|
[[Image:Angular Parameters of Elliptical Orbit.png|thumb|250px|Yörünge elemanlarını gösteren bir diyagram. F ve H sırasıyla ''Periapsis'' ve ''Apoapsis'' noktaları, aralarındaki kırmızı çizgi ise ''apsis çizgisidir'']]
'''Enöte''', bir gök cisminin [[yörünge]]si boyunca, etrafında dolandığı 'merkezi cisim'e en uzak olduğu nokta.
'''Apsis''', [[gök mekaniği]]nde, [[eliptik yörünge]]deki bir cismin genelde sistemin kütle merkezi durumunda da olan çekim merkezinine yörünge boyunca en yakın ve en uzak olduğu noktalara verilen addır.
Enöte noktası [[elips|eliptik]] bir yörüngenin iki [[odak]] noktasından geçen büyük ekseni üzerinde bulunur ve [[enberi]] noktasına tam karşıt konumdadır. [[Güneş]] etrafında dolanan bir cismin (örneğin bir [[gezegen]]) yörüngesinin Güneş'e en uzak noktası [[günöte]] olarak adlandırılır. Aynı kavram, [[Yer (gezegen)|Yer]]'in uyduları için [[yeröte]] adını alır.
Genel anlamda cismin yörüngede merkeze en yakın olduğu noktaya '''periapsis''', en uzak olduğu noktaya ise '''apoapsis''' denir. Periapsis ve apoapsis arasında çizilen düz çizgi ''apsis çizgisi'' olarak isimlendirilir. Bu çizgi [[elips]]in ana eksenidir ve elips boyunca olan en uzun çizgiyi oluşturur.
Dünyanın Güneş etrafındaki dönüş hızı değişir. Dünya Güneşe yaklaştığında yörünge üzerindeki hızı artar, uzaklaştığında azalır.
* Şubat ayı kısa sürer. Eylül ekinoksu iki gün gecikerek 23 Eylülde yaşanır.
* Mevsim sürelerinin her iki yarımkürede farklı olması.
Kuzey Yarımkürede Yaz Mevsimi 94 gün, Kış Mevsimi 89 gün yaşanır.
Mevsimlerin oluşumunda hem eksen eğikliği hem e Dünyanın Güneş etrafındaki hareketi birlikte etkili r. Dünyanın Güneş etrafında dönerken Güneşe karşı ığı özel günlere ait konumları sırayla inceleyelim: 21 Tamamı için linke tıklayın" href="http://ansiklopedi.bibilgi.com/Haziran">Haziran Durumu
21 Haziranda güneş ışınları 23°27 Kuzeyenlemi üzerinden geçen Yengeç Dönencesine öğlen vakti dik açıyla düşer.
Yörüngenin çevresinde bulunduğu gök cismine bağlı olarak apsis noktaları için farklı isimler türetilmiştir. En yaygın olanı Dünya çevresindeki bir yörüngeyi betimlerken kullanılan '''apoje''' ve '''perije'''dir. Apoje, Dünya çevresindeki yörüngelerde apoapsisi tanımlarken, perije de periapsisi belirtir. Ayrıca Güneş çevresindeki yörüngeler için benzer şekilde '''perihelion''' ve '''aphelion''' terimleri kabul edilmiş olup, Ay çevresindeki yörüngeler için de [[Apollo Projesi]] esnasında '''pericynthion''' and '''apocynthion''' sözcükleri tercih edilmiştir.
Bu tarihte;
* Yengeç Dönencesi üzerinde;
a)Öğlen vakti gölge boyu sıfır olur.
b)Güneş tam doğudan doğup, tam batıdan batar.
d)Sabah gölge yönü tam batıya akşam ise tam doğuya düşer.
d) Güneş ışınlarının atmosferdeki aldığı yol en kısa, tutulma en az olur.
Kuzey Yarımkürede yaz, Güney Yarımkürede kış mevsimi yaşanmaya başlar.
* Aydınlanma Çemberi kutup dairelerinden geçer.
* Güneş ışınları kutup dairelerine teğet geçer.
* Kuzeye gidildikçe gündüzler güneye gidildikçe geceler uzar.
* Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyinde sürekli aydınlık Güney Kutup Dairesinin güneyinde ise sürekli karanlık günler yaşanır.
* Kuzey Yarımkürede en uzun gündüz en kısa gece, Güney Yarımkürede ise en uzun gece en kısa gündüz yaşanır. .
* Yengeç Dönencesinin kuzeyinde kalan yerler yıl boyunca alabileceği en büyük açılarla güneş ışınlarını alır, gölgeler kısa olur.
