|
[[Resim:MBKTürkeş.jpg|thumb|150px|Kurmay Albay [[Alparslan Türkeş]] radyodan ihtilal bildirisini okurken (27 Mayıs 1960 Cuma sabah saat 5.25)]]
'''27 Mayıs Darbesi'''<ref>[http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/kb10.htm TBMM.gov 27 Mayıs 1960'da yapılan askerî darbe ile sona erdi, URL erişim tarihi: 13 Haziran 2008]</ref>, [[27 Mayıs]] [[1960]]'da yapılan ve [[Türkiye Cumhuriyeti]] tarihinde gerçekleşmiş ilk [[askerî darbeihtilal]]<ref>[http://www.jstor.org/stable/176426 Sakallıoğlu, Ümit Cizre. "Parameters and Strategies of Islam-State Interaction in Republican Turkey." ''International Journal of Middle East Studies'', Vol. 28, No. 2 (May, 1996), pp. 231-251. <u>Cambridge University Press</u>.] URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008.</ref>. Ayrıca '''27 Mayıs Askerî Müdahalesi'''<ref name="JacobM.Landau">Jacob M. Landau, ''Radical Politics in Modern Turkey'', BRILL, 1974adıdır. ISBN: 9-0040-4016-1 "The 1960 Military Intervention and the 1961 Contitution" bölümü.</ref> veya '''27 Mayıs İhtilâli'''<ref>[http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/kb11.htm TBMM.gov 27 Mayıs ihtilali ile ülke yönetimine el koyan askerî güç, URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008]</ref> , '''27 Mayıs Devrimi''' olarak da anılır. [[1950]] yılında iktidara gelen [[Demokrat Parti]]'nin ülkeyi gitgide bir baskı rejimine ve kardeş kavgasına götürdüğü gerekçelerini ileri sürerek [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] içerisinde bir grup subay, [[27 Mayıs]] [[1960]] sabahı ülke yönetimine bütünüyle el koydu. 37 subaydan oluşan [[Milli Birlik Komitesi]] bu harekat ile anayasa ve [[TBMM]]'yi feshetti, siyasi faaliyetleri askıya aldı, Cumhurbaşkanı [[Celal Bayar]], Başbakan [[Adnan Menderes]] başta olmak üzere bir çok [[Demokrat Parti]]'liyi tutuklattı. [[Genelkurmay Başkanı]] Orgeneral [[Rüştü Erdelhun]] ve "Kore Kahramanı" [[Tahsin Yazıcı]] da tutuklananlar arasındaydı.
[[Milli Birlik Komitesi]] ülke yönetimini üstlendi. 3. Ordu Komutanı Orgeneral [[Ragıp Gümüşpala]]'nın, eğer darbenin lideri kendisinden daha kıdemli değilse Ordusuyla [[Ankara]]'ya yürüyüp isyancıları yakalayacağını söylemesi üzerine darbeden haberi olmayan Emekli Orgeneral [[Cemal Gürsel]] Milli Birlik Komitesi'nin başına getirildi.<ref> [http://www.tercuman.com.tr/v1/yazaryazi.asp?id=13&yazitar=28.05.2004&yaziid=6850 27 Mayıs Neden İhtilal Değildir Sırrı Yüksel Cebeci Tercüman URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref> Bu darbenin daha sonraki yıllarda meydana gelen askeri darbelerden farkı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] emir komuta zinciri içinde yapılmamış
olmasıdır;<ref>[http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=142874&yazarid=6 Hürriyet 28 Şubat ve 27 Mayıs farkı, 27 Nisan 2003 URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref> nitekim dönemin [[Genelkurmay]] başkanı da yönetime el koyan askeri güçler tarafından tutuklanmıştır. ▼
Bu haraketin daha sonraki yıllarda meydana gelen askeri ihtilallerden farkı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] emir komuta zinciri içinde yapılmamış
▲olmasıdır;<ref>[http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=142874&yazarid=6 Hürriyet 28 Şubat ve 27 Mayıs farkı, 27 Nisan 2003 URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref> nitekim dönemin [[Genelkurmay]] başkanı da yönetime el koyan askeri güçler tarafından tutuklanmıştır.
== 27 Mayıs'ın nedenleri ==
Darbenin nedeninin Menderes hükümetinin uygulamaları ve çıkardığı yasalardır.[[MBK] kardeş kavgasına son vermek ve [[laikliğe]]ne aykırı uygulamaları durdurmak için ihtilal yapıldığını açıklamıştır.
===DP - Ordu ilişkisi===
Başlangıç aşamasında sayılabilecek bir ekonomik kriz havasının darbenin etkenlerinden olduğu belirtilmektedir.
