Galaksi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
88.247.5.12 (k - m - e) tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor.
1. satır:
[[Dosya:NGC 4414 (NASA-med).jpg|right|thumb|280px| '''[[NGC 4414]]''', [[Berenis'in Saçı (takımyıldız)|Berenis’in Saçı takımyıldızı]]’nda gözlemlenen tipik bir sarmal gökada örneği. 17.000 [[parsek]] yarıçapında olup, bizden 20.000.000 [[parsek]] uzaklıktadır.]]
 
'''Gökada''' ya da '''galaksi''', [[kütleçekim]] (yer çekimiyerçekimi) kuvvetiyle birbirine bağlı [[yıldız]]lardan, yıldızlararası gaz ve tozdan, [[plazma]]dan ve şimdilik pek anlaşılamamış [[karanlık madde]]den oluşan sistemdir. <ref> Sparke, L. S.; Gallagher III, J. S. (2000). Galaxies in the Universe: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-59704-4.</ref> <ref>Hupp, E.; Roy, S.; Watzke, M. (2006-08-12). "[http://www.nasa.gov/home/hqnews/2006/aug/HQ_06297_CHANDRA_Dark_Matter.html NASA Finds Direct Proof of Dark Matter]". NASA. Retrieved on 2007-04-17. </ref> Tipik gökadalar 10 milyon ([[cüce gökada]]) <ref> "[http://www.eso.org/outreach/press-rel/pr-2000/pr-12-00.html Unveiling the Secret of a Virgo Dwarf Galaxy]". ESO. 2000-05-03. Retrieved on 2007-01-03. </ref>ile bir trilyon (dev gökada) <ref> "[http://www.nasa.gov/mission_pages/hubble/science/hst_spiral_m10.html Hubble's Largest Galaxy Portrait Offers a New High-Definition View]". NASA. 2006-02-28. Retrieved on 2007-01-03.</ref> arasındaki miktarlarda [[yıldız]] içerirler ve bir gökadanın içerdiği yıldızların hepsi o gökadanın kütle merkezini (ortak çekim merkezini) eksen alan yörüngelerde döner. Gökadalar çeşitli çoklu [[yıldız sistemi |yıldız sistemleri]]ni<ref group=note>Çoklu yıldız sistemi iki yıldızdan daha fazla sayıda, fakat genellikle 100-1000 yıldız içeren açık yıldız kümelerine oranla daha az sayıda (3,4,5,6) yıldızdan oluşan sistemdir.[http://en.wikipedia.org/wiki/Star_system#cite_ref-0 Star system] </ref>,[[yıldız kümesi|yıldız kümeleri]]ni ve çeşitli [[nebula (astronomi) |nebulalar]]ı da içerebilirler. Çevresinde gezegenler ve [[asteroit]]ler gibi çeşitli kozmik cisimler dönen [[Güneş]]’imiz [[Samanyolu]] gökadamız içerisindeki yıldızlardan yalnızca bir tanesidir.
 
Tarihsel olarak gökadalar görünürdeki (gözle görülen) biçimlerine göre sınıflanmışlardır. Bu biçimsel sınıflandırmadaki ([[Hubble düzeni]]) sınıflardan biri biçimleri elipsi andıran [[eliptik gökada]]lardır. <ref> Hoover, Aaron (2003-06-16). "[http://www.napa.ufl.edu/2003news/galaxies.htm UF Astronomers: Universe Slightly Simpler Than Expected]". Hubble News Desk.Retrieved on 2007-02-05.</ref>Çoğunluğu oluşturan [[sarmal gökada]]lar ise tozlu kolları olan eğik bir diski andırırlar. Diğer iki sınıfın biçiminden farklı, tuhaf ya da olağan-dışı biçimli istisnai gökadalar ise "tuhaf (özel) gökadalar" (İng. ''peculiar galaxies'') sınıfına sokulurlar. Bunların bu farklı biçimleri komşu gökadaların kütleçekim etkisinin yol açtığı eğilip bükülmelerden kaynaklanmaktadır. Birbirlerine yakın gökadaların arasındaki bu tür etkileşimler, sözkonusu iki gökadanın birleşmesiyle sonuçlanır. Bu olay aynı zamanda gökadadaki "yıldız doğum oranı"nda “patlama” denecek kadar müthiş bir artmayı da beraberinde getirir ki, bu durumdaki gökadalar “starburst galaksi” terimiyle ifade edilir.<ref group=note>İngilizce'deki "starbust galaxy" terimine Türkçe'de karşılık bulmak üzere "[http://www.bulutsu.org/sozluk/?sno=1404 yıldızlarla dolup taşan gökada]" gibi birkaç terim ortaya atılmışsa da Türkçe'de yerleşmiş bir karşılığı henüz yoktur.[http://en.wikipedia.org/wiki/Starburst_galaxy Starbust galaxy]</ref> Düzenli bir yapıya sahip olmayan küçük gökadalar da [[düzensiz gökada]]lar (İng. irregular galaxy) sınıfına sokulur.<ref> Jarrett, T.H.. "[http://www.ipac.caltech.edu/2mass/gallery/galmorph/ Near-Infrared Galaxy Morphology Atlas]". California Institute of Technology. Retrieved on 2007-01-09.</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Galaksi" sayfasından alınmıştır