Dört İmparator Yılı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot değişikliği Ekleniyor: lb:Véierkeeserjoer |
k Bot değişikliği Değiştiriliyor: eu:Lau enperadoreen urtea; Kozmetik değişiklikler |
||
3. satır:
[[68]] yılında İmparator [[Nero]]'ya düzenlenen suikastin ardından İmparatorluk, [[Marcus Antonius]]'un öldüğü [[İ.Ö. 30]] yılından beri ilk kez kısa süreli de olsa bir iç savaşla karşı karşıya kalmıştı. Haziran 68 ve Aralık 69 tarihleri arasında [[Roma]], nihayetinde [[Flavius Hanedanı]]'nın kurucusu [[Vespasian]]'ın taca çıkışına kadar birbiri ardınca İmparatorluk yapan [[Galba]], [[Otho]] ve [[Vitellius]] tahta çıkışlarını ve düşüşlerine tanıklık etti. İç savaşın bu dönemi [[Roma İmparatorluğu]]'ndaki döngüsel politik karışıklıkların sembolü oldu. Bu iç savaşın neden olduğu askeri ve politik anarşinin, [[Batavian isyanı]]'nındaki bozgun gibi ciddi yan etkileri oldu.
== Veraset ==
=== Nero'dan Galba'ya ===
[[65]] yılında Pisonia, [[cumhuriyet]]'i yeniden canlandırmayı amaçlayan bir [[komplo]] tertiplediyse de başarız oldu. 67 sonu ya da 68 başında, [[Galya Lugdunensis]] valisi [[Caius Julius Vindex]], [[Hispanya Tarraconensis]] valisi Servius Sulpicius [[Galba]]'yı Nero'nun yerine geçirebilmek amacıyla onun vergi politikasını bahane ederek isyan etti.
Vindex'in [[Galya]]'daki isyanı başarısız oldu. Germanya sınırında konuşlu Roma Lejyonları, Vindex'i karşılamak ve hain olarak karşı koymak için harekete geçti. [[Lucius Verginius Rufus]] önderliğindeki Ren ordusu Vindex'i bozguna uğrattı, ardından Vindex intihar etti. Galba, Senato tarfından ilan edilen ilk "halk düşmanı" dır.
Haziran [[68]]'de, Senate kendini Nero'dan koruyabilmek için inisiyatif aldı ve onu "halk düşmanı" ilan ederek Galba'yı İmparator seçti. Kendi kendine imparator olmak isteyen [[Nymphidius Sabinus]], praetorian muhafızlara, Nero'ya ihanet etmeleri için rüşvet verdi. Nero, suikast sonucu öldürüldü. Galba, imparator olarak tanındı ve Lejyonlarının başında şehre girişi sevinçle karşılandı.
:Galba'nın [[Lejyon]]'ları: [[Lejyon VI Victrix|VI ''Victrix'']], [[Lejyon I Macriana liberatrix|I ''Macriana liberatrix'']], [[Lejyon I Adiutrix|I ''Adiutrix'']], [[Lejyon III Augusta|III ''Augusta'']] ve [[Lejyon VII Gemina|VII ''Gemina'']].
=== Galba'dan Otho'ya ===
Olayların bu yönde gelişmesi, Germen lejyonlarına, sadâkatlarına karşılık olarak bekledikleri ödülü getirmedi ancak suçlamaktan ziyade
Galba, uzun süre popüler kalamadı. Roma'ya doğru olan yürüyüşü sırasında onu hemen kabullenmeyen şehirleri yıkmış ya da çok sayıda cezaya mahkum etmişti. Roma'da Galba, Nero'nun tüm reformlarını birçok önemli insanın menfaatlerine dokunacak şekilde iptal etti. Selefleri gibi Galba'da bir komplo korkusuyla birçok senatör ve [[equites]]'i mahkemeye çıkartmaksızın idam ettirdi. Ordu da mutlu değildi. Güvenli bir şekilde Roma'ya girdikten sonra askerlere kendisini desteklemeleri karşılığında söz verdiği ödülleri vermekten vazgeçti. Üstelik, yeni yıla girilen [[1 Ocak]] 69'da
Ren Lejyonlarını kaybettiği bilgisinin kendisine ulaşması üzerine Galba panikledi. Genç senatör [[Lucius Calpurnius Piso Licinianus]]'u varisi olarak evlatlık edindi. Bunu yaparak, birçok insanı ve ayrıca kendi payına onursal bir mevkii arzusundaki, tutkulu ve etkili bir adam olan [[Marcus Salvius Otho]]'yu da küstürdü. Otho, imparatordan yana oldukça dertli olan [[Praetorian muhafızlar]]'a kendi tarafına geçmeleri için rüşvet verdi. Galba bu [[askeri darbe]]'yi haber aldığı zaman durumu normale döndürmek için sokaklara çıktı. Bu bir hataydı çünkü çok fazla taraftar toplayamamıştı. Kısa bir süre sonra Praetorian Muhafız [[Sempronius Densus]] tarafından [[Roma Forumu]]'nda öldürüldü.