[[Resim:Image023 menderes.png|thumb|150px|Dönemin başbakanı [[Adnan Menderes]]]]
[[Resim:Celal bayar.jpg||thumb|150px|Dönemin cumhurbaşkanı "[[Mehmet Reşat|Reşad]]-ı Sani" [[Celal Bayar]]]]
1950'li yılların sonlarına doğru ordunun [[DP]] iktidarından memnun olmadığını duyan Adnan Menderes'in çevresine ''"Ben bu orduyu yedek subaylarla da idare ederim"'' dediği söyleniyordu. Hüsamettin Cindoruk, [[Yassıada Yargılamaları]] sırasında Mahkeme başsavcısının Menderes'e bu konuyu sorması üzerine Menderes'in ''“Efendim ben devleti idare ettim, yedek subaylık yaptım, kendi gücümü biliyorum. Bu ordu yedek subaylarla nasıl idare edilir. Bunu kim uydurmuş?”'' dediğini belirtmiştir.<ref>[http://www.ikincicumhuriyet.org/arsiv/arsiv7294.htm, Hüsamettin Cindoruk: 27 Mayıs askerin şaşkınlığıydı , URL erişim tarihi:5 Temmuz 2008]</ref> Kendisinin bu lafı söyleyip söylemediği kesin olarak bilinmemekle birlikte darbeyi hazırlayanların bu sözleri propaganda amacıyla kullandığı bilinmektedir. Bu sözler 27 Mayıs'tan sonra da darbeyi meşrulaştırmak için kullanılmıştır.<ref>[http://www.kenthaber.com/Arsiv/Haberler/2008/Mayis/27/Haber_392437.aspx "O Gece" -Bugün- 26-27 Mayıs Gecesi ve Sonrası, Altemur Kılıç]</ref><ref>[http://arsiv.zaman.com.tr/2003/01/20/yazarlar/butun.htm Hafızamızdaki yanlışlar, Mehmed Niyazi, Zaman]</ref><ref>[http://www.kurtulushareketi.org/dergi/7/kurtulus_07_06.pdf Türkiye'de devlet, askeri vesayet ve siyaset dosyası, Kurtuluş Dergisi]</ref>
Darbenin nedeninin Menderes hükümetinin uygulamaları ve çıkardığı yasalar olduğu, [[cunta]] yönetimi tarafından ileri sürülmüştür. [[MBK]]'ya göre ihtilal, kardeş kavgasına son vermek ve [[laiklik|laiklik ilkesi]]ne aykırı uygulamaları durdurmak için yapılmıştır.<ref>http://www.stargazete.com.tr/index.asp?haberID=160556</ref> Ayrıca birçok subay DP iktidarının Kemalist ve laik rejimi tehdit ettiğini düşünmekteydi.<ref name="britannica">[http://search.eb.com/eb/article-44437 "Turkey." <u>Encyclopædia Britannica</u>. 2008. Encyclopædia Britannica Online. 13 June 2008 (13 Haziran 2008)] <http://search.eb.com/eb/article-44437> URL Erişim tarihi: 14 Haziran 2008.</ref> Bunların dışında, darbenin iktidarı geleneksel elit iktidar gruplarına (ordu ile siyasî bürokrasiye) vermek amacıyla yapıldığını öne süren kaynaklar da mevcuttur.<ref name="gale">"Turkey." Europe Since 1914: Encyclopedia of the Age of War and Reconstruction. Ed. John Merriman and Jay Winter. Vol. 5. Detroit: Charles Scribner's Sons, 2006. 2573-2579. Gale Virtual Reference Library. Gale. ''Gale Document Number'' ("Gale Belge Numarası"): GALE|CX3447000869. 14 Haziran 2008.</ref>
Başlangıç aşamasında sayılabilecek bir ekonomik kriz havasının darbenin etkenlerinden olduğu belirtilmektedir.<ref name="galeDavid">Waldner, David. "Turkey." <u>Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa</u>. Ed. Philip Mattar. Vol. 4. 2nd ed. New York: Macmillan Reference USA, 2004. 2236-2242. Gale Virtual Reference Library. Gale. ''Gale Document Number'' ("Gale Belge Numarası"): GALE|CX3424602742. 14 Haziran 2008.</ref>
=== DP'nin siyasi faaliyet ve kararları ===
[[DP]] anayasa ihlalleriyle suçlamaktadır.<ref name="kronoloji">[http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/107229/27-mayis-darbesi-kronolojisi-ve-yassiada-durusmalari, 27 Mayıs Darbesi Kronolojisi ve Yassıada Duruşmaları, URL erişim tarihi:12 Temmuz 2008]</ref>, Adnan Menderes'in üniversite çevrelerine "kara cübbeliler" olarak hitap ettiği ve bunun yayınlanmaması için basına yasak koyduğu iddia edilir.<ref>[http://www.biyografi.net/MAKALE.asp?HABERID=135 Menderes’ten Erdoğan’a Ankara’nın ve İstanbul’un iki caddesi, URL erişim tarihi:12 Temmuz 2008]</ref> <ref>[http://www.cumhuriyetgazetesi.net/devam.asp?page=yazar&id=2333 Üç kurban, URL erişim tarihi:12 Temmuz 2008]</ref> Üniversite çevreleri ve bazı aydınlar bu eleştirilere destek verirler. <ref>[http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=25779 27 Mayıs'da Ordaydım analizi, URL erişim:12 Temmuz 2008]</ref> İhtilalden bir ay önce İstanbul Üniversitesi'nde DP karşıtı bir eylem zorlukla bastırılır. Eylemi bastırmakla görevli askerlerin tutumu ordunun da DP'ye cephe aldığını gösterir. <ref>[http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=25779 İ. Doğan, 30.10.2006, Aksiyon Dergisi URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref> Bu olaya şahit olan [[Ali Fuat Başgil]] o an, gördüklerini şu şekilde değerlendirir:<ref>[http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=25779 27 Mayıs'ta "Oradaydım" analizi URL erişim tarihi:15 Haziran 2008 ]</ref>
<blockquote>''Tamam dedim. Bu hareket orduya da sirayet ettiğine göre, artık Menderes Hükümeti gitmiştir.''</blockquote>
Tırmanan olaylardan ve huzursuz ortamdan [[CHP]]'yi sorumlu tutan [[Demokrat Parti]]'nin, [[2 Ağustos]] [[1958]] tarihli bir Meclis grubu bildirisi şu şekildeydi:
''"CHP idarecileri, Meclis ve hükümetin meşruiyet ve istikrarını, şiddet yolu ile tahrip etmenin mümkün, hatta lazım olduğu kanaatini uyandırmaya müncer olacak, çok tehlikeli bir yola girmişlerdir"''<ref>{{Kitap belirt| son =Aydemir | ilk =Şevket Süreyya | yazarurl = yardımcıyazarlar= | yıl =1988 | başlık =İkinci Adam | yayımcı=Remzi Kitabevi | yer=İstanbul | id =ISBN 975-14-0037-6 c. 3 s. 365
}}</ref>
DP hükümetinin [[sansür]] politikaları basınla olan ilişkilerini de büyük oranda zedelemiştir.
