Dîvânu Lugâti't-Türk: Revizyonlar arasındaki fark

 

== Divanü Lügati't-Türk ==

[[Kaşgarlı Mahmud]]'un 11. yüzyılda [[Balasagun]]'u merkez alarak çizdiği '''Dünya''' '''haritası''' o dönem Türklerinin yaşadıkları bölgeleri ve dağılımlarını göstermesi bakımından dikkate şayandır.

 

Bütün uzmanların fikrine göre Kaşgarlı Mahmud’un Divan’ında tarihî coğrafya bakımından önemli bilgiler vardır. “''Yazarın verdiği bilgiler genellikle güvenmeğe değer, Orta Asya’da yeni arkeoloji buluntuları da bunları sık sık teyit etmektedir''”<ref>İ. YU. Kraçkovskiy, ''İazbrannıe Soçişneniya'', Moskva-Leningrad 1957, Cilt IV, sayfa 268</ref>

 

Divanü Lügati't-Türk'te; ٱغُز Oğuz: Bir [[Türk]] boyudur. Oğuzlar Türkmendirler. Bunlar yirmi iki bölüktür; her bölüğün ayrı bir belgesi ve hayvanlarına vurulan bir alameti vardır. Birbirlerini bu belgelerle tanırlar. Birincisi ve başları: " قنق Kınık "lardır. Zamanımızın Hakanları bunlardandır. Hayvanlarına vurdukları işaret şudur: [[Resim:kinik.png|25 px]] ......, Bu saydığım bölükler köktür. Bu kökten bir takım oymaklar çıkmıştır; onları söylemedim, sözü kısa kestim. Bu bölüklerin adları onları kurmuş olan eski dedelerin adlarından alınmıştır. Araplarda dahi böyledir.<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 55 - 59</ref>

 

[[Kaşgarlı Mahmud]], [[Yağma]], [[Toxsı|Tohsı]] (Tukhs)<ref>http://www.kroraina.com/hudud/index.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World</ref>, [[Kıpçak]], [[Yabaku]], [[Tatar]], Kay [[Çomul]] ve [[Oğuz]]lar, birbirlerine uygun olarak, ('''ذ''' Dāl; dh) harfini her zaman ('''ى'''‎‎ Yā; y) ye çevirirler ve hiçbir zaman ('''ذ'''‎) li söylemezler. "[[Kayınağacı]]<ref> " كُرْت kürt: Kayın ağacı. Bundan yay, kamçı, değnek gibi şeyler yapılır.</ref>"na bunlardan başkası "''kadhınğ''", bunlar "''kayınğ''" derler.<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 32</ref>.

 

 

[[Kaşgarlı Mahmud]], "''Rum ülkesine en yakın olan boy Beçenek'tir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek<ref>''Yemek'', Kıfçakların bir oymağıdır.</ref>, Başgırt, Basmıl, Kay (Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız (Kırgız) gelir. Kırgızlar Çin ülkesine yakındırlar.''".<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 28</ref> Ayrıca "''Çomul boyunun kendilerinden bulunduğu çöl halkı ayrı bir dile sahiptir, Türkçeyi iyi bilirler. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da böyledir. Her boyun ayrı bir '''ağzı''' vardır; bununla beraber Türkçeyi de iyi konuşurlar. Kırgız, Kıpçak, Oğuz, Tohsı (Tukhs)<ref>http://www.kroraina.com/hudud/index.html Hudud al-'Alam, The Regions of the World</ref>, Yağma, Çiğil, Uğrak, Çaruk boylarının öz Türkçe olarak yalnız bir dilleri vardır. Yemeklerle Başgırtların dilleri bunlara yakındır. .... Dillerin en yeğnisi Oğuzların, en doğrusu da Tohsı ile Yağmaların dilidir.''"<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 30</ref> diye bahseder.