Vikipedi

Şemdinli Olayı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Oğuzhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.987 değişiklik
Dış bağlantı temizliği
Oğuzhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
9.987 değişiklik
Düzenleme
1. satır:
{{Taraflı}}{{kaynaksız}}'''2005 Şemdinli olayları''', 9 Kasım 2005'te [[Hakkari ili]] [[Şemdinli]] ilçesindeki Umut Kitabevinin bombalanması olayıdır.
{{Taraflı}}'''2005 Şemdinli olayları''', [[Hakkari ili]] [[Şemdinli]] ilçesinde [[9 Kasım]] [[2005]] günü patlayan bir bomba üzerine çıkan olaylardır. Olay kimileri tarafından [[PKK]]'nın eylemi olarak görülürken, kimileri tarafından da bölge halkını kışkırtmak için [[Derin Devlet|derin devlet]] tarafından yapıldığı iddia edildi.
 
{{VikiKaynak|Şemdinli iddianamesi}}▼
{{TOCsağ}}
==Olayların gelişimi==
 
===9 Kasım===
Şemdinli'de eski PKK'lı Seferi Yılmaz'a ait kitapçı bombalanmış, bir kişi ölmüş, bombayı attığı öne sürülen bir kişinin sığındığı otomobil halk tarafından durdurulmuş ve içindeki üç kişi tartaklanarak polise teslim edilmiştir. Zanlılar emniyetten olduklarını iddia etmiş{{olgu}} ve bu üç kişinin serbest bırakıldığı iddiası üzerine [[Şemdinli]] halkı sokaklara dökülmüş ve polis noktası ateşe verilmişti. Otomobilde keşif yapan savcı ve CHP Hakkari Milletvekili [[Esat Canan]]'ın üzerine de ateş açılmış, bir kişi de burada ölmüştür.{{olgu}}
 
=== 10 Kasım ===
Yaklaşık 500 kişi sabah saat 08.00 sıralarında ilçe girişindeki [[polis]] noktası yakınında toplandı. Göstericiler, olay yerindeki [[elektrik]] direkleri ve tellerini sökerek, yol ortasında barikat kurdu. Daha sonra polis kontrol noktasını ateşe veren göstericiler, ilçenin çeşitli bölgelerinde olay çıkardı. Polis ve [[jandarma]] ekipleri, ilçedeki belli merkezlere barikatlar kurdu.<ref name="H1">[http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=3505417 Şemdinli gergin], [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]], [[10 Kasım]] [[2005]], URL erişim tarihi: [[24 Mart]] [[2008]].</ref>
 
Saat 09.00 sıralarında ilçenin [[Demokratik Halk Partisi (Türkiye)|DEHAP]]'lı Belediye Başkanı [[Salih Yıldız (belediye başkanı)|Salih Yıldız]], toplanan kalabalığın dağılması için bir apartmanın balkonunda konuşma yaptı. Yıldız, ''"Sakin olmazsanız, haklıyken haksız konuma düşersiniz. Burada, [[Yüksekova, Hakkari|Yüksekova]] çetesi ve [[Susurluk Skandalı |Susurluk]] benzeri bir olay var. Çözüyoruz ancak sizin sakin olmanız lazım. İşyerlerini taşlamayın"'' dedi.<ref name="H1"/>
Satır 31 ⟶ 30:
 
==Hukuki süreç ==
 
===Hukuki Değerlendirmeler===
Olayın [[ROJ TV]] tarafından anında dünyaya (görüntülü olarak) duyurulması,<ref>http://www.yenimesaj.com.tr/index.php?haberno=5017540&tarih=2005-11-14 {{gk}}</ref> terör örgütü mensuplarının birbirleriyle 9-15 Kasım 2005 tarihleri arasında yaptıkları telefon görüşmeleri ([[Hürriyet]] Gazetesi 12, 13 Mart 2006) kafalarda soru işareti bırakmaktadır.<ref>http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=4064959&tarih=2006-03-12</ref>
 