<ref name="Bay Pipo">{{Kitap belirt
=== Dış politika bazlı etkenler ===
[[Menderes]], iktidarının son yıllarında artık [[Marshall Planı]] kapsamında Amerika'dan daha fazla kredi alamadığını görmüş ve [[Seydişehir]] Aluminyum ve [[İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.|İskenderun Demir-Çelik]] ve diğer sanayi projelerini kredilendirmek için [[Sovyetler Birliği]] ile yakınlaşmaya başlamıştı. Bu amaçla Sovyetler Birliği'ne üst düzey ziyaretler yapılıp, ülkedeki sanayinin gelişmesi için Sovyetlerle yatırım antlaşmaları imzalanma hazırlığı yapılmaktaydı.<ref>[http://www.stargazete.com.tr/index.asp?haberID=160037 "Darbe olmasaydı, Menderes Rusya ile işbirliği yapacaktı" 24 Mayıs 2008 tarihli Star gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref> Nitekim, [[Demokrat Parti]]'nin devamı olan ve "Demokrat Partisinin C Takımı", "Hışımlılar" ve "Müfritler" adıyla anılan [[Adalet Partisi]], darbeden yıllar sonra yapılan seçimlerde [[1965]] yılında tek başına iktidara geldiğinde, [[Adnan Menderes]] döneminde projesi yapılıp da kredi yokluğundan gerçekleştirilemeyen bu projeleri [[Sovyetler Birliği]]'nden alınan proje kredileriyle bitirmiştir.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=693501 "Darbe olmasaydı Menderes Moskova'ya gidecekti" 24 Mayıs 2008 tarihli Zaman gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008] </ref><ref>[http://strateji.cukurova.edu.tr/EGITIM/ortas/02.php AB ve Tarım Eğitimi�1, URL erişim tarihi: 20 Haziran 2008]</ref>
Bazı iddialara göre ihtilalin arkasında başta [[ABD]] olmak üzere Batılı devletler, [[CIA]] ve [[MOSSAD]] vardır. <ref name="Bay Pipo">{{Kitap belirt
| son = Yalçın
| ilk = Soner
===CHP Kurultayı ve İlk Hedefler Beyannamesi===
[[CHP]], [[1959]] yılındaki XIV. kurultayında, ülkenin acilen ihtiyaç duyduğu bazı değişikliler için çaba gösterilmesi kararlaştırdı. ''"İlk Hedefler Beyannamesi"'' ismiyle hazırlanan bildirinin, [[1961maddeleri Anayasası]]'nın temelini oluşturduğu iddia edilir. Bildiri metnindeki başlıklar şu şekildeydi:şyleydi;
''1. Eşit Muamele, 2. II. Meclis, 3. Anayasa Mahkemesi, 4. Nisbi Temsil Usulü, 5. Yüksek Hakimler Şurası'nın kurulması, 6. Memurlar Kanunu'nun düzenlenmesi, 7. Baskıdan uzak tutulan bir basın rejiminin kurulması, 8. Üniversite muhtariyeti, 9. Sosyal Güven ve Sosyal Adalet esaslarının teminat altına alınması, 10. Yüksek İktisat Şurası'nın kurulması''<ref>{{Kitap belirt| son =Aydemir | ilk =Şevket Süreyya | yazarurl = yardımcıyazarlar= | yıl = | başlık =a.g.e | yayımcı= | yer= | id = c. 3 s. 366,367
[[1959]]'un Nisan ayında [[CHP]] Genel Başkanı [[İsmet İnönü]] Batı Anadolu illerini kapsayan bir geziye çıktı. CHP'liler geziye "Büyük Taarruz" adını taktı.<ref>Aydemir, Ş. S. ''İhtilâlin Mantığı ve 27 Mayıs İhtilâli'' s.281</ref><ref>Aslandaş ve Bıçakçı ''a.g.e.'' s.118</ref>
29 Nisan'da İnönü [[Nikolaos Trikupis|Trikupis]]'i esir aldığı [[Uşak (il)|Uşak]]'ı "Büyük Taarruz"un ilk durağı olarak seçmiş ancak oraya ulaştığında taşlı saldırıya uğrayıp, başından yaralandı. <ref>[http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=490570,Taha Kıvanç'a Yanıt: Sağduyu ve Bellek, URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref>
İçişleri Bakanının emriyle İnönü'nün gezisini engelleyen Uşak valisi İlhan Engin'e<ref>[http://www.usak.gov.tr/yeni/index.php?option=com_content&task=view&id=40&Itemid=80 'Eski valilerimiz', Uşak Valiliği resmî web sitesi URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref> muhalif basın 'İktidarın "Uşak" Valisi' demeye başlamıştı.<ref>[http://www.gebzehaber.net/?sayfa=sayfa_detay&id=2505 Kamu yönetimi, URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref>
Birçok ilde [[CHP]]-[[DP]] arasında olaylar patlak verdi. [[1960]] başlarında basına sansür artmıştı, gazeteler sansür nedeni ile beyaz sayfalarla çıkıyordu. Cezaevleri tutuklu gazetecilerle doluydu.
[[2 Nisan]] [[1960]]'ta [[Kayseri]]'ye gelen [[İsmet İnönü]]'nün treni, vali [[Ahmet Kınık]]'ın emriyle durduruldu. Kendisine İnönü'nün Himmet Dede Demiryolu İstasyonu'nda trenin durdurulması ve yolunun kesilmesi için emir verilmiş Binbaşı [[Selahattin Çetiner]], ''"Sizin yolunuzu kesmek ve sizin Kayseri'ye gitmenize engel olmaktansa intiharı tercih ederim"'' sözlerini söylemiştir. Olaydan sonra emekli edilmiş; ancak Danıştay Kararı ile göreve iade edilmiş, daha sonra orduda Generalliğe kadar yükselmiş, [[12 Eylül Darbesi]] sonrası kurulan hükümette İçişleri Bakanlığı yapmıştır. <ref>[http://www.ekitapyayin.com/id/016/siyasalanilar9.htm Cezmi Kartay, 11 Eylül 1980'den günümüze siyasal anılar ve sosyal demokrasinin öyküsü'', 1999, 9. bölüm]</ref> Zorlukla yoluna devam eden İsmet İnönü'yü Kayseri'de 50 bin kişi karşıladı.<ref>[http://www.cnnturk.com/YASAM/DIGER/haber_detay.asp?PID=00223&haberID=166908 Tarihte bugün, CNN Türk]</ref><ref>[http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=29204 Ruslar, İsmet İnönü'yü denizden takip etmiş, Cemal A. Kalyoncu, Aksiyon]</ref> Seçim öncesi meydana gelen bu olaydan dönemin Ulaştırma Bakanı sorumlu tutuldu. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra hazırlanan 1961 Anayasası'na ''Millet Meclisi genel seçimlerinden önce Ulaştırma, İçişleri ve Adalet Bakanları çekilir(m. 109)'' maddesinin eklenmesinin sebebi olarak da bu olay gösterilir.<ref>[http://www.gercekhayat.com/bolum.php?action=yazidetay&yaziid=696&sayi=342 İstifaların sebebi trenmiş, Gerçek Hayat]</ref>
==="İhtilal beyannameleri"===
Nisan 1960'ta [[TBMM]]'de gazete ve dergilerin "yıkıcı, gayrimeşru ve kanun dışı" faaliyetlerini inceleyerek meclise bildirmek için [[Ahmet Hamdi Sancar]] başkanlığında kurulan [[Tahkikat Komisyonu]] meclis ile ilgili bütün neşriyatı yasaklayınca DP-CHP ilişkisi daha gerginleşmiştir. CHP'lilerin konuşmaları basına yansımadan elden ele dolaşmıştır. DP yönetimi bu konuşmalarını "İhtilal beyannameleri" olarak adlandırmıştır.
