Plazmid: Revizyonlar arasındaki fark

 

'''Plazmid''', kendi kendini eşleyebilen, [[kromozom]]dan ayrı bir [[DNA]] parçasıdır. Tipik olarak dairesel ve çift sarmallıdır. Genelde [[bakteri]]lerde, bazen [[ökaryotlar]]da da (örneğin ''[[Saccharomyces cerevisiae]]'' deki ''2 mikrometre plazmidi'' ) bulunur. Plazmidlerin boyu 1 ila 400 [[baz çifti|kilobaz çifti]] arasında değişir. Bir [[hücre]]de büyük bir plasmidin bir kopyası, daha küçük boy plazmidlerin ise yüzlerce kopyası bulunabilir. Hatta, yüksek kopya sayısına sahip olması amacıyla seleksiyona uğratılmış bazı yapay plazmidlerin (örneğin '''pUC''' plazmid serisindekilerin) binlerce kopyası olabilir.

 

==Antibiyotik direnci==

Çoğu plazmid içinde bulundukları bakteriye selektif avantaj sağlayan, bakteriyi bir antibiyotiğe dirençli yapmak gibi özellikler sağlayan [[gen]]ler veya gen grupları taşırlar.

 

 

 

 

==Vektörler==

Genetik mühendilikte kullanılan plazmidlere [[vektör (moleküler biyoloji)|vektör]] denir. Bir canlıdan diğerine gen aktarımı için kullanılırlar ve genelde seleksiyon için kullanılabilecek bir [[fenotip]] oluşturan bir [[genetik işaret]] taşırlar. Çoğu vektörde bir çoklubağlaç (İngilizce ''polylinker'' veya çoklu klonlama yeri (İngilizce ''multiple cloning site'') de bulunur, buraya DNA parçalarının kolayca eklenmesi için yaygınca kullanılan [[restriksiyon yerleri]] içeren kısa bir bölgedir. Aşağıda [[#Uygulamalar|Uygulamalar]] bölümüne bakınız.

 

==Tipleri==

Plazmidleri sınıflandırmanın bir yolu, başka bir bakteriye kendini aktarabilme yeteneğine göredir. ''Konjügatif'' plazmidler ''tra-genleri'' taşırlar, bunlar, bir plazmidin başka bir bakteriye trasnferi olan [[konjügasyon]] olayının gerçekleşmesini sağlarlar. ''Nonkonjügatif'' plazmidler konjügasyonu başlatamazlar, ancak konjügatif plazmidlerin yardımıyla, 'kazara' aktarılabililer. Bir ara sınıf olarak ''seferber edilebilir'' (İngilizce ''mobilizable'') plazmidler sayılabilir, bunlar aktarım için gereken genlerin bir kısmına sahip oldukları için konjügatif plazmidlerin paraziti gibi davranırlar, ancak onların varlığında yüksek frekansta transfer olabilirler.

 

==Biçimler==

Plazmid DNA beş farklı biçimde (konformasyonda) olabilir, bunlar [[elektroforez]]le farklı hızlarda ayrışırlar. Bu konformasyonlar elektroforez hız sırasına göre, en yavaştan en hızlıya aşağıda listelenmiştir:

*Çentikli açık dairesel DNA'nın bir zinciri kesiktir