Adnan Menderes: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
47. satır:
[[Resim:DP1946.png|left|thumb|150px|[[Demokrat Parti]] Amblemi]]
 
1947'de yapılması gereken seçimler CHP tarafından bir yıl öne alındı. CHP bu seçimleri kazandı ancak seçimlerde "açık oy gizli tasnif" usulü uygulandığı için seçimlerin şaibeli olduğu iddia edilmektedir.<ref>[http://www.ideefixe.com/kitap/yazi.asp?id=611&sid=UTJIIGQB2S4SX0GYMZTQ Mustafa Müftüoğlu, ''Yalan Söyleyen Tarih Utansın Cilt: 11'', Başak Yayınları, Kasım 2004]</ref><ref>Tevfik Çavdar, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları,(1983), s:2065</ref> [[1908]]'den sonra [[14 Mayıs]] [[1950]]'de "gizli oy açık tasnif" ile yapılan ise [[DP]] %52 oy oranıyla çoğunluğu sağlayarak tek başına iktidara geldi. Bu seçimde CHP %40 oy aldı ancak kendi kanunlaştırdıkları seçim sisteminin çarpıklığı nedeniyle DP 488, CHP 32 milletvekili çıkardı. [[Demokrat Parti]] daha sonra yapılan 1954 seçimlerinde %57, 1957 seçimlerinde de %48 oy alarak tek başına iktidarını devam ettirdi. Adnan Menderes böylece, [[Türkiye Cumhuriyeti]] tarihinde arka arkaya üç serbest seçim kazanan tek lider oldu.<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=228299</ref>
 
Adnan Menderes'in 10 yıllık başbakanlık döneminde [[Türk]] iç ve dış politikasında büyük değişimler oldu. Menderes bu 10 yıllık başbakanlık döneminde Türkiye'nin [[Kore Savaşı]]'nda [[Birleşmiş Milletler]] kuvvetlerine Türk Tugayı ile katılmasına meclise dahi sormadan karar vermek gibi halen tartışılan bazı kararlara imza attı.[[Kore Savaşı]]'ndan sonra ülkemiz Komünizmle mücadele için kurulan [[NATO]]'ya 1952 yılında tam üye olarak kabul edildi.Aynı yıl [[NATO]]'nun isteği üzerine komünizme karşı gatri-nizamı harp yapacak [[Özel Harp Dairesi]] [[Seferberlik Tetkik Kurulu]] adıyla kuruldu.(bakınız Soner Yalçın-Bay Pipo)
Menderes teknoloji eğitimine verdiği önem dolayısıyla, Amerikan [[Ford Vakfı]] katkılarıyla [[Orta Doğu Teknik Üniversitesi]]'ni kurmuş ve aynı vakfı [[Ankara Fen Lisesi]]'nin kuruluşu konusunda da ikna etmiştir. {{kaynak göster}} İleri mali piyasaların gelişmesi için [[Türkiye Vakıflar Bankası]]'nı kurdu ve özel bankacılığı da teşvik etti. [[Atatürk]] döneminde kurulan ve yuvarlak inşaat demiri imal eden [[Karabük Demir Çelik Fabrikası|Karabük Demir-Çelik Tesislerine]] ilave olarak sanayide kullanılan yassı çelik (sac) imal eden [[Ereğli]] [[Erdemir Demir Çelik A.Ş.|Erdemir Demir-Çelik Tesislerini]] [[Amerikan]] [[Marshall Planı]]ndan gelen kredilerle kurdu. Ayrıca [[Karayolları Genel Müdürlüğü]]'nü kurdu ve İstanbul-Ankara asfalt yolu gibi [[Türkiye]]'nin karayolları ağını marshall yardımından gelen kredilerle inşa etti. Adnan Menderes'in 10 yıllık Başvekillik döneminde Türkiye'nin [[Gayri Safi Milli Hasıla]]sı yılda ortalama %9 oranında büyüdü.Ancak devam eden yıllarda alınan borçların geri ödenememesi ve dış ticaret açığının çok artması yüzünden 1958 yılında [[Türkiye Ekonomisi]] iflas etti.Cumhuriyet tarihinin en yüksek oranlı devaülasyonu yaşandı ve(dolar 2 liradan 9 liraya çıkarıldı).[[Türkiye]] 600 milyon dolar dış borcunu ödeyemeyeceğini açıklayarak Moratoryum (borçların ödenemeyeceği ve yeni bir ödeme planına bağlanması ilanı) ilan etti ve [[İMF]] ilk stand-by anlaşması imzalandı.<ref>http://onpunto.com/ShowBlog2.aspx?Web=buzten&CId=80125</ref> </ref>http://nealsak.kitapyurdu.com/kitap/120059/kurtarilanbirulkenasilbatirilir.htm</ref>
 
1957 seçimlerinden sonra [[İstanbul]]'da imar çalışmalarına ağırlık verdi ve Barbaros Bulvarı, Büyükdere Caddesi, Vatan Caddesi, Millet Caddesi ve Edirne Asfaltı (şimdiki E-5 otoyolu) yollarını açtı. Mamafih, bu yolları açmak