Buhara Yahudileri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
35. satır:
==Geçmiş==
Geleneklerine göre, M.Ö. 6. yy'da [[Babil Sürgünü]]nden geri dönmeyen '''İssakar''', '''Naftali''' ve '''Efraim''' kabilelerinden geldiklerine inanırlar.
[[Dosya:Bukharanjews.jpg|thumb|left|200px|Buhara Yahudileri]]
Orta Asya'daki en büyük etnik-din gruplarından biri olarak tanınan bu grup 2000 yıl boyunca dünyanın diğer Yahudileriyle bağları kesildiğinden kendilerine özgü gelenekler geliştirdiler. Yıllar boyunca Yahudiler [[İpek Yolu]] üzerinden [[Irak]], [[İran]], [[Yemen]], [[Suriye]] ve [[Fas]]'tan doğuya göç ettiler; bunlara [[Engizisyon]]'dan kaçan [[Sefarad|İspanya Yahudileri]] de dahildir. Orta Asya'da yaşayan tüm Yahudiler'e zamanla ''Buhara Yahudileri'' denmeye başlandı. Tarih boyunca yapılan istilalar ve zulümlere rağmen Buhara Yahudileri asırlar boyunca hayatta kalmayı başardı. Buhara Yahudileri'nin çoğu [[Buhara Emirliği]]'nde (bugünkü [[Özbekistan]] ve [[Tacikistan]]) diğerleride [[Rusya]], [[Afganistan]], [[Pakistan]], [[Kazakistan]], [[Türkmenistan]], [[Kırgızistan]] ve diğer [[Bağımsız Devletler Topluluğu]] ülkelerinde yaşadı. Buhara Emirliği'nde Yahudi nüfusunun en yoğun olduğu şehirler [[Taşkent]], [[Semerkand]], Buhara ve Kokand'dı; [[Tacikistan]]'da ise genelde [[Duşanbe]]'de yoğundular.
[[İsrail]]'in kurulmasıyla birçok göç veren cemaatin bugün [[Pakistan]] [[Peşaver]]'de halen açık olan bir [[sinagog]]ları ve [[Karaçi]]'de de bir kaç tane mezarlıkları bulunur.
==İsim ve Dil==
[[Dosya:Bukharan2.jpg|thumb|left|200px|Buhara Yahudileri [[Sukot]] bayramını kutlarken (1900ler)]]
[[Dosya:Jewish girls Samarkand 1900s.jpg|thumb|left|200px|Yahudi kızlar ([[Semerkand]])]]
[[Dosya:Jewish Children with their Teacher in Samarkand.jpg|thumb|left|200px|[[Semerkand]]'da [[Musevi]] öğrenciler]]▼
Yahudi cemaatinin çoğunluğu Buhara Emirliği'nde yaşadığından, 16.yy'da [[Avrupa]]lı seyyahlar tarafından ''Buhara Yahudileri'' diye adlandırıldılar. Cemaat ise kendini ''İsro'il'' ve ''Yahudi'' olarak tanımladı.
Kendi aralarında [[Farsça]] konuşan Buhara Yahudileri zamanla içinde [[İbranice]] izler bulunan ''Bukhori'' denen [[Tacikçe]] bir lehçe geliştirdiler. Kültür ve eğitimlerini bu dille yürüttüler. Bölgenin [[Rus]]laşmasıyla yeni nesil ''Bukhori'' dilini anlamasına rağmen anadili [[Rusça]] oldu.
[[Mizrahi]] Yahudileri olan Buhara Yahudileri [[Sefarad]]larla iletişim kurana kadar kendilerine has geliştirdikleri Yahudiliği uyguladılar.
==Kültür==
▲[[Dosya:Jewish Children with their Teacher in Samarkand.jpg|thumb|left|[[Semerkand]]'da [[Musevi]] öğrenciler]]
===Giysi===
Kendilerine has giyecek anlayışı geliştiren Buhara Yahudileri'nin düğünlerinden kaftan ve kürk kaplı şapkalar görülür.
===Müzik===
''Şaşmakam'' adı verdikleri müzik geleneğinde telli çalgılar kullanılır. Orta Asya ritimleri, [[klezmer]] etkisi, [[Müslüman]] melodileri ve [[İspanyol]] akorları içerir.
===Mutfak===
Mutfaklarında [[İpek Yolu]]'nun üzerinden geçen başta Orta Asya olmak üzere birçok kültürün etkisi vardır. [[Şiş kebabı]]nın yanı sıra ''lagman'' denen et yahnisi ve ''Samsa'' denen baharatlı et ve sebzelerle yapılan hamurlu yemekler Bahara Yahudileri'nin mutfağında sıkça görülür.
| |||