[['''Üretim ilişkileri]]''' kavramı, [[üretici güçler]] kavramıyla birlikte Marksist teorinin ana kategorilerinden olan [[üretim tarzı]] kategorisinin içeriğini oluşturur. Üretici güçler, üretim tarzının sürekli devinen, değişen ve gelişen yanını oluştururken, ''üretim ilişkileri'' de üretici güçleri engellemeleri ya da geliştirmlerine bağlı olarak anlam kazanırlar. Bu ikili kavram çifti, Marksist teori de birbirinden tamamen ayrı ve özerk değildirler, aralarında şöyle bir bağıntı sözkonusudur; ilk olarak, üretim ilişkilerinin gelişmesi öncelikle üretici güçlerin gelişmesine bağlıdır ve ikinci olarak, üretim ilişkilerinin kendisi de üretici güçlerin gelişimini etkilerler. Bu etki onları hızlandırma ya da yavaşlatma anlamındadır, belirleyici olan sonuçta ''üretici güçler''dir. Bu teorik açıklama biçimi benzer şekilde, altyapı-üstyapı meselesinde de görülür.