* Güney Yarımkürede bulunan yerler güneş ışınlarını yıl boyunca alabileceği en küçük açıyla alır, gölgeler uzun olur.
* Kuzey Yarımkürede Güneş, Güney Yarımküreye göre erken doğar, geç batar.
* Yengeç Dönencesinin kuzeyindeki cisimlerin gölgesi kuzeye, güneyindeki cisimlerin gölgesi güneye düşer.
Ekvator yıl içerisinde güneş ışınlarını alabileceği en dar açıyla aldığı günlerden birini yaşar.
* Kuzey Yanmkürede yaz gündönümüdür. Bu tarihte ülkemizde en uzun gündüz, en kısa gece ve yaz mevsimi yaşanmaya başlar.
==Formüller==
21 Aralık Durumu
21 Aralıkta güneş ışınları 23°27 Güneyenlemi üzerinden geçen Oğlak Dönencesine öğlen vakti dik açıyla düşer.
Bu tarihte;
* Oğlak Dönencesi üzerinde;
a)Öğlen vakti gölge boyu sıfır olur.
b)Sabah gölge yönü tam batıya, akşam tam doğuya düşer.
c)Güneş tam doğudan doğup, tam batıdan batar.
d)Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol en kısa, tutulma en az olur.
* Kuzey Yarımkürede kış, Güney Yarımkürede yaz mevsimi yaşanmaya başlar.
* Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden geçer.
* Güneş ışınları kutup dairelerine teğet geçer.
* Kuzeye gidildikçe geceler, güneye gidildikçe gündüzler uzar.
* Güney Kutup Dairesinin güneyinde sürekli gündüzler, Kuzey Kutup Dairesinin kuzeyinde ise sürekli geceler yaşanmaktadır.
* Güney Yarımkürede en uzun gündüz, en kısa gece, Kuzey Yarımkürede en uzun gece en kısa gündüz yaşanır.
* Oğlak Dönencesinin güneyinde kalan yerler yıl boyunca Güneş ışınlarını aıabileceği en büyük açıyla alır, gölge boyları kısa olur.
* Kuzey Yarımkürede bulunan yerler ise güneş ışınlarını en yatık açıyla alır, gölgeler uzun olur .
* Güney Yarımkürede Güneş, Kuzey Yanmküreye göre erken dOğar, geç batar.
* Oğlak Dönencesinin güneyinde kalan cisimlerin gölgeleri güney yönüne, kuzeyinde kalan cisimlerin gölgeleri ise kuzey yönüne düşer.
* Ekvatorun yıl içerisinde güneş ışınlannı alabileceği en eğik açıyla aldlğı iki günden biridir.
* Güney Yarımkürede yaz gündönümüdür. Bu tarihte ülkemizde en uzun gece, en kısa gündüz ve kış mevsimi yaşanmaya başlar.
Şu formüller ile bir yörüngenin apoapsis ve periapsisi karakterize edilebilir:
21 Tamamı için linke tıklayın" href="http://ansiklopedi.bibilgi.com/Mart">Mart - 23 Eylül Durumu (EKINOKS)
Bahar başlangıç günleri olan bu iki tarihte benzer olan özellikler:
* Güneş ışınları Ekvatora öğlen vakti dik açıyla gelir.
* Güneş ışınları kutup noktalarına teğet geçer.
* Aydınlanma çemberi kutup noktalanndan geçer.
* Dünyanın her yerinde gece ile gündüz süresi eşit olur. (ekinoks)
* Ekvator çevresinde yağışlar artar.
* Ekvator üzerinde Güneş tam doğudan doğar, tam batıdan batar.
* Aynı meridyen üzerindeki bütün noktalarda Güneş sabah aynı saatte doğar, akşam aynı saatte batar.
* Farklı yarımkürelerde numarası aynı olan paraleller güneş ışınlarını aynı açıyla alır.
* Gel-git genliği artar.
* Güneş ışınlarının yere düşme açısı Ekvatordan kutuplara doğru düzenli biçimde azalır. Cisimlerin gölge boyları uzar.
*Periapsis: Yörünge boyunca en yüksek hız <math> v_\mathrm{per} = \sqrt{ \tfrac{(1+e)\mu}{(1-e)a} } \,</math> şeklindedir ve merkeze uzaklığı <math>r_\mathrm{per}=(1-e)a\!\,</math> olan periapsis noktasında sağlanır.