[[18 Nisan]] [[1960]] günü Mazlum Kayalar ve Baha Akşit'in CHP'nin "yıkıcı, gayrimeşru ve kanun dışı" faaliyetleri olduğu gerekçesiyle meclis araştırmasına açılması yolundaki önerge karşısında İnönü şöyle konuştu:
[[3 Mayıs]] [[1960]]'ta Kara Kuvvetleri Komutanı [[Cemal Gürsel|Orgeneral Cemal Gürsel]] [[Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı|Millî Müdafaa Vekili]] [[Ethem Menderes]]'e bir [[s:Gemal Gürsel'den Ethem Menderes'e mektup|mektubu]] göndermiş ve Kara Kuvvetleri Kumandanlığı Karargâhına da [[s:Cemal Gürsel'in veda mesajı|Veda mesajı]] göndermiştir.
Gürsel'in veda mektubundan sonra liderini kaybeden gizli örgüt, önce Genelkurmay İkinci başkanı [[Cevdet Sunay]]'a başvurmuş fakat olumlu yanıt alamayınca I. Ordu ve sıkıyönetim Komutanı Fahri Özdilek'e başvurmuş fakat ne olumlu ne de olumsuz yanıt alabilmiştir. [[Orhan Kabibay]] [[Kore Savaşı|Kore]]'den tanıdığı "[[argo]] bir adam" olan Kara Kuvvetleri Lojistik Başkanı Tümgeneral [[Cemal Madanoğlu]]'u önermiş fakatve Madanoğlu şugrubun şekilde tereddütünü dile getirmiştir:lideri olmuştur.
<blockquote>''Ulan biliyorsun bende [[Er bezi|t.......]] var, kafa yok.''</blockquote>
Orhan Kabibay, düşünmek için 24 saat izin vermiş ve süre dolduğunda Madanoğlu şu yanıtı vermiştir:
<blockquote>''Ulan, erkeklik öldü mü, örgütünüze girmeyi kabul ediyorum''<ref>Hulûsi Turgut, ''Şahinlerin Dansı'', ABC, 1995, s.116.</ref></blockquote>
===555K===
[[28 Nisan|28]] ve [[30 Nisan]] [[1960]] tarihlerinde polisle öğrenciler arasında çıkan çatışmalarda öğrencilerin hayatını kaybetmesi ve [[Turan Emeksiz]] isimli öğrencinin ölmesi ülkedeki ortamı kutuplaşmaya sürükledi. <ref>[http://www.turksolu.org/kitap/35.htm Şükran Özkaya, Adım Adım 27 Mayıs]</ref>
[[DP]] mitingi için [[Kızılay Meydanı]]'na gelen dönemin başbakanı [[Adnan Menderes]], bir anda kendini protestocuların arasında buldu.
Rivayete göre, o zamanlar öğrenci olan, şu anki [[CHP]] lideri [[Deniz Baykal]], şair [[Cemal Süreya]]'nın aktardığına göre ise [[Vedat Dalokay]], Menderes'in ''“Ne istiyorsunuz?”'' sorusu üzerine başbakanın yakasına yapışıp ''“Hürriyet istiyoruz!”'' demişti. Menderes ise şu soruyla cevap vermişti: ''“Başbakanın yakasına yapışıyorsun, bundan büyük hürriyet olur mu?”''<ref>[http://yenisafak.com.tr/Pazar/default.aspx?t=19.04.2007&i=40562 "Cuntacılık ayağa düştü" 15 Nisan 2007 tarihli Yeni Şafak gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref>
<ref>[http://arsiv.sabah.com.tr/2007/01/24/cp/yaz1047-20-108-20070114-102.html "Gülün solduğu akşam!" 14 Ocak 2007 tarihli Sabah gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref>
Adnan Menderes, 28-29 Nisan ve 5 Mayıs olaylarından sonra üniversite hocalarını gençleri kışkırtmakla suçlamış ve onlara ''"Kara Cübbeliler"'' olarak söz etmeye başlamıştır.
İlk olarak Tuğgeneral [[Yusuf Demirdağ]] evinden alınıp Harp Okulu'na getirilmiş ve nezarethaneye kapatılmıştır. Bundan sonra [[Refik Koraltan]] getirilmiştir. 2. Ordu komutanı Orgeneral [[Suat Kuyaş]] da enterne edilmiştir. [[Celal Bayar]] [[Çankaya Köşkü]]nde Veteriner Tuğgeneral [[Burhanettin Uluç]], Topçu Yarbay Abdullah Tardu, Kurmay Albay [[Sami Küçük]] tarafından gözaltına alınmıştır. Bu arada komite üyelerinden Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı komutanı Kurmay Albay [[Osman Köksal]] da yanlışlıkla içeriye kapatılmıştır.<ref>Turgut, ''a.g.e'', s. 140-141.</ref>
[[Adnan Menderes]] [[Eskişehir]]'den [[Konya]]'ya gitmek üzere [[Kütahya]]'ya geçtiğinde Keşif Tabur komutanı Agasi Şen ve Binbaşı [[Muhsin Batur]] tafafından gözaltına alınmış ve Ankara'ya getirilmiştir. Darbenin ilk günü, Bayar, Menderes, Koraltan, [[Fatin Rüştü Zorlu]] ve Başbakanlık Müsteşarı [[Ahmet Salih Korur]] ve diğer hükûmet üyeleri Harp Okulunda, aralarında [[Şener Eruygur]]'un da bulunduğu öğrenciler tarafından hakaretlere uğramışlar ve enterne edilmişlerdir.<ref>Turgut, ''a.g.e'', s. 140-141.</ref>
[[Cemal Gürsel]], İstanbul [[Atatürk Havalimanı|Yeşilköy Askerî Havaalanı]]ndan kalkan [[C-47]] ile İzmir [[Bostanlı, Karşıyaka|Karşıyaka Bostanlı]]'daki evinden alınıp saat 11.30'da Ankara'ya Harp Tarih binasına gelmiş ve saat 16'da radyoda konuşma yapmıştır.<ref>Turgut, ''a.g.e'', s. 144-145.</ref>
27 Mayıs 1960’tan, seçimlerin yapılarak normal yaşama geçildiği [[15 Ekim]] [[1961]] yılına kadar geçen süre, askerin [[Milli Birlik Komitesi]] (MBK) eliyle [[de facto]] iktidarda olduğu dönemdir. Bu dönemde [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]’nin anayasal bütün hak ve yetkileri 38 subaydan kurulu MBK’nin eline geçti. MBK ülkeyi ilk zamanlar yayımladığı tebliğlerle idare etmiştir.