Satır 41 ⟶ 40:
*Görevi kötüye kullanmak. {{olgu}}
 
Genelkurmay Genel Sekreterliği, Şemdinli olayları nedeniyle, Van Başsavcılığı'nca orgeneral Büyükanıt ve bazı subaylar hakkında soruşturma açılması talebine ilişkin dosyayla ilgili olarak, Genelkurmay Başkanlığı'nın resmi internet sitesinden yapılan açıklamada şöyle denilmiştir:<ref name="hurr4" />{{olgu}}
{{cquote|Kamuoyunda 'Şemdinli iddianamesi' olarak bilinen konuda Van Başsavcılığı tarafından hazırlanan iki adet dosya 13 Mart 2006'da Genelkurmay Başkanlığı'na ulaştırılmıştır. Genelkurmay Başkanlığı'nın [[8 Mart]] [[2006]] tarihinde yaptığı teknik açıklamada belirtilen yasal mevzuat çerçevesinde anılan iki dosyadaki iddia, ihbar, şikâyet ve değerlendirmeler incelenmiş ve aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs olduğu iddia edilen ve kamuoyu tarafından çok iyi bilinen ifadenin, hüküm kurmak amacıyla kasıtlı olarak sadece bir bölümünün dikkate alındığı görülmüştür. İfadenin tamamı dikkate alındığında hükmün öngördüğü kastın olmadığı açıkça anlaşılmaktadır.}}
 
[[Cumhuriyet Halk Partisi (1992)|Cumhuriyet Halk Partisi]] Genel Başkanı [[Deniz Baykal]], [[Van]] Savcılığı'nın Şemdinli olaylarıyla ilgili hazırladığı iddianamede, [[Kara Kuvvetleri Komutanlığı|Kara Kuvvetleri Komutanı]] [[Orgeneral]] [[Yaşar Büyükanıt]]'ın suçlanmasını [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'ne karşı ''"darbe girişimi"'' ve yargının bu girişime ''"alet edilmesi"'' olarak nitelendirdi.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=180626 Deniz Baykal: TSK'ya darbe], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[7 Mart]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref>▼
== Siyasi değerlendirmeler ==
▲[[Cumhuriyet Halk Partisi (1992)|Cumhuriyet Halk Partisi]] Genel Başkanı [[Deniz Baykal]], [[Van]] Savcılığı'nın Şemdinli olaylarıyla ilgili hazırladığı iddianamede, [[Kara Kuvvetleri Komutanlığı|Kara Kuvvetleri Komutanı]] [[Orgeneral]] [[Yaşar Büyükanıt]]'ın suçlanmasını [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'ne karşı ''"darbe girişimi"'' ve yargının bu girişime ''"alet edilmesi"'' olarak nitelendirdi.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=180626 Deniz Baykal: TSK'ya darbe], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[7 Mart]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref>
 
== Sonuçları ==
Satır 52 ⟶ 50:
[[Şemdinli, Hakkari|Şemdinli]]'de ölümle sonuçlanan [[bomba]]lama eyleminin iki askerle bir [[PKK]] itirafçısıdan oluşan ''"çetenin işi"'' olduğuna karar veren [[Van]] 3. Ağır Ceza Mahkemesi, sanık astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz'i öncelikle [[çete]] kurma suçundan bir yıl 11 ay 10'ar gün hapse mahkûm etti. Mahkeme, ardından sanıkları Mehmet Zahir Korkmaz'ı öldürmekten 25'er yıl, Seferi Yılmaz'ı öldürmeye teşebbüsten 12'şer yıl, Metin Korkmaz'ı yaralama suçundan altı'şar ay hapis cezasına çarptırdı. Sanıklar toplam 39 yıl beş ay 10'ar gün hapisle cezalandırılmış oldu.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=190713 Şemdinli'de karar: İki askere 39'ar yıl], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[20 Haziran]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref> Karar duruşmasında avukatının bulunmaması nedeniyle dosyası ayrılan PKK itirafçısı Veysel Ateş de adam öldürmeye tam teşebbüsten 12 yıl altı ay, olası kastla adam öldürmeden 25 yıl, olası kastla adam yaralamadan altı ay, suç işlemek için kurulmuş örgütün üyesi olmaktan bir yıl 10 ay 27 gün olmak üzere toplam 39 yıl 10 ay 27 gün hapis cezasına çarptırıldı.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=204170 Ateş'e de 40 yıl hapis], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[11 Kasım]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref>
 
