|
AMERİKAN WALL MART'IN SAHİPLERİ DE YERLERİNİ ALMAN ALDI'CİLERE KAPTIRDI
{{Orta Dünya Karakteri |
adı=Eru |
unvanı=Ilúvatar, Kainatın Babası, Tek Olan, En Yüce |
anlamı=|
ırkı=|
silahı=|
doğum= Herşeyden önce vardı|
ölüm= Ölümsüz|}}
Microsoft’un kurucusu Bill Gates son bir yılda servetinin yüzde 30’unu (18 milyar dolar) kaybetmesine rağmen dünyanın en zengin adamı ilan edildi. 2008’de 62 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengini Warren Buffett 25 milyar dolar kayba uğrayarak birinciliği Gates’e kaptırdı, ikinci sıraya yerleşti. Küresel finans sisteminin büyük darbe alması nedeniyle dünyada milyader sayısı son bir yılda 1125’den 793’e düştü. Yeni liste nedeniyle hazırlanan özel Forbes sayısı ’Milyarder İflası’ başlıklı kapakla yayımlandı. Forbes Genel Yayın Yönetmeni Steve Forbes, ’’Global kriz tüm ülkeleri vurdu. 2008 milyarderlerinden 656’sı servet kaybederken 44’ü yılı kár ile kapattı. Milyarderlerinin toplam servet miktarı 2.4 trilyon dolar. 2008’de 1 trilyon 4 milyar dolar kayba uğradılar" dedi.
[[J. R. R. Tolkien]]'in kurgusal [[Orta Dünya evreni|Orta Dünya]] evreninde her şeye gücü yeten tek yaratıcıdır. Bununla beraber, [[Eä]]'da yapılacak birçok iş için [[Ainur]]'u yetkilendirmiştir. [[Arda (Orta Dünya)|Arda]]'yı (Dünya'yı) şekillendirmek de bu işlerden birisiydi. Eru, Tolkien'in ''[[Silmarillion]]'''unda önemli bir karakterdir. Bunun yanında, [[Hobbit]], [[Yüzüklerin Efendisi]] gibi çok daha ünlü eserlerinde üstü kapalı olarak bahsedilir (Yüzüklerin Efendisi'nde Númenor'un Çöküşü'nden bahseden Ek A'da '''Tek Olan''' diye anılır).
40 milyar dolarla Gates yeniden en zengin
==Yaratıcı sıfatıyla Eru==
Quendi ([[Elf (Orta Dünya)|Elfler]]) ve Atani ([[İnsan (Orta Dünya)|İnsanlar]]) Eru tarafından yaratıldı. Silmarillion'da bu iki ırk [[Ilúvatar'ın Çocukları]] olarak adlandırılır. [[Cüce (Orta Dünya)|Cüceler]], [[Aulë]] tarafından yaratıldılar ve Eru onların da yaşamasına müsaade etti ve onları akıl sahibi kıldı. Hayvanlar ve bitkiler, [[Manwë]] ve [[Varda]] tarafından şekillendirildi. Manwë, Eru'dan, hayvanlara ve bitkilere de akıl vermesini diledi. Bir görüşe göre Yüzüklerin Efendisi ile Hobbit'te bahsedilen [[Kartal (Orta Dünya)|Kartallar]], [[Maia]] ırkından olabilir. Ayrıca, [[Oromë]]'nin av köpeği [[Huan]]'ın -Kendisi de bir Maia olan [[Sauron]]'u dövüşte yendiği dikkate alınırsa- Maia olması ihtimali vardır. Bir başka görüşe göre, Huan'ın bilinç seviyesi ve akıllılığı
-her ne kadar sadece Eru'nun yarattığı orijinal bağımsız akıllılık gibi olmasa da- [[Valar]]'ın yaratıklara nimet bağışlama yetkisinin genişliğini göstermektedir. Melkor, Eru'nun yarattıklarını taklit ederek yaptığı yaratıklara görece farklı şekiller verebilmeyi başardı ([[Ork (Orta Dünya)|Orklar]], [[Ejderha (Orta Dünya)|Ejderhalar]], [[Dev (Orta Dünya)|Devler]]). Bununla beraber orklar muhtemelen bozulmuş elflerdir, dolayısıyla Ilúvatar'ın Çocukları'ndan türetilmişlerdir.