22. satır:
:Otho'nun Lejyonları: [[Legio XIII Gemina|XIII ''Gemina'']] ve [[Legio I Adiutrix|I ''Adiutrix'']]
=== Otho'dan Vitellius'a ===
Otho, Senato tarafından aynı gün içinde imparator olarak tanındı. Bunca kargaşanın ardından yeni imparator bir derin bir nefes alma ile selamlandı. Hırslı ve açgözlü olduğu halde, Otho kayıtlara geçecek herhanhi bir zorbalık ya da acımasızlık yapmadı ve dürüst bir imparator olması beklendi. Her halukarda, Vitellius'un Germanya'dan İtalya'ya yürüme şeklinden rahatsız olmuştu.
31. satır:
:Otho'nun Lejyonları: [[Legio I Adiutrix|I ''Adiutrix]]
=== Vitellius'tan Vespasian'a ===
Otho'un suikaste uğradığı haberinin gelmesi üzerine Vitellius, Senato tarafından imparator olarak tanındı. Bu tanıma, Vitellius'un Roma'yı düzenlesi içindi. Her nedense, saltanatı pek de hayırlı başlamadı. Vitellius, Roma halkının ortak belleğinde Pontifex Maximus'un göreve geldiği gün olduğu için batıl bir inançla uğursuz sayılan bir günü [[Allia savaşı]]'nın (M.Ö. 390) yıldönümü kutlamaları için seçtiğinde şehir büyük bir şüpheye düştü.
Olaylar, bu şüphelerinde kısmen haklı olduklarını ispat edecekti. Sıkıca korunan tahtla birlikte, Vitellius bir dizi şölen ve akşam yemeği düzenledi ([[Suetonius]]'a göre sabah, öğle ve akşam olmak üzere üç defa) ve zafer kutlamaları için düzenlenen askeri geçit törenleri imparatorluk hazinesini iflasın eşiğine getirdi. Borçlar kısa sürede arttı ve borç verenler paralarını geri istemeye başladılar. Vitellius, borç verenlerden en istekli olanların işkenceyle idam edilmesini emrederek şiddete meyilli doğasını gösterdi. İmparatorluğun finansal durumunun felakete doğru sürüklenmesi üzerine, Vitellius kendisini varis olarak adlandıran birçok vatandaşı ve ayrıca müşterek varisçi olduğu diğerlerini de öldürme inisiyatifini kullandı. Ayrıca, her türlü olası rakibini takip ederek, öldürmek için onlara güç sözü vererek saraya davet etmekle meşgul oldu.
43. satır:
:Vespasian'ın Lejyonları: [[Legio III Augusta|III ''Augusta'']], [[Legio I Macriana liberatrix|I ''Macriana liberatrix'']]
=== Sonuçları ===
Vespasian, Vitellius'un ölümünden sonra İmparatorluğuna karşı herhangi bir doğrudan tehlike ile karşılaşmadı. [[Flavius Hanedanı]]'nın kurucusu oldu ve 79 yılında doğal nedenlerden dolayı öldü.
== Tarih dizin ==
=== 68 ===
* Nisan
* Mayıs
* Haziran
* Kasım
=== 69 ===
* [[1 Ocak]]
* [[2 Ocak]]
* [[15 Ocak]]
* [[14 Nisan]]
* [[16 Nisan]]
* [[1 Temmuz]]
* August
* Ekim
* [[20 Aralık
* [[21 Aralık
== Ayrıca bakınız ==
*[[Tacitus]], ''[[Tarihler (Tacitus)|Tarihler]]''
*[[Beş İmparator Yılı]] (193)
*[[Altı İmparator Yılı]] (238)
== Kaynakça ==
*''Roma Savaşları'', Adrian Goldsworthy
*''On iki Sezar'', [[Lives of the Twelve Caesars|Suetonius]], Kitabın tamamı; [[Project Gutenberg]]: [http://www.gutenberg.org/etext/6400 On iki Sezar'ın Hayatları]
99. satır:
[[en:Year of the Four Emperors]]
[[es:Año de los cuatro emperadores]]
[[eu:Lau
[[fi:Neljän keisarin vuosi]]
[[fr:Année des quatre empereurs]]
|