Sanıkların [[temyiz]] başvrusu üzerine [[Yargıtay]] 1. Ceza Dairesi görevsizlik kararı verdi ve dosyayı [[terör]], örgüt ve devletin birliğini bozmaya yönelik eylem davalarına bakan 9. Daire'ye gönderdi.<ref name="R2">[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=241641 Üç Şemdinli sanığına tahliye], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[15 Aralık]] [[2007]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref> Yargıtay 9. Ceza Dairesi kararı eksik soruşturma gerekçesiyle bozdu.<ref name="R2"/> Sanıkların eylemini ''"terörle mücadele görevleri kapsamında"'' gören mahkeme, yargılamanın askeri mahkemede yapılmasını istedi.<ref name="R2"/> Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi, davayı askeri mahkemeye göndermeyince hâkim hakkında inceleme başlatıldı.<ref name="R2"/> [[14 Aralık]] [[2007]] tarihinde, Van Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmalarında, tutuklu astsubaylar [[Ali Kaya]] ve Özcan İldeniz ile PKK itirafçısı Veysel Ateş tahliye edildi.<ref name="R2"/>
 
Hakkâri Ağır Ceza Mahkemesi, bombalamanın ardından toplanan halkın üzerine ateş ederek bir kişiyi öldürmek ve beş kişiyi de yaralamaktan 68 gün tutuklu kalan uzman çavuş Tanju Çavuş'u, ''"tutuklu kaldığı süre, suçun vasıf mahiyeti, ceza miktarı ve sabit ikametgâhının bulunduğu"'' gerekçesiyle tahliye etti.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=176125 Çavuş tahliye edildi], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[19 Ocak]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[24 Mart]] [[2008]].</ref>
 
Şemdinli iddianamesini hazırlayan Van Cumhuriyet Savcısı [[Ferhat Sarıkaya]], [[Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu]]'nun [[20 Nisan]] [[2006]] tarihli kararıyla, ''"mesleğin şeref ve onurunu ve memuriyet nüfuz ve itibarını bozacak nitelikte görüldüğü"'' gerekçesiyle ihraç edildi.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=185033 Uçtu uçtu savcı uçtu], Adnan Keskin, [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[21 Nisan]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref> Şimdilerde Ergenekon davası sanığı olarak tutuklu bulunan [[Büyük Hukukçular Birliği]] başkanı [[Kemal Kerinçsiz]] ise Sarıkaya hakkında ''"görevi kötüye kullanmak"'', ''"gizliliğin ihlali"'', ''"orduyu aşağılama"'' ve ''"devletin birliğini bozmak"'' suçlarından soruşturma yapılması istemiyle [[Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı|Adalet Bakanlığı]]'na başvurdu fakat ret yanıtı aldı.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=195823 İhraç edilen Sarıkaya sanık da mı olacak?], [[Radikal (gazete)|Radikal]], [[15 Ağustos]] [[2006]], URL erişim tarihi: [[23 Mart]] [[2008]].</ref>
 
== Ayrıca bakınız ==
*[[Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Hakkında Kanun]]
*[[Demokratik Halk Partisi]]
*[[Derin devlet]]
*[[Jandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele]]
*[[Millî İstihbarat Teşkilatı]]
*[[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982)]]
 
== Kaynakça ==▼
{{kaynakça}}
== Literatürde Şemdinli olayları ==
*Aytekin Gezici, ''Derin Devlet Bagajdan Çıktı: Şemdinli'', Akis Kitap, Mart 2006, ISBN 9799759129766
Satır 71 ⟶ 63:
*[[Ömer Lütfi Mete]], ''28 Şubat'tan Şemdinli'ye Derin Çeteler'', Profil Yayıncılık, Nisan 2007, ISBN 9789759960636
*Saygı Öztürk, ''[[Şemdinli'de Olay Var...]]'', Ümit Yayıncılık, Haziran 2006, ISBN 9789758572908
 
▲== Kaynakça ==
<div class="references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
<references/>
</div>
 
== Dış bağlantılar ==
▲{{VikiKaynak|Şemdinli iddianamesi}}
*{{cite news|url=http://www.milliyet.com.tr/sabitimg/06/gazete/siyaset/semdinli_iddianame.pdf |başlık=Şemdinli iddianamesi |biçim= PDF | yayımcı=Milliyet}}
*{{cite web|url=http://www.milliyet.com.tr/sabitimg/06/gazete/siyaset/semdinli_iddianame2.doc |başlık=Şemdinli iddianamesi |biçim= Word | yayımcı=Milliyet}}
*[http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/belge/kr_22HakkariSemdinli.pdf TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Hakkari Şemdinli İnceleme Raporu]
 
<!--kategoriler-->
[[Kategori:2005'te Türkiye|Şemdinli Olayları]]
[[Kategori:2005'te politika|Şemdinli Olayları]]
[[Kategori:Şemdinli]]
[[Kategori:Davalar]]
 
<!--interwiki-->
[[ku:Bûyera Şemzînan]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Şemdinli_Olayı" sayfasından alınmıştır