3 numaralı Tebliğ ile her türlü siyasi parti neşriyat ve faaliyetleri, gösteri yürüyüşleri ve her türlü toplantı yasaklanmıştır. [[MBK]] faaliyetlerinin aksamaması için telsiz ve telefon görüşmelerini kısıtlayan 4 ve 5 numaralı Tebliğlerden sonra, ordunun görevini açıklayan 6 numaralı Tebliğ yayımlanmıştır. 6 numaralı Tebliğin ilk fıkrasında,
<blockquote>''“Türk Ordusu bir kere daha tarihi bir vazife karşısında bulunuyor. Bu vazife; dâhilde memleketi buhran ve felakete sürüklemek isteyen hırslı politikacıların elinden kurtarmaktır”'' demektedir.</blockquote>
<blockquote>''“Biz vatandaşları birbirine düşürecek bir kardeş kavgasını önlemek için bu işe giriştik”. “Milli İnkılâp, hiçbir şahsın, hiçbir zümrenin lehine yapılmış bir hareket değildir. Muhterem halkımızın, köylü ve işçilerimizin demokrasiye kavuşması, hak ve hürriyetinin teminatı, iktisadi kalkınması, ana prensibimizdir. Vatandaşların hususi işlerinde ve her türlü çalışma yerlerinde, kardeşlik duyguları ve huzur içinde bulunmaları esastır.”</blockquote>
[[İsmet İnönü]]'nün [[Mebusevleri]] Ayten sokak (no. 22)'taki evi de koruma altına alınmıştır.
MBK üyelerinden [[Muzaffer Karan]] ve [[Fikret Kuytak]] öteden beri [[CHP]] genel sekreteri [[İsmail Rüştü Aksal]] ile temas halindeydiler. Darbeden sonra bunlarla aynı grubu oluşturan [[Refet Aksoyoğlu]], [[Suphi Gürsoytrak]] ve [[Ahmet Yıldız]] ile birlikte CHP ile irtibatlı olarak çalışmışlardır.<ref>Dündar Seyhan, ''Görgedeki Adam'', Nurettin Uycan Matbaası, 1966, s.114.</ref>
<blockquote>''İsmet Paşa, gerdeğe girecek bir delikanlı gibi iktidar için sabırsızlanıyor.'' (Cemal Gürsel)</blockquote>
CHP "Aman ne iyi, asker geldi memkeleti kurtardı" havasına girdi.<ref>''CHP alınacak tavır konusunda ikiye bölündü, herkes bir uçurumla. Bir taraf askeri müdahaleyle işbirliğinden yana, bunların içinde iyi niyetlileri vardı, İnönü gibi. İşte böyle, ancak yumuşak bir davranışla çıkarız kanısı, bir de yalnız CHP'lilerin değil, Türkiye'de hemen bütün solcuların içine düştükleri yanılgı, "Oh askergeldi, bizi kurtardı, reformlar da yapacağını söylüyor, ne iyi" havasıydı. Fakat CHP'nin bir kesimi buna başından kesinkes karşı çıktı.''</ref>
===Onar Komisyonu===
==="Hürriyet Şehitleri"===
Fakat gençlerin cesetleri hiç ortaya çıkmayınca, [[9 Haziran]]'da Sıddık Sami Onar ''Naaşları belki bulamayacağız ama ölülerimiz vardır.'' diye konuşmuştur. [[10 Haziran]]'da 28 Nisan olayının kurbanı Turan Emeksiz, tanktan düşerek ezilen İstanbul Lisesi öğrencisi Nedim Küçükpolat, 27 Mayıs'ta kaza kurşunuyla ölen Harp Okul öğrencisi Teğmen Ali İhsan Kalmaz, Ersan Özey ve Sökmen Gültekin'in naaşları [[Anıtkabir]]'deki "Hürriyet Şehitliği"'ne nakledilmiştir. ▼MBK [[28 Nisan]] - [[27 Mayıs]] [[1960]] arasında yüzlerce gencin öldürüp kamyonlarla mezarlıklara getirip gizlice gömüldüğünü iddia etmiş ve bu gençler "Hürriyet Şehitleri" olarak adlandırılmıştır. [[2 Haziran]] [[1960]]'da [[İstanbul Üniversitesi]] rektörü [[Sıddık Sami Onar]], Üniversitesi Yönetim Kurulu'nun memleketi hürriyete kavuşturmak için şehit düşenler adına anıt inşa etmeye karar verdiğini açıklamıştır. [[3 Haziran]]'da MBK ''Hürriyet Şehitlerimizin tesbiti işine Silahlı Kuvvetlerimizin idareyi aldığı andan itibaren ehmmiyetle devam edilmektedir.'' diyen bir teblik yayınlamıştır.
▲Fakat gençlerin cesetleri hiç ortaya çıkmayınca, [[9 Haziran]]'da Sıddık Sami Onar ''Naaşları belki bulamayacağız ama ölülerimiz vardır.'' diye konuşmuştur. [[10 Haziran]]'da 28 Nisan olayının kurbanı Turan Emeksiz, tanktan düşerek ezilen İstanbul Lisesi öğrencisi Nedim Küçükpolat, 27 Mayıs'ta kaza kurşunuyla ölen Harp Okul öğrencisi Teğmen Ali İhsan Kalmaz, Ersan Özey ve Sökmen Gültekin'in naaşları [[Anıtkabir]]'deki "Hürriyet Şehitliği"'ne nakledilmiştir.
