|
[[Türk Sinematek Derneği]] 25 Ağustos 1965’te [[Onat Kutlar]] tarafından kurulmuştur. Dernek 12 Eylül 1980 tarihine kadar faaliyetini sürdürmüş 12 Eylül'de kapatılmıştır.
Sinematek adı ile ikinci dernek ise Ankara'da [[Yücel Ünlü]] tarafından kurulmuştur. Türk Sinematek Derneği ile Sinematek Derneği ni karıştırmamalı.
İKİNCİ SİNEMATEK DERNEĞİ, ANKARA 11. SULH HUKUK MAHKEMESİ'NİN 08.07.2003 TARİH VE 2003/521 ESAS, 2003/715 SAYILI KARARI İLE FESH EDİLMİŞTİR. 5253 Sayılı Dernekler Kanunu, Madde 29: "Derneklerin, mevcut veya mahkeme kararıyla kapatılmış veya feshedilmiş bir siyasi partinin, bir sendikanın veya üst kuruluşun, bir derneğin veya üst kuruluşun adını, amblemini, rumuzunu, rozetini ve benzeri işaretleri ya da başka bir ülkeye ve daha önce kurulmuş Türk devletlerine ait bayrak, amblem ve flamaları kullanmaları yasaktır"
Türk Sinematek Derneği İstanbul'da 25 Ağustos 1965’te Onat Kutlar başkanlığında faaliyete geçti. Bu dernek etrafında toplanan yazarlar o zamanın yerleşik sinema kültürüne (Başta Yeşilçam filmleri olmak üzere) alternatif bir akımı başlattılar. 1 Mart 1966 tarihinde yayınlanmaya başlayan derneğin yayın organı "Yeni Sinema" dergisinde de yazan bu grup yazılarında Türk sinemasının durumunu eleştiriyor ve sinemaya daha gerçekçi ve politik bir yaklaşımın ve Türkiye'de bir "sanat sineması"nın oluşturulmasının gerekliliğinden söz ediyorlardı.
(Sinematek ismini kişisel reklamına alet eden Yücel Ünlü ismini buradan kaldırmadığınız müddetçe, bu eylem devam edecektir)
Sinematek'in işlettiği İstanbul, Bomonti'deki Kervan sinemasının eski salonunda o yıllarda sinemalarda gösterim şansı olmayan çağdaş sinemanın seçkin örnekleri ve sinema tarihinin önemli yapıtları gösterilmekteydi. Yeni Sinema dergisi hem burada gösterilen hem de sinemalarda gösterime giren filmlerin eleştirilerini yayınlıyordu. Dergi ayrıca Türk sinemasının sorunlarına yer verirken dünya sinemasının önde gelen yönetmenleri ve önemli sinema akımları üstüne yazılar da yayınlıyordu.[4]
"http://tr.wikipedia.org/wiki/Sinematek" adresinden alındı.
Başlangıçta kuramsal arayışlar içinde olan bu dergi kısa sürede "Toplumcu Gerçekçi sinema anlayışı"nı benimsedi. Toplumcu gerçekçilik 27 Mayıs 1960 sonrasında göreceli fikir özgürlüğü ortamında çeşitlenen siyasal ve kültürel ortamın yarattığı bir kavramdı ve fikir ve edebiyat dünyasını olduğu kadar sinemayı da derinden etkilemişti. Sinemadaki karşılığı Yeşilçam'ın antitezi şeklindeydi, yani konuları gerçek hayattan alınmış ve toplumsal sorunları irdeleyen yalın anlatımlı Türk filmlerini işaret etmekteydi. Halit Refiğ'in kuramcısı olduğu bu akımın senaristlerinden biri Vedat Türkali, yönetmenleri de Metin Erksan Ertem Göreç başta olmak üzere Memduh Ün, Atıf Yılmaz ve Nevzat Pesen'di.
Zamanla Toplumcu Gerçekçi sinema anlayışı,yerini yerli ve milliyetçi yorumlara bırakmış, Üçüncü Dünya Sineması, Devrimci Sinema ve giderek Sanat Sineması örneklerine Sinematek tarafından daha fazla ağırlık verilmeye başlanmıştı. Derginin yazarları arasında da polemikler oluyordu, Halit Refiğ, Sinematek’i ve sinema eleştirmenlerini halktan kopuk olmakla ve Türk Sinemasını hor görmekle suçluyordu. Aynı tarihlerde çıkmaya başlayan sol eğilimli "Genç Sinema /Devrimci Sinema" dergisi "Yeni Sinema" dergisini sağda durmakla suçlamıştır. Oysa sağ görüşlü olanlar da dergiyi solda olmakla suçluyorlardı.
==Derneğin Yayın Organları==
Yeni Sinema dergisi 1 Haziran 1970 tarihinde 30.cu sayısı ile birlikte yayınına son verdi. Dergi kapanınca Sinematek de önemini kaybetti. Ancak 10 yıl aradan sonra Nisan-Mayıs 1980 tarihli 31.ci sayısı ile kaldığı yeren yayınına devam etme kararı aldı. 12 Eylül'le birlikte hem Sinematek kapatıldı hem de dergi bir daha çıkmadı.
[[Sinematek]] faaliyete geçtikten bir yıl sonra, [[1 Mart]] [[1966]]'da kendi yayın organı olan [[Yeni Sinema]] dergisini yayın hayatına soktu. Bu aylık dergi yayınına son verdiği [[1 Haziran]] [[1970]] yılına kadar 30 sayı çıkmıştır. Daha "Yeni Sinema" dergisi kapanmadan 4 ay önce, [[5 Şubat]] [[1970]] tarihinde "Türk Sinematek Derneği" [[Filim 70]] adında daha küçük boyutta ikinci bir yayın organını da devreye sokmuştu. 18 sayfalık küçük boyutlu bu aylık dergi de 1972 yılına kadar çıktı, yalnız adı her yıl değişerek önce "Filim 71" sonra da "Filim 72" oldu.
{{kurum-taslak}}
2000'li yıllarda yayın hayatına giren "Yeni İnsan Yeni Sinema" dergisinin bir yetkilisi de yeni dergilerinin adını bir nevi saygı duruşu olarak 1960'lı yılların "Yeni Sinema" dergisinden aldıklarını beyan etmiştir.[5]
[[Kategori:1965'te kurulan kuruluşlar]]
| 