut olan) yaptırılmış ve türbenin bugünkü tamir kitabesi konulmuştur.<ref name=Geneticstudy2>Atanasije Uročević, Iz prošlosti Muratovog Turbeta na Kosovu, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, Knjiga I, Priština, 1961, s. 236</ref>
1912 yılında meydana gelen [[Balkan Savaşı]]’ndan sonra türbenin bakımını Sırbistan Hükümeti üzerine almış, dolayısıyla 1-14 Mart 1914 yılında [[İstanbul]]’da [[Türkiye]] ile [[Sırbistan]] arasında imzalanan barış antlaşmasının 10. maddesinde, türbenin bakımı ve bununla ilgili masraflar, Türkiye tarafından karşılanacak,<ref>Pars Tuğlacı, Osmanlı Şehirleri, Milliyet Yayınları, İstanbul, 1985, s. 366</ref> denilmişti. [[I. Dünya Savaşı]]’nın patlak vermesiyle bu antlaşma yürürlükten kaldırılmıştı. [[II. Dünya Savaşı]]’ndan sonra, türbe devlet himayesi altına alınmıştır ve 1960-61 yıllarında esaslı bir şekilde onarılmıştır.<ref>Milan Ivanović, Konzervatorski radovi na spomenicima kulture Kosova i Metohije, Starine Kosova i Metohije, Knjiga I, Priština, 1961, s. 344-345</ref>
1989 yılında [[I. Kosova Savaşı]]’nın 600’üncü yıldönümü kutlamaları nedeniyle, [[Yugoslavya]] devleti tarafından türbenin ve selamlığın onarımı da projelendirilmiştir. Ancak, onarım türbenin badanalanması şeklinde uygulanmıştır. 1992 yılında Kosova ziyareti sırasında türbeye gelen dönemin Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanı [[Namık Kemal Zeybek]], türbenin hasara uğradığını bizzat tespit etmiştir. Ziyaret sonrasında Türkiye’ye döner dönmez, türbenin tamiri için iki mimar ve maddî destek sağlamıştır.<ref name=Geneticstudy1>Raif Vırmiça, Kosova’da Osmanlı Mimarî Eserleri I, TC Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1999, s. 11</ref>
Meşhed-i Hüdavendigâr’ın son onarımı, 2005 yılında yapılmıştır. Bu geniş çaplı onarım ile türbe bugünkü hâlini almıştır.<ref>[http://www.tumgazeteler.com/?a=790127 I.Murat’ın Kosova’daki Türbesi Tamir Ediliyor haberi] 15.05.2005</ref> Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı ve Kosova Kültür, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın işbirliği ile restorasyon Türkiye’nin finansman desteği ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma türbe, selamlık ve avlunun esaslı bir onarımı şeklinde olmuştur.
==Bugünkü hâl==
Kosova Ovası’nda meydana gelen savaşta [[I. Murad|Sultan I. Murad Han]]’ın öldürülmesi sonrasında ahşasının gömüldüğü bu yere Sultanın oğlu [[Sultan Yıldırım Beyazıt]]’ın emriyle türbenin ilk hâli yaptırılmıştır. Yüzyıllar boyunca araştırmacıların fırtınasına uğrayan türbe, tarihçesiyle, mimarî üslubuyla ve durumuyla bugüne kadar büyük ilgi görmüş ve hakkında çok sayıda yazı yayınlanmıştır. <ref>Atanasije Uročević, Iz prošlosti Muratovog Turbeta na Kosovu, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, Knjiga I, Priština, 1961, s. 233-237</ref>
Meşhed-i Hüdavendigâr, [[Kosova]]’nın başkenti [[Priştine]]’nin kuzeybatısında konumlanır. Burası 1389 yılındaki [[I. Kosova Savaşı]]’nın yapıldığı muharebe sahasıdır; [[Kosova Ovası (Ova)|Kosova Ovası]]’dır. Türbenin yakınında Mescit köyü bulunur. Türbe, Priştine ile bir sonraki en büyük şehir olan Vuçıtırın yolu üzerinde, Priştine’nin altıncı kilometresinde yolun solundadır.
Yapı, Türbedarlar sülalesinin bugünkü fertleri tarafından korunmaktadır. Türbe kompleksinin avlusunda, türbenin arkasında Türbedar ailesinin konutu vardır. Çok önemli bir ziyaret yeridir.
==Kaynaklar==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Kosova]]
[[Kategori:Priştine]]
[[Kategori:Osmanlı türbeleri]]
[[Kategori:Kosova'daki yapılar]]
Satır 18 ⟶ 39:
[[Kategori:21° D]]
[[de:Meşhed-i Hüdavendigar]]
[[en:Tomb of Sultan Murat]]
[[sq:Tyrbja e Sulltan Muratit]]
| |||