Forbes dergisinin geleneksel dolar milyarderleri listesinde Microsoft’un kurucusu Bill Gates son bir yılda servetinin yüzde 30’unu (18 milyar dolar) kaybetmesine rağmen dünyanın en zengin adamı ilan edildi. 2008’de 62 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengini Berkshire Hattaway şirketinin sahibi Warren Buffett 25 milyar dolar kayba uğrayarak birinciliği yakın arkadaşı Bill Gates’e kaptırdı, ikinci sıraya yerleşti. Dünya milyarderleri fakirleştiği 2008 yılı için Forbes Genel Yayın Yönetmeni Steve Forbes, "Global kriz dünyadaki tüm ülkeleri vurdu. 2008 milyarderlerinden 656’sı servet kaybederken 44’ü yılı kár ile kapattı. Milyarderlerin toplam servet miktarı ise 2.4 trilyon dolar olarak gerçekleşti ve 2008 yılında 1 trilyon 4 milyar dolar kayba uğradılar’’ dedi.
Eru ,[[Gizli Ateş]]'e sahip olan tek varlıktır. Bu yüzden Tolkien'in evreninde, ayrı bir can yaratabilecek tek varlık Eru'dur. Bütün yaratılmışlar Eru tarafından yaratılmasa bile Eru tarafından kutsanmadıkça varlığa bürünemezler. [[Melkor]], Gizli Ateş'i arzuladı ve boşu boşuna ele geçirmeye uğraştı. Başarısız oldu, çünkü ateş Eru'nun içindeydi. Melkor, bu yüzden orijinal hiç bir yaratık yapamadı. Tek yapabildiği Eru'nun yarattıklarını bozup değiştirmek oldu.
Forbes’un ’En zenginler’ listesine giren Türkler (Milyar dolar)
==Eru'nun Arda tarihine doğrudan etkileri==
Eru, sadece mutlak gereklilik içerdiğinde Arda üzerinde kendi gücünü faaliyete geçiriyordu. Arda'yı Eru yarattı. Ayrıca [[Elf (Orta Dünya)|Elfleri]] ve [[İnsan (Orta Dünya)|İnsanları]] bizzat yarattı ve uyandırdı. [[İkinci Çağ]] 3319'da [[Ar-Pharazôn]] ve ordusunun cesedleri Aman kıtasına vurduğunda Eru, ölü bedenleri bizzat toprağa gömdü. Daha sonra -İkinci Çağ'ın bitimini getiren olaylar zincirinin bir parçası olarak- o güne dek düz olan Arda'nın şeklini küresel yaptı, [[Númenor]] kıtasını denize batırdı ve [[Ölümsüz Topraklar]]'ı dünyanın atmosferinden ötelere taşıdı. [[Gandalf]], [[Balrog]]'la yaptığı savaşta öldüğünde ona tekrar yaşam vermek [[Valar]]'ın gücünün ötesinde bir işti ve Eru Ilúvatar aracısız devreye girerek Gandalf'ı bedenine döndürüp geri yolladı. <ref>''The Letters of J. R. R. Tolkien'' kitabında 156 no.lu mektup, s. 202-3, Tolkien açık bir dille, Gandalf'ı geri yollayan gücün Valar'dan üstün olduğunu belirtmektedir (Valar, Arda'nın uzay ve zaman boyutlarıyla bağlıydı, Gandalf ise zamanötesi bir boyuta gitmişti). Tolkien, bu yazısında açık bir dille, Eru'nun dünyanın kaderinin gidişatına doğrudan müdahale ettiğini işaret etmektedir.</ref>
SIRA İSİMSERVET
==Tolkien'in dinî inancında Eru'nun yeri==
1954'te [[Oxford]]'daki Katolik yayınları satan Newman Kitabevi'nin yöneticisi Peter Hastings'e yazdığı bir mektubun taslağında Tolkien'in bu mesele üzerinde net bir açıklama yaptığı görülür.<ref>Humphrey Carpenter, ed. (1981), ''[[The Letters of J. R. R. Tolkien]]'', Boston: [[Houghton Mifflin]], #153, ISBN 0-395-31555-7</ref> Koyu bir [[Katolik]] olan Tolkien mektupta, yazdığı efsanelerdekine uygun şekilde, Tanrı'nın ortodoks olmayan tanımını, mutlak gizli mahiyetini benimsediğini belirtiyor.
221Hüsnü Özyeğin2.9
Sonsuz yaşamla vasıflandırılmış olan [[Elf (Orta Dünya)|elf]]lerin [[reenkarnasyon|reenkarne]] olmaları (başka bir bedende hayata dönmeleri) ihtimaliyle ilgili olarak Hastings şöyle yazmıştır:
berk bera ünal
:''Tanrı, bildiğimiz hiçbir yaratıkta böyle bir iş gerçekleştirmedi, bana öyle geliyor ki böyle gerçekliğin meydana gelmesi bizi bir alt-yaratıcı kavramına doğru götürüyor. Çünkü bir alt-yaratıcı yaratan-yaratıcı arasındaki işlerle ilgili bir faaliyette bulunduğu takdirde, daha önce yaratıcı tarafından kullanılmış yöntemleri kullanmak mecburiyetindedir.''
