Emirül ümeralık

İslam devletlerindeki bir yönetim şekli-Emirlik

Tarihi

Emîrülümeralık görevi ilk defa halife Radi Billah tarafından hicri 324 tarihinde kurulan bir müessese olub ilk emirü'l-ümerâ Türk asıllı İbn Râik el-Hazarî olmuştur. Bağdat'ta kurulan farklı hanedanlıklar halife tarafından aldıkları yetki belgesi ile bu görevde bulunmuşlardı. İbn Râik ve ondan sonra gelen diğer üç Türk emirü'l-ümerâlar Beckem, Tüzün ve en son İbn Şirzad sıra ile bu görevde bulunmuş ve on sene gibi bir müddette hilafet merkezini yönetmişlerdi. Beckem'in vefatının ardından Musul Hamdani hükümdarı Nâsırüddevle onun ardından Deylemli komutan Kürtekin ed-Deylemî gibi komutanlar bu göreve getirilmiş ve en sonunda Büveyh Oğullarında(Büveyhîler) en küçük kardeş olan Ebü'l-Hüseyin Ahmed b. Büveyh'in 334/945 tarihinde Bağdat'a girmesi ile Muizzüddevle lakabıyla yeni emîrü'l-ümerâ tayin edilmiş ve 110 senelik bir süre zarfında Bveyhîler bu görevi yürütmüşlerdi. Miladi 1055 senesinde Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey'in Bağdat'a girmesiyle Büveyhîler ortadan kaldırılmış ve bu Selçuklu hüküdarları da emir lakabını kullanmışlardı.