|
Din ve devlet ayrılığına taraftar olmadan bilimsel, ahlaki ve sosyal yollarla siyasi hayata etkide bulunmaya çalışmış, [[Hürriyet ve İtilaf Fırkası]]’nı desteklemiş ve Anadolu hareketine cephe almıştır. Merkezi [[İstanbul]]’da bulunan bu cemiyet Konya ve civarında yoğun faaliyet göstermiştir.
'''Cemiyet-i Müderrisîn''', [[15 Şubat]] [[1919]]'da dönemin önde gelen din ve öğretim üyeleri tarafından kurulmuş olan ilmi bir dernektir.
== Kuruluş amacı ==
[[Medrese]]lerin hocaları, dinî ilimlerle ilgilenenler ve [[İslâmiyet]]’in yücelmesinin gereklerine inanmış gönüllülerden oluşan Cemiyet, eğitim yöntemlerini uygulayarak [[Müslüman]]lara ilim ve İslâmiyet’i sevdirmeyi, öğrenmeye teşvik etmeyi, İslâmiyet konusunda yeterli bilgisi olan ve çağın ihtiyaçlarını bilip anlayabilecek derecede fen bilimleriyle uğraşan öğrenciler yetiştirmeyi ve onların maddi ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlamıştır. <ref>[http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=530 Kemal Gurulkan, Köprü Dergisi, Güz 2000, 72.sayı]</ref>
{{kurum-taslak}}
== 26 Eylül 1919 tarihli beyannamesi ==
Cemiyetin kuruluş amacında [[siyaset]] yapmak bulunmamakla beraber siyasi partilere üye olabilecekleri belirtilmişti. Ülke içerisinde gelişen olaylar sonucu Cemiyetin kuruluş beyannamesinde yer alan siyasetle uğraşmama kararına uyulmadı. [[İkdam]] Gazetesi'nin [[26 Eylül]] [[1919]] tarihli nüshasında [[Kuva-i Milliye]]'ciler aleyhinde ağır ifadeler ve hakaretler içeren bir bildiri yayınlanmıştı.<ref name="gökbilgin">{{Kitap belirt
| son = Gökbilgin
| ilk = Tayyip
| yazarurl = [[Tayyip Gökbilgin]]
| yardımcıyazarlar=
| yıl = 1919
| başlık =
| yayımcı= T. İş Bankası Kültür Yayınları
| yer=
| id =
|url=http://kitap.antoloji.com/milli-mucadele-baslarken-i-ii-mondros-mutarekesinden-sivas-kon-kitabi/
|alıntı=
}}
</ref><ref name="">{{Kitap belirt
| son = Güner
| ilk = Zekâi
| yazarurl =
| yardımcıyazarlar= Orhan Kabataş
| yıl = 1990
| başlık = Milli Mücadele Dönemi Beyannameleri ve Basını
| yayımcı= T. İş Bankası Kültür Yayınları
| yer= Ankara
| id = Sayı: 33, s. 218-223
|url=
|alıntı=''Nitekim bu defa da Anadolu’da Mustafa Kemal ve Kuvâ-yı Milliyye maskaraları Yunan askerlerinin önünden nâmerdâne bir surette kaçarken,'';
[[Kategori:Kurtuluş Savaşı'nda kurumlar]]
''kendinize ne hakla, ne yüzle, ne utanmazlıkla Kuvâ-yı Milliye namını veriyorsunuz?...Utanmaz hâinler, artık yetişir, yakamızı bırakın: Cenâb-ı Hakk’ın gazap ve laneti sizin üzerine olsun! '';
''Şimdi sulh imzalandı Kuvâ-yı Milliyye belâsının tevlit ettiği mecburiyetle galip devletlere karşı yeniden taahhüt altına girdik. Devletler şimdi bize: “Eğer Anadolu’da Kuvâ-yı Milliyye isyanını devam ettirir ve bastıramazsanız İstanbul’u da elinizden alacağız” diyorlar. Kuvâ-yı Milliyye eşkiyası ise İstanbul’u da elimizden çıkarmak ve memlekete son hizmet şeklinde son ihanetlerini de yapmak için çalışıyorlar. ''
}}
</ref>
Cemiyet-i Müderrisînin siyaset yapmama kararı bu bildiri ile delinmişti. Siyaset sahnesinde adını duyurduğu ve bağlılık bildirgesi olarak nitelendirilen bu beyannameden sonra [[Said Nursi]] ve M. Tahir Efendi gibi üyelerin de aralarında bulunduğu bazı üyeler istifa etmiştir. <ref>Mahfel, 1340 Ca., Sayı: 19</ref> Daha sonra [[Kasım]] 1919'da genel kurula giden cemiyet adını [[Teali-i İslam Cemiyeti]] olarak değiştirerek faaliyetlerini ağırlıklı olarak siyasal alanda sürdürmüştür. <ref>İkdam, 25 Teşrinisânî 1335, No: 8185</ref>
{{wikisource|Cemiyet-i Müderrisin Beyannamesi}}
==Kurucular Kurulu==
*Fatih Dersiamlarından Abdülfettah
*Fatih Dersiamlarından [[Geyveli İbrahim Hakkı]]
*Fatih Dersiamlarından [[İskilipli Mehmet Atıf Hoca|İskilipli Mehmed Atıf]]
*Bayezid Dersiamlarından [[Ermenekli Mustafa Safvet]]
==Yönetim Kurulu==
*Başkan: Fatih Dersiamlarından [[Mustafa Sabri Efendi]].
*Başkan Yardımcısı: Darü'l-Hilâfeti'l-İbtidâ-i Dahil Medreseleri Umûm Müdürü [[İskilipli Atıf Hoca|İskilipli Mehmed Atıf Efendi]].
*Genel Sekreter: Darü'l-Hilâfeti'l-Aliyye İbtidâ-i Dahil Medreseleri Osmanlı Edebiyatı Müderrisi [[Ermenekli Mustafa Safvet Efendi]].
==Üyeler==
*Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiye a‘zasından Eşref Efendizâde Şevketî
*Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiye a‘zasından [[Said Nursi]]
*Fatih Dersiamlarından Düzceli Zahid
*Darü'l-Hilâfeti'l-Aliyye Sahn Medreseleri Fıkıh Müderrislerinden Seydişehirli Hasan Fehmi
*Darü'l-Hilâfeti'l-Aliyye İbtidâ-i Dâhil Medreseleri Mantık Müderrisi Manisalı Mustafa
*Fatih Dersiamlarından Âsitâneli Hafız Abdullah
*Dersiamdan Sinoplu Mehmed Emin Efendi
Mustafa Sabri Efendi'nin [[Damat Mehmet Adil Ferit Paşa|Damat Ferit]] kabinesinde [[Şeyhülislam]] olarak görev alması üzerine boşalan başkanlığa [[İskilipli Mehmet Atıf Hoca|İskilipli Mehmed Atıf]] seçilmiştir.
[[Kategori:Osmanlı dernekleri]][[Kategori:1919'da kurulan kuruluşlar]]
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
| 