21 Mart ile 23 Eylül tarihlerinin farklı özellikleri ise 21 Martta
*Apoapsis: Yörünge boyunca en düşük hız <math> v_\mathrm{ap} = \sqrt{ \tfrac{(1-e)\mu}{(1+e)a} } \,</math> eklindedir ve merkeze uzaklığı <math>r_\mathrm{ap}=(1+e)a\!\,</math> olan apoapsis noktasında sağlanır.
* Kuzey Yarımkürede ilkbahar, Güney Yarımkürede sonbahar mevsiminin yaşanmaya başlaması
* Kuzey Kutup Noktasında altı ay sürecek gündüzün başlangıcı olması
* Güney Kutup Noktasında altı ay süren gecenin başlangıcı olması
Burada
23 Eylülde
*<math>a\!\,</math> yarı ana eksen.
Kuzey Yarımkürede sonbahar, Güney Yarımkürede ilkbahar mevsiminin yaşanmaya başlaması
*<math>\mu\!\,</math> standart yer çekimsel parametre.
* Kuzey Kutup Noktasında altı ay sürecek gecenin başlangıcı olması
*<math>e\!\,</math> ise [[yörünge eğikliği]]dir ve <math>e=\frac{r_\mathrm{ap}-r_\mathrm{per}}{r_\mathrm{ap}+r_\mathrm{per}}=1-\frac{2}{\frac{r_\mathrm{ap}}{r_\mathrm{per}}+1}</math> şeklinde tanımlanır.
Güney Kutup Noktasında altı ay sürecek gündüzün başlangıcı olmasıdır.
Başlangıç Ortası Sonu
Kuzey Kutup Noktasında 21 Mart 21 Haziran 23 Eylül
Altı ay sürecek gündüz
==Kaynakça==
Güney Kutup Noktasında 21 Mart 21 Haziran 23 Eylül
* {{Kaynak wiki
altı ay sürecek gece
|url=http://en.wikipedia.org/wiki/Apsis
|tarih=9 Ocak 2009
|dil=İngilizce
|madde=Apsis
}}
*{{Kitap belirt
Kuzey Kutup Noktasında 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
| son = Wertz
ay sürecek gece
| ilk = James R.
| yardımcıyazarlar= Wiley J. Larson
| yıl = 1999
| başlık = Space Mission Analysis and Design
| yayımcı= Kluwer Academic Publishers
| yer= Dordrecht
| id = 0-7923-5901-1
}}
Güney Kutup Noktasında 23 Eylül 21 Aralık 21 Mart
altı ay sürecek gündüz.
HAZIRLAYAN: ENES YILDIZ
[[nds:Apsis (Astronomie)]]
[[als:Apsis (Astronomie)]]
== Kaynak: ==
[[ar:أوج (فلك)]]
http://www.bibilgi.com/Günöte-ve-Günberi-durumları[http://www.bibilgi.com/Günöte-ve-Günberi-durumları]
[[bn:অপদূরবিন্দু]]
[[bs:Periapsis]]
[[bg:Апсида (астрономия)]]
[[ca:Àpside]]
[[Kategori:Gök mekaniği]]
[[cs:Apsida (astronomie)]]
[[de:Apsis (Astronomie)]]
[[bg:Апсида]]
[[deel:ApsideΑφήλιο]]
[[el:Περιήλιο]]
[[en:Apsis]]
[[es:Perihelio]]
[[eo:Apsido]]
[[fr:ApsidePériapside]]
[[glko:Afelio장축단]]
[[hr:Periapsis]]
[[ja:近地点・遠地点]]
[[it:Apside]]
[[ru:Апсида (астрономия)]]
[[he:אפסיד]]
[[sk:apsida (astronómia)]]
[[ka:აპოცენტრი და პერიცენტრი]]
[[sl:apsidna točka]]
[[vikk:Cùng điểmАфелий]]
[[lv:Apsīda]]
[[lt:Apsidė (astronomija)]]
[[hu:Apszispont]]
[[nl:Perihelium]]
[[ja:近点・遠点]]
[[no:Apsis (astronomi)]]
[[nn:Perihel]]
[[nds:Apsis (Astronomie)]]
[[pl:Perycentrum]]
[[ru:Апоцентр и перицентр]]
[[simple:Aphelion]]
[[sk:Apsida (astronómia)]]
[[sl:Apsidna točka]]
[[fi:Periheli]]
[[sv:Apsis]]
[[ta:சுற்றுப்பாதை வீச்சு]]
[[th:จุดปลายระยะทางวงโคจร]]
[[vi:Củng điểm quỹ đạo]]
[[uk:Перицентр та Апоцентр]]
[[zh:拱點]]
| 