Aydınlanma şiddeti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa boşaltıldı |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
Bir [[ışık]] kaynağı tarafından aydınlatılan birim yüzeye düşen [[ışık akısı]]nın miktarı. (''Illuminance)'' Birimi [[MKS]] sisteminde [[lüks]], [[CGS]] sisteminde ise [[phot]] ^tur.
== Işık akısı ve aydınlanma şiddeti ==
Işık kaynağından çevreye yayılan [[elektromanyetik]] gücün bir bölümü insan gözü tarafından alıgılanır. Işık akısı insan gözü tarafından algılanan bu güçtür. Akının birimi [[lumen]]dir.
Işık akısının noktasal bir kaynaktan yayıldığı ve her yöne eşit dağıldığı varsayılırsa, bu akının kaynak çevresinde yer alan sanal bir kürenin iç yüzeyini aydınlattığı söylenebilir. Böyle bir kürenin yüzey alanı
:<math> S=4\cdot\pi \cdot r^2</math>
ile verilir. Şu halde toplam ışık akısının birim yüzeye düşen miktarını bulmak için akı yüzey alanına bölünmelidir.
: <math>E = \frac{\Phi}{4\cdot\pi \cdot r^2}</math>
Burada '''E''' ile aydınlanma şiddeti, '''Φ''' ile ışık akı ve '''r''' ile yarıçap, yani kaynak ile aydınlatılan yüzey arasındaki uzaklık gösterilmiştir.
== Işık şiddeti ve aydınlanma şiddeti ==
Işık akısının bir [[steradyan]]lık katı açı içine düşen miktarına [[ışık şiddeti]] denilir.
Birimi '''candela''' ([[kandela]]) dır. (Kandela uluslar arası '''SI''' birimler arasında yedi temel birimden biridir.)
: <math>I = \frac{\Phi}{4\cdot\pi }</math>
ve
: <math>\Phi = I \cdot4\cdot\pi </math>
Bu ifadelerde '''I''' ışık şiddetidir.
Aydınlanma şiddeti kaynağın ışık şiddeti cinsinden;
: <math>E = \frac{\Phi}{4\cdot\pi \cdot r^2}= \frac{I \cdot 4\cdot \pi}{4\cdot\pi \cdot r^2}=\frac{I}{r^2}</math>
== Dünya'nın aydınlanma şiddeti ve insan gözü ==
Dünya'da öğle saatlerinde Güneş ışığının dik geldiği yerlerde aydınlanma '''10<sup>5 </sup>'''
lüks dolaylarındadır.
İnsan gözü bundan '''1000''' defa daha yüksek aydınlık düzeylerini görebilir. (Ancak bu kadar parlak aydınlık düzeyleri göze zarar verbilir.) İnsanın görebildiği en düşük aydınlık ise '''5•10<sup>-5</sup>'''lüks dolaylaroındadır. (Şüphesiz bu kadar düşük aydınlık düzeyini göz ancak belli bir adaptasyon süresi sonunda görebilir.) Sağlıklı bir gözün görebildiği aydınlık farkları arasındaki 2 trilyon misline varan bu büyük farklılık, gözün adaptasyon yeteneğinin bir sonucudur.
== Dik olmayan yüzey ==
Yukarda verilmiş olan ilişkiler ışık akısına dik olan yüzeyler için geçerlidir. Şayet yüzey akı geliş yönüne dik değilse
: <math>E = \frac{\Phi\cdot sin(\theta)}{4\cdot\pi \cdot r^2}</math>
: <math>E = \frac{I \cdot sin(\theta)}{r^2}</math>
Burada '''θ''' ışık geliş yönüyle yüzey arasındaki açıdır.
== Yüzey açıklık veya koyuluğu ==
Yüzeyin açık veya koyu görünmesi sadece birim yüzey üzerine düşen ışık akısına bağlı değildir. Bunda ayrıca yüzeyin yapı ve rengi de rol oynar. Koyu renkler yüzey üzerine düşen ışık akısını emerken, açık renkler yansıtır. Bu sebepten, açık renklerin koyu veya açık görülmeleri büyük ölçüde ışık akısına bağlıyken, siyah renkli yüzeylerin görüntüsü ışık akısından çok az bağlıdır.
== Emitans ==
Kimi yüzeyler başka bir kaynak tarafından aydınlatılmaksızın kendi ışıklarıyla aydınlanırlar. Bu gibi durumlarda da aydınlanma lüks birimiyle ölçülür. Ancak bu durumda nicelik ismi '''emitans'''tır.
== Ayrıca bakınız ==
*Işık akısı
[[Kategori:Fizik]]
[[Kategori:Optik]]
<!-- interwiki -->
[[be-x-old:Асьветленасьць]]
[[bg:Осветеност]]
[[cs:Osvětlenost]]
[[de:Beleuchtungsstärke]]
[[en:Illuminance]]
[[es:Iluminancia]]
[[fr:Éclairement lumineux]]
[[ko:조도]]
[[is:Lýsing]]
[[it:Illuminamento]]
[[lv:Virsmas apgaismojums]]
[[lt:Apšvieta]]
[[nl:Verlichtingssterkte]]
[[ja:照度]]
[[no:Belysningsstyrke]]
[[pl:Natężenie oświetlenia]]
[[ru:Освещённость]]
[[fi:Valaistusvoimakkuus]]
[[sv:Illuminans]]
[[uk:Освітленість]]
[[zh:照度]]
| |||