450Şarık224M. Emin Karamehmet2.8
Tolkien'in cevabî yazısı, ilahî yaratış ile sunî alt-yaratış arasındaki ilişkiyi şöyle açıklar:
450Şarık Tara1.6 Tara1.6
:''İlahî yaratışla, alt-yaratışların doğasını birbirinden tamamen ayırt etmek durumundayız. Şunu belirtmeliydim ki "yaratıcının kullanmış olduğu yaratış yöntemlerinden bağımsız" oluş, Tanrının mutlak gizli mahiyetine hürmeten, "alt-yaratış"ın temel fonksiyonudur...Bir metafizikçi değilim, fakat bunun garip bir metafizik meselesi olduğunu düşünmeliydim. Bir tane yol değil, aslında potansiyel olarak sayısız yaratış yolu vardır, -bizim de sınırlı olarak sezdiğimiz- bilinen yaratış yolları, Tanrı tarafından kullanıldığında etkili olan ve ancak onun tarafından kullanılması geçerli olan yöntemlerdir.''
468Ali Ağaoğlu1.5
Hastings ayrıca [[Tom Bombadil]]'in kim olduğunu açıklamak için [[Altınyemiş]]'in söylediği "O mevcuttur" ifadesini Bombadil'in Tanrı olduğu anlamını ima ettiği için eleştirmiştir.
559Ahmet Nazif Zorlu1.3
Tolkien, cevabî yazısında:
647Ferit Şahenk1.1
:''Tom Bombadil konusuna gelince, bu konu üzerinde -esas noktayı ihmal edecek şekilde- fazla ciddi olduğunuzu düşünüyorum...Bu tutumunuzla bana az çok, (günümüz) Katoliklerinin rahiplere Baba (Peder) demesine -baba unvanının sadece İlk İnsan'a ait olduğu düşüncesiyle- karşı çıkan Protestan görüşünü hatırlatıyorsunuz.''
647Murat Ülker1.1
==Esinleniş ve kurgunun gelişimi==
Efsanenin ilk versiyonlarında Ilúvatar ismi İngilizce'ye "Father for Always" (Mutlak Tanrı) olarak çevrilmişti (bkz. ''[[Kayıp Öyküler Kitabı]]'', ''[[Orta Dünya Tarihi]]'' serisinin ilk iki kitabı olarak yayımlandı), daha sonraları "Sky-father" (Gök Tanrı) olarak çevrildi {{fact}}, fakat bu anlamlar daha sonra yerini daha yeni bir anlama bıraktı. ''Ilúvatar'', ilk zamanlarda Tanrı için kullanılan tek isimdi, daha sonra ''Orta Dünya Tarihi'' serisinin onuncu bölümü olan [[Morgoth'un Yüzüğü]]'nde "Aman Yıllıkları" kısmında ''Eru'' ismi ilk kez yer aldı.
647Murat Vargı1.1
==Notlar==
{{reflist}}
701Ahmet Çalık1
[[Kategori:Orta Dünya karakterleri]]
701Tuncay Özilhan1
[[bg:Илуватар]]
[[bs:Iluvatar]]
701Filiz Şahenk1
[[ca:Eru]]
[[cs:Eru Ilúvatar]]
701Kamil Yazıcı1
[[da:Eru]]
[[en:Eru Ilúvatar]]
Dünyada en zengin ilk 10
[[es:Ilúvatar]]
[[eu:Iluvatar]]
1. Bill Gates 40 Microsoft ABD
[[fi:Eru]]
[[fr:Eru Ilúvatar]]
2. Warren Buffett37 Berkshire H. ABD
[[gl:Eru Ilúvatar]]
[[he:אילובטר]]
3. Carlos Slim Helu ve ailesi35TelekomMeksika
[[it:Eru Ilúvatar]]
[[ja:エル・イルーヴァタール]]
4. Lawreence Ellison22.5OracleABD
[[la:Eru Ilúvatar]]
[[nl:Ilúvatar]]
5. Ingvar Kamprad ve ailesi22İkeaİsveç
[[nn:Eru]]
[[no:Ilúvatar]]
6. Karl Albrecht21.5AldiAlmanya
[[pl:Eru Ilúvatar]]
[[pt:Eru Ilúvatar]]
7. Mukesh Ambani19.5PetrokimuaHindistan
[[ro:Eru Ilúvatar]]
[[ru:Эру Илуватар]]
8. Lakshmi Mittal19.3Mittal (Çelik)Hindistan
[[sk:Eru Ilúvatar]]
[[sv:Ilúvatar]]
9. Theo Albrecht19.3Aldi, Trader Joe’sAlmanya
[[th:อิลูวาทาร์]]
[[zh:伊露維塔]]
10 Amancia Ortega18.3Zara marketlerİspanya
| 