Safevîler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
33. satır:
===Şah Abbas===
Safevilerin en ihtişamlı hükümdarı [[Şah Abbas]][[Şah I.Abbas]]( 1587-1629)Kızılbaş-Türkmen [[ümera]]nın (askeri ve sivil bürakratlar) saray entrikaları ve cinayetleri arasında hayatta kalmayı başararak babası [[Şah Muhammet Hüdabende]]'nin zorunlu olarak tahtan çekilmesi üzerine 16 yaşında İran tahtına çıktı.
Hükümdar olduğunda ilk fark ettiği şey, savaş meydanlarında Osmanlılar ve Özbekler (Şeybaniler)tarafından sürekli mağlup edilen ordusunun acizliği oldu.Nitekim Osmanlılar Gürcistan ve Ermenistan'ı zaptederken, Özbekler de doğuda yedinci İmam Ali Rıza'nın bulunduğu Meşhet ve Sistan'ı ele geçirmişlerdi.İlk olarak kuzeydoğudaki topraklarının Osmanlılara ait olduğunu kabul etmek karşılığında onlardan barış istedi.Bu sırada İran'a seyahat amacıyla gelmiş Robert ve Anthony Sherley adındaki iki İngiliz gezgini, şah ordusunun Avrupa modeline benzer paralı ve iyi eğitim görmüş daimi bir orduya dönüştürülmesinde şaha yardım ettiler.Rakibi olan Osmanlı padişahları bu işi çok öncelerden beri başarmış ve ordularını sürekli modernize etmişlerdi.Abbas barutun kullanımını hararetli bir biçimde benimsedi.Yeni reformlarla birlikte ordusu, Kızılbaşlar yanında,Gürcistan, Ermenistan ve Çerkez ülkelerinden devşirilen [[Gulam]]lar, Tofenkçiler (Tüfenkçi) ve Topçiler(Topçu)gibi bölüklere ayrılmıştı.
İlkin Özbeklerle savaşan I. Abbas (İranların verdiği isimle Abbas - i Bozorg = Büyük Abbas )Herat ve Meşhet'i geri aldı.Daha sonra Osmanlılara döndü. 1603'te başlayıp aralıklarla süren savaşlar sonunda 1622'de [[Bağdat]], [[Irak - ı Acem]] ( Doğu Irak ) ve Kafkas Berisi (Trans Kafkasya) ülkelerini geri aldı. Yeni kurduğu askeri birliklerini kullanarak , 1602'de Portekizlileri
[[Bahreyn]]'den , 1622'de İngiliz donanmasını Hürmüz Boğazı'ndan çıkardı. Böylece Portekizlilerin Hindistan'la ticaretlerinde şah damarı değerindeki İran ( Basra ) Körfezi'ni kontrolü altına aldı.İngiliz Doğu Hindistan Şirketi ve Hollanda Doğu Hindistan Şirketi ile ticari ilişkilerini genişletti.Böylece Abbas , askeri gereksinimlerinden ötürü Kızılbaşlara olan bağımlılığını kırabildi ve ülkesinde merkezi denetimi sağladı.
Osmanlılar ile Safeviler , 150 yıldan daha uzun bir süre Irak'ın verimli toprakları uğruna savaştılar.1509'da Bağdat'ın Şah İsmail tarafından fethini, kısa bir süre sonra Osmanlı sultanı [[Kanuni Sulatan Süleyman]]'ın fethi izledi.Daha sonra silsile halinde devam eden saldırılar akabinde Safeviler 1623'te Bağdat'ı henüz geri almışlardı ki, 1638'de tekrar Osmanlı sultanı [[ IV. Murat ]]'a bırakmak zorunda kaldılar. 1639'da[[Kasr - ı Şirin]]'de Osmanlılar ile Safeviler arasında sınırları belirleyen bir antlaşma imzalandı Bu antlaşmanın çizdiği sınır - her iki tarafın sınırları eskisine nazaran çok daralmış olsa da - günümüze kadar hiç değişmeden Türkiye - İran sınırı olarak kaldı.
[[Kategori:İran]]
| |||