[[Resim:A F Cebesoy.jpg|thumb|60px|[[Ali Fuat Cebesoy|Cebesoy]]]]
[[Resim:YamutGKB.JPG|thumb|60px|[[Nuri Yamut|Yamut]]]]
27 Mayıs sonrasında Cumhurbaşkanı [[Celal Bayar]], Başbakan [[Adnan Menderes]], hükümet üyeleri ve [[Demokrat Parti]] milletvekilleri, parti yöneticileri, asker ve bazı üst düzey kamu görevlileri tutuklanarak Yassıada'ya götürüldü.
27 Mayıs sonrasında Cumhurbaşkanı [[Celal Bayar]], Başbakan [[Adnan Menderes]], hükümet üyeleri ve aralarında [[Milli Mücadele]]'nin önemli komutanlarından [[Ali Fuat Cebesoy]]'un da olduğu [[Demokrat Parti]] milletvekilleri, parti yöneticileri, asker ve bazı üst düzey kamu görevlileri tutuklanarak Yassıada'ya götürüldü. Burada tutuklulara ağır işkence ve kötü muameleler yapıldığı iddia edildi.<ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=695803 "Yassıada'da yapılan işkenceleri çocuklarımıza anlatmamak için sözleştik", Gıyasettin Emre ile söyleyiş 30 Mayıs 2008 tarihli Zaman gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref><ref name="50geri">[http://yenisafak.com.tr/diziler/yassiada/index.html "Darbeler Türkiye'yi 50 yıl geriye götürdü" Yeni Şafak gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref><ref name="Utancı">[http://www.haber7.com/haber.php?haber_id=325514 "Yarım asır sonra Yassıada utancı" Haber7 URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref> İşkence ve kötü muameleler neticesinde [[Cemil Keleşoğlu]]<ref>[http://www.haber7.com/haber.php?haber_id=322765 Haber7 URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref> ve [[Namık Gedik]]'in<ref>[http://www.sabah.com.tr/2008/05/27/haber,D0C7C99FAE4B4A79B06E76117CC4F200.html Nazlı Ilıcak, "Yassıada'dan anılar", 27 Mayıs 2008 tarihli Sabah gazetesi URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref> intihar ettiği ileri sürüldü. Hatta DP avukatlarından [[Hüsamettin Cindoruk]], Namık Gedik'in intiharının dahi şüpheli olduğunu iddia etti:
<blockquote>''Namık Gedik'in intiharında fiziki zorluk var. Çift camlı bir odada yatağın üzerinden atlayıp çerçevelere çarpmadan camları kırabilmek için [[Hezarfen Ahmet Çelebi]] olmak lazım. Olabilirliği çok zor ama tek şahit Ethem Menderes. Bir de cüsseli biri, atletik yapılı değil. Namık Bey'in ailesi intihar olayına hiç inanmadı.<ref>[http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=2970 "Demokratların sevmediği menderes" Aksiyon dergisi, Sayı: 458 (15 Eylül 2003) URL erişim tarihi: 23 Temmuz 2008]</ref>
</blockquote>
Yassıada tutuklularından eski [[Demokrat Parti|DP]] milletvekili [[Gıyasettin Emre]], başına gelenleri şu şeklide anlatır:
<blockquote>''Askerî havaalanında uçaktan indiriliyoruz. Sille tokat, tekme, küfür... Yemekte konuşamıyorduk.Konuştuğu için dayak yiyen çok oldu. Her sabah kumlu pırasa, akşam da taşlı fasulye veriyorlardı.<ref name="Utancı"/>''</blockquote>
Tutukluluk süresinde; [[Yusuf Salman]], [[Lütfi Kırdar]], [[Gazi Yiyitbaşı]], [[Yümnü Üresin]], [[Nuri Yamut]] ve [[Kenan Yılmaz]] hayatlarını kaybettiler.<ref name="50geri"/>
=== Yargılamalar ===
[[Resim:ErdelhunGKB.JPG|thumb|100px|Eski Genelkurmay Başkanı Rüştü Erdelhun]]
[[14 Ekim]] [[1960]]'da başlayan yassıada davaları, 11 ay 1 gün sürdü. 203 gün davalara bakıldı, 872 oturum yapıldı. 19 davaya bakıldı, 1068 tanık dinlendi ve yargılamalar hükmün açıklandığı [[15 Eylül]] [[1961]] tarihinde son buldu.<ref name="27 Mayıs Kronolojisi">[http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/107229/27-mayis-darbesi-kronolojisi-ve-yassiada-durusmalari ,27 Mayıs Darbesi Kronolojisi ve Yassıada Duruşmaları URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref><ref>[http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=694516 Gelin Koraltan, 48 yıl sonra konuştu]</ref>Sivil ve askerlerden oluşan Yassıada mahkemelerinde yargılanan siyasîler; vatana ihanet, kamu fonlarının kötüye kullanımı, [[Kırşehir]]'in ilçe yapılması, meclis iç tüzüğünde yapılan değişiklik, Meclis oturumlarının yayına engel olunması, [[CHP]]'nin mallarına el konulması, Tahkikat komisyonu <ref>[http://www.8sutun.com/node/19549 Arşivlerden çıkan Yassıada belgeleri! 14 Haziran 2008]</ref> oluşturmak, hakim teminatı ve mahkeme bağımsızlığının ihlali gibi konularla toplam 19 dava açıldı, davalar anayasayı ihlal davasıyla birleştirildi.<ref name="27 Mayıs Kronolojisi" />
Bu bağlamda [[14 Ekim]]'de ilk dava "Köpek
Davası"dır<ref name="Yassıada davaları">[http://www.nedir.cc/hukuk/yassiada-davalari.html Yassıada Davaları URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref>. Davanın sanıkları [[Celal Bayar]] ve [[Nedim Ökmen]]'dir. Konusu ise bir köpeğin değerinden fazlasına [[Atatürk Orman Çiftliği]]'ne satılmasıdır. [[TCK]]'nın 209. maddesine göre 5 yıl hapis ve ömür boyu memuriyetten mahrumiyetleri istendi<ref name="Yassıada davaları" />. Bayar'ın savunması [[Milli Mücadele]] yıllarında gösterdikleri yardımlardan dolayı bu parayla [[Bursa]] 'daki [[Gemlik|Umurbey Köyü]]'ne çeşme yaptırdığı yolundadır.
