Vikipedi

Urmiye Hanlığı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Sabri76 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
166.238 değişiklik
k gelecekte KM olacak... şimdilik böyle idare etsin:))
1. satır:
{{çeviri}}
'''Urmiye Hanlığı''', [[18. yüzyıl]]ın ortaları ve [[1868]]-[[1869]] yılları arası, merkezi [[Urmiye]] şehri olan, [[Güney Azerbaycan]]'ın batısındaki en nüfuzlu Azeri hanlıklarından biridir.
 
Satır 11 ⟶ 10:
Hanlığın temelleri, [[İran]] Şahı [[Nadir Şah|Nadir]] [[Afşar]]'ın amcasının oğlu, Afşar boyundan olan Fethali Han koymuştu. Bunun ötesinde merkezileşme siyasetini de hayata geçirmeye başlamıştır. Şah'ın tahtına göz dikmiş olan Fethali Han Afşar [[İran]] ve [[Azerbaycan]]'daki savaşlara katılır. [[1754]] yılın başlarında, İran'ın güney ve orta kısımlarını ele geçirir. [[1759]] yılında ise [[Karabağ Hanlığı]]'nı ele geçirerek Urmiye Hanlığı'nın o dönemde güçlenmesine de neden olur. Bunun sonucunda [[Urmiye Hanlığı|Urmiye]], [[Tebriz Hanlığı|Tebriz]], [[Hoy Hanlığı|Hoy]], [[Karadağ Hanlığı|Karadağ]], [[Marağa Hanlığı|Marağa]] ve [[Serab Hanlığı|Serab]] Hanlıkları, yani [[Erdebil Hanlığı|Erdebil]] ve [[Maku Hanlığı|Maku]] Hanlıkları istisna olmak üzere, tüm [[Güney Azerbaycan Hanlıkları]] birleştirilir.
 
Kacarın ölümüyle bağımsızlığını ilan eden hanlık, [[İran]] tahtına çıkan Fethali Şah'a tâbi oldu.<ref>[http://turanci.azeriblog.com/2008/07/14/cenubi-azerbaycan-xanliqlari Cənubi Azərbaycan Xanlıqları]</ref>
Urmiye Hanlığı'nın hökmdarı [[Fətəli xan Əfşar]] [[Nadir şah]] Əfşarın ən yaxın adamlarından biri idi və [[Əfşarlar tayfası]]na mənsub idi. Fətəli xan Əfşar [[Cənubi Qafqaz]]ın tutulması və [[İran]]da ali hakimiyyət uğrunda mübarizəyə də xüsusi əhəmiyyət verirdi. Bu məqsədlə müxtəlif xanlıqlara müttəfiqlik haqqında müraciətnamələr göndərildi. [[İrəvan xanlığı]]na hücum uğursuz olduqda hücum istiqaməti [[Gürcüstan]]a yönəldi. Çar [[II İrakli]] məğlub edildi.
 
Fətəli xan [[İran]]da ali hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan Kərim xan Zəndin üzərində qalib gəldikdən sonra hakimiyyətini Mərkəzi və Qərbi İrana yaya bildi. İranın şimalında möhkəmlənən [[Məhəmmədhəsən xan Qacar]]la mübarizə çə­tin oldu. Məhəmmədhəsən xan onun Kərim xan Zəndlə müharibəsindən istifadə edərək [[Gilan]]ı tutan Fətəli xanı oranı tərk etməyə məcbur etdi. Bununla kifayətlənməyərək [[Təbriz]]i, sonra isə [[Urmiya]]nı tutdu. Yalnız Məhəmmədhəsən xanın öldürülməsilə asılılıqdan qurtulmaq mümkün oldu. Fətəli xan Təbrizə qayıtdı və hakimiyyətini möhkəmləndirdikdən sonra [[Qarabağ]]a hücum etdi və onu asılı vəziyyətə saldı.
 
Məhəmmədhəsən xandan sonra İranda başlıca qüvvəyə çevrilən Kərim xan Zənd Urmiyanı [[1963]]-cü ildə 9 ay mühasirədə saxlayır. Nəhayət Urmiya xanlığını tutan [[Kərim xan Zənd]] Fətəli xan Əfşarı edam etdirir.
 
Kərim xan Zəndin ölümü ilə xanlıq yenidən müstəqil siyasət yeritməyə başladı. Bu zaman Məhəmmədhəsən xan Qacarın oğlu Ağa Məhəmməd xan Urmiyalı Əli xanı yanına çağırıb gözlərini çıxartdı. Ağa Məhəmməd xanın çəkilməsindən sonra İmamqulu xan hakim seçildi. O, Sərablı Əli xan Şəqaqi ilə Xoylu Əhməd xana qarşı ittifaq bağladı. Müttəfiqlər Təbriz yaxınlığındakı döyüşdə məğlub oldular. Əmiraslan xan Əfşar Urmiyaya hakim təyin edildi, lakin onun xanlığı uzun çəkmədi. Məhəmmədqulu xan yeni hakim təyin olundu. Ağa Məhəmməd xanın hücumundan sonra Uşnu qalasına çəkildi. Qacarın ölümü ilə müstəqilliyini bərpa edən xanlıq, [[İran]] taxtına çıxan Fətəli şaha tabe oldu.<ref>[http://turanci.azeriblog.com/2008/07/14/cenubi-azerbaycan-xanliqlari Cənubi Azərbaycan Xanlıqları]</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Urmiye_Hanlığı" sayfasından alınmıştır