Yunan Karanlık Çağı: Revizyonlar arasındaki fark

{{Yunan tarihi}}

 

 

== Karanlık çağların başlangıcı ==

Yunan Uygarlığı'ndaki çöküşün [[Ege Denizi]] içinde yaşanan çok büyük bir volkanik hareketlenmeden kaynaklandığı düşünülmektedir. Tarihin en büyük yanardağ felaketlerinden olduğu sanılan bu olay sonucunda en büyük tahribat [[Minos Uygarlığı]]'nın beşiği olan [[Girit Adası]]'nda yaşandı. Çok büyük bir açlık ve yıkım içine giren Girit, Miken toplumlarınca yağmalanınca da yıkıldı ve bunun sonrasında Mikenler de Dorlar tarafından yağmalarla yıkıldı. Bunun üzerine yüzyıllar boyunca Yunan toplumları toparlanamadı.

 

 

== Farklı görüşler ==

Bir kurama göre Miken Uygarlığı'nın yıkılmasına neden olan etmen büyük bir çevresel felaketti. [[Homeros]] ve [[Hesiod]]'un epiklerinde betimlenen yüksek tepelerde kentler kurma, ormandan av sağlayarak geçinme ve at kullanımına dayalı kültür, bu felkatten sonra yerini denizle daha içli dışlı olan bir topluma bıraktı. Be ekolojik bozulmanın insan eliyle harap edilen ormanlardan kaynaklandığı da düşünülmektedir. [[Platon]] bu dönem ile ilgili olarak bir kuramında tüm bu bozulmanın insanların ormanlara saldığı keçiler nedeniyle erozyonun hızlanmış olabileceğini söylemiştir. Aynı dönemin araştırmacılardan, [[Massey]], bu doğal çevre felaketlerinin daha önceki tarihlerde gerçekleşen afetlerde dolayı olduğunu düşünür. Bunlara göre Yunan karanlık çağlarının doğmasına neden olan yıkılış süreci yalnızca Dorların Yunan topraklarına yaptığı istilalardan dolayı değil insanların çevreye verdiği zarardan ya da yaşanan doğal afetlerden kaynaklanmaktadır.

 

== Toparlanma süreci ==

Bu dönemde Yunanları, [[aristokrasi]] sistemi ortaya çıkana dek krallar yönetti. [[Savaş sanatı]]nda köklü değişiklikler görüldü. Atlı süvariler üzerindeki yoğunluk yerini yavaş yavaş piyade askerlere bırakmaya başladı. Silah ve kullanım gereçlerinde tuncun yerini, üretimdeki kolaylık ve ucuzluk ile bölgede bolca bulunmasından dolayı demir aldı. Daha önceleri Yunan toplumlarında görülen eşitlik olgusu yavaş yavaş yok olmaya başladı ve toplumun sınıflara ayrılmasının ilk adımları başladı. Krallar tahtlarından indirilmeye başladı ve toplumda çekirdek aileler yerlerini sülale kavramına bıraktı.

 

 

== Yeni yazı sisteminin bulunması ==

Girit Uygarlığı'nda kullanılan çizgisel [[yazaç]]lar içerdiğine inanılan heceli yazma sistemi unutulmaya başlanmıştı. Uzun bir süre yazılı eserlerin de verilmediği bu karanlık çağlarda [[Fenikeliler]]in geliştirmiş olduğu [[Fenike Abecesi|abeceden]] [[Yunan Alfabesi]] uyarlandı. Bu sadece Yunancayı yazmak için değil [[Doğu Akdeniz]]'de konuşulan pek çok dilin yazımında da kullanıldı. Mikenlerin kullanmış olduğu [[Linear B]] tipi yazı (her yazaçın bir heceyi simgelemesi durumu) yerini tekli harf sistemine bıraktı. [[Etrüskler]] de bu yeni yazı sistemini alarak bundan yararlandı. Yunan abecesi bugün ölü bir dil olan [[Limnice]]nin ve [[Anadolu]] dillerin de yazımında kullanıldı. Yine de eski heceli yazım sistemi bütünüyle unutulmadı ve [[Kıbrıs]] uygarlıkları tarafından [[Hellenistik Dönem]]'e dek kullanılmaya devam etti.

 

== Akdeniz Savaşları ve Deniz Halkları ==

Toparlanma süreci boyunca, hemen hemen tüm Akdeniz toplumlarındaki gibi yaşam sıkıntısı, açlık ve kıtlıktan bezmiş olan toplumlarca mevcut kralları tahttan indirmek amacıyla geniş çapta pek çok isyan ve girişim yaptı. [[Hitit Krallığı]] da bu dönemde [[Deniz Halkları]] denen, tamamı Akdeniz, Karadeniz ve Anadolu kıyılarından gelmiş olan toplumnlarca işgal edilip kralı ülkeden sürüldü. Buna benzer başka bir topluluk daha sonra İ.Ö. 1224'te [[Antik Mısır|Mısır]] Kralı [[Merneptah]] ve İ.Ö. 1186'da [[III. Ramses]]'e karşı da darbe girişiminde bulundular. Mısırlılar bu saldırıların üzerine iki savaş anıtı yaptılar. [[Karnak]] ve [[Luksor]]'da bulunan bu anıtların kalıntıları Deniz Halkları'na ilişkin bilgi veren tek kaynaklardır. Bu Halklara verilen "Deniz Halkları" ilk kez Mısırlıların bu anıtlarda kullandığı addır.

 

== Ayrıca bakınız ==

 

== Kaynaklar ==

 

 

[[ca:Edat fosca grega]]