Yassıada spor salonunda gerçekleştirilen ikinci davanın konusu [[6-7 Eylül Olayları]]'nın DP hükümetince çıkartıldığına dair suçlamadır. <ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=163591 Radikal 8 Eylül 2005, URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008]</ref> [[Celal Bayar]], [[Adnan Menderes]], [[Fatin Rüştü Zorlu]], [[Fuat Köprülü]], İstanbul Valisi [[Fahrettin Kerim Gökay]], Emniyet müdürü [[Alaaddin Eriş]], İzmir Valisi [[Kemal Hadımlı]], Selanik başkonsolosu [[Mehmet Ali Balin]] ve diğerleri [[Selanik]]'te [[Atatürk]]'ün evinin bombabalanması ve Rum azınlığın evlerinin yağmalanmasının organizasyonunu yapmakla suçlanıp, 5 ile 10 yıl ağır hapis, kamu hizmetlerinden sürekli men cezası istenildi. Savunma Türk hükümetinin tertip etmesi asla doğru değildir denilerek yapıldı.<ref>[http://mimoza.marmara.edu.tr/~mtekce/eco272/67eylul.pdf Varlık Vergisi, URL erişim tarihi 15 Haziran 2008]</ref> Bayar beraat ederken, Menderes ve Zorlu 6 yıl hapis, diğerleri 4 ay hapis cezası aldı<ref name="Yassıada davaları" />
Bir sonraki dava "Bebek Davası" olup sanıklar [[Adnan Menderes]] ve [[Fahri Atabey]]'dir. Cemal Gürsel tarafından gizli celse olarak yapılması istensede açık olarak yapılmıştır. Ayhan Aydan'dan olan bebeğini Fahri Atabıyık'ı azmettirerek öldürtmek suçundan her ikisine 5 ile 10 yıl ağır hapis istenir<ref name="Yassıada davaları" /> [[Ayhan Aydan]] ve Menderes dava sırasında ilişkilerinin ve bebeklerinin olduğunu fakat doğum sırasında öldüğünü belirtirler. Dava sırasında savcı bir kadın külotunu gösterip, kimin giydiğini ve başbakanlıkta unuttuğunu sorar. Adnan Menderes'in avukatı Burhan Apaydın'ın müdahalesi ile olay kapanır. <ref>[http://www.candundar.com.tr/index.php?Did=2891 Kasadaki kadın külotu URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref><ref>[http://www.milliyet.com.tr/2006/02/19/yazar/dundar.html 'Bir dönemin utanç belgeleri', 19 Şubat 2006 tarihli [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] gazetesi URL erişim tarihi:20 Haziran 2008]</ref> Beraatlerine karar verilir.
Bir sonraki dava "Vinilex Davası"'dır. Maliye bakanı [[Hasan Polatkan]]'ın şirkete usülsüz kredi sağladığı ve bunun üzerine 110 bin lira rüşvet aldığı iddia edilmiştir. Polatkan 7 yıl ağır hapis ve memuriyetten men cezası alırken, şirket yetkilileri de ceza almıştır.<ref>[http://video.google.com/videoplay?docid=-5802539705577854828&hl=en Adnan Menderes Belgeseli, URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref>Bu duruşmalarda açılan bir diğer dava radyo davasıydı. Adnan Menderes, bazı bakanlar ve Basın Yayın ve Turizm genel müdürü olan Altemur Kılıç hakkında radyoyu parti organı haline getirdikleri yolunda açılmıştır.<ref> [http://www.dusunenadam.com.tr/koseyazilari.php?id=1172 "O Gece" - Bugün! 26-27 Mayıs gecesi ve sonrası... 27 Mayıs 2008 URL erişim tarihi:14 Haziran 2008]</ref>
Yüksek Adalet Divanı 15 sanığı idam cezasına çarptırıldı. [[Celal Bayar]], [[Adnan Menderes]], eski Dışişleri Bakanı [[Fatin Rüştü Zorlu]], eski Maliye Bakanı [[Hasan Polatkan]] oybirliğiyle, eski T.B.M.M. Başkanı [[Refik Koraltan]], eski Genelkurmay başkanı [[Rüştü Erdelhun]], [[Agah Erozan]], [[İbrahim Kirazoğlu]], [[Ahmet Hamdi Sancar]], [[Nusret Kirişçioğlu]], [[Bahadır Dülger]], [[Emin Kalafat]], [[Baha Akşit]], [[Osman Kavrakoğlu]], [[Zeki Erataman]] oy çokluğuyla ölüm cezasına çarptırıldı.
Darbeden 4 gün sonra Doğu ve Güneydoğu'dan seçilen 485 ağa ve şeyhler [[Sivas]] Garnizonu (Kabakyazı)'nda bir kampa yollanmıştır.
<ref>[http://www.haberaktuel.com/news_detail.php?id=53766&uniq_id=1213789982 485 Kürt'e 27 Mayıs'ta ne oldu? URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref> <ref>[http://www.tihv.org.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=330&Itemid=34 Kürt sorununun gizli tarihi,URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref> Bu konu hakkında [[Cemal Gürsel]]'in "ileri gelen 2500 Kürdü öldürelim" dediği iddia edilmektedir.<ref> [http://www.yeniaktuel.com.tr/top101-2,152@2100.html Cemal Gürsel İleri Gelen 2500 Kürt'ü Tenkil Edelim, Demiş! URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref> Sivas'taki kamp [[19 Ekim]] [[1960]] tarihinde çıkan [[s:19 Ekim 1961 tarihli ve 105 numaralı Mecburi İskân Kanunu|105 numaralı Mecburi İskân Kanunu]] ile boşaltılıp [[Milli Birlik Komitesi]] tarafından "55 ağa" DP'yi destekliyor iddiasıyla [[Antalya]], [[Isparta]], [[İzmir]], [[Afyon]], [[Manisa]], [[Denizli]] ve [[Çorum]]'a sürüldü.<ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=210512 <u>Radikal</u> Tarihten bir kara sayfa URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref>.<ref>[http://www.candundar.com.tr/index.php?Did=478 Gürüz'ün son numarası URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref> <ref name= "19 Ekim 1960 Tarihli ve 105 sayılı kanun"> http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/340.html 19 Ekim 1960 tarihli ve 105 sayılı kanun URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref>
Bu kanun 1962 yılında kaldırıldı.<ref name= "19 Ekim 1960 Tarihli ve 105 sayılı kanun" /> 1961 Anayasası'nda bir takım değişiklikler yapıldı. [[1924 Anayasası]]'nın 3. maddesi olan ''"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir"'' sözü ''"Egemenlik kayıtsız şartsız Türk milletinindir"'' şeklinde değiştirildi.<ref> [http://yenisafak.com.tr/arsiv/2005/mart/31/ddursun.html Siyasi irade ve egemenliğin ortakları URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref>
===Emekli İnkılap Subayları Derneği===
[[Resim:GümüşpalaGKB.JPG|thumb|100px|Ragıp Gümüşpala]]
{{ana|Emekli İnkılap Subaylar Derneği}}
[[Ağustos]] [[1960]] - [[Şubat]] [[1961]] arasında Milli Birlik Komitesi tarafından emekliye sevkedilen 235 general ve yaklaşık 5.000 subay tarafından Emekli İnkılap Subayları Derneği kurulmuş ve orduya geri dönmeye çalışmışlardır. Bu derneğe bağlı emekli subaylar ''"Eminsular"'' olarak anılmıştır.<ref>[http://yenisafak.com.tr/arsiv/2003/agustos/23/p03.html MGK artık 'fişlemeyecek' URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref><ref>[http://www.malihaber.com/modules.php?name=Tarihte_Bugun&m=8&d=3&y=2007 3 Ağustos tarihindeki önemli olaylar,URL erişim tarihi: 15 Haziran 2008]</ref>En yüksek rütbeli üyesi olan [[Orgeneral]] [[Ragıp Gümüşpala]] daha sonra [[Adalet Partisi]]'nin genel başkanlığına getirilmiştir.
===14'lerin tasfiyesi===
===OYAK'ın kuruluşu===
{{ana|Ordu Yardımlaşma Kurumu}}
27 Mayıs darbesinden 8 ay sonra [[1961]] yılında [[Osmanlı50 Devleti]]'ninbin subaylarınsermaye ihtiyaçlarını karşılamak için yarattığı fondan devredilerek 50 binile altınla kuruldu.<ref>[http://www.yeniasya.com.tr/2006/07/11/basin/h2.htm OYAK kapatılmalı, 11 Temmuz 2006, URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref> Kurumun kuruluşu [[3 Ocak]] [[1961]] kabul edilen [[s:Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu|Ordu Yardımlaşma Kurumu Kanunu]]'na dayanmaktadır. <ref>[http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/1042.html OYAK Kanunu,URL erişim tarihi:15 Haziran 2008 ]</ref> Üye olması zorunlu [[subay]] ve [[astsubay]]ların maaşlarının %10'u ve [[yedek subay]]ların maaşlarının %5'i her ay bu fona aktarıldı. <ref>[http://www.marksisttutum.org/kilicliburokrasi.htm Kılıçlı Bürokrasinin Düzeni,,URL erişim tarihi:15 Haziran 2008]</ref>
===Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu===
{{ana|Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu}}
[[Mustafa Kemal Atatürk]] tarafından konulan ve askerin siyasete müdahale etmesini kesinlikle yasaklayan mevcut [[22 Mayıs]] [[1930]] tarih ve 1632 sayılı [[s:Askeri Ceza Kanunu|Askeri Ceza Kanunu]]<ref>[http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/496.html Adalet Bakanlığı]</ref><ref>Bülent Ecevit; ''Asker politikaya karşımasın, demiştir kendisi de asker olup politikaya itilmiş olduğu halde... Bence Türkiye'de rejimin en demilitarize olduğu dönem Atatürk dönemidir...seçkin zümrede bir askere oynama alışkanlığı var. Onun için ben şunu söylerim. Eğer Türkiye'de rejimi demilitarize etmek istiyorsak, siviller kendi kafalarını demilitarize etmelidirler.''</ref> dışında, 27 Mayıs'tan sonra [[4 Ocak]] [[1961]] tarihinde [[Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu]] çıkarıldı ve [[Türk Silahlı Kuvvetleri]] daha sonraki darbe ve teşebbüslerini bu kanunun 35. ve 85. maddesine dayandırdı.<ref>[http://www.guncelhaber.com/Guncel-Haberler/Siyasileri-35.-Madde-Frenler-38369.html Siyasileri 35. madde frenler, 4 Ekim 2007, URL erişim tarihi: 14 Haziran 2008]</ref> 27 Mayıs İhtilali'nin Türkiye'de askeri darbelerin meşru olduğu intibasını yarattığı ve diğer askeri darbelerin yolunu açtığı yönünde iddialar bulunmaktadır.<ref>[http://yenisafak.com.tr/diziler/yassiada/index.html Darbeler Türkiye'yi 50 yıl geriye götürdü, Abdullah Muradoğlu, Yeni Şafak, URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref><ref>[http://www.sosyalistisci.org/arsiv/320/320-06.htm 27 Mayıs neler getirdi, Ahmet Yıldırım, Sosyalist İşçi,Sayı: 320 URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref><ref>[http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=HaberDetay&ArticleID=805740&Date=16.06.2008 İnönü darbe başbakanı olmayı reddetti, Neşe Düzel, Radikal URL erişim tarihi: 16 Haziran 2008]</ref><ref name="Bayar">[http://www.aksam.com.tr/haber.asp?a=57556,4&tarih=05.11.2006 'Celal Bayar'ın dillerinden darbenin Anatomisi' 5 Kasım 2006 tarihli Akşam gazetesi URL erişim tarihi: 10 Temmuz 2008]</ref>
<br />
*[[Hürriyet ve Anayasa Bayramı]]
==27 Mayıs'ın kültür alanına yansımaları==
===Edebi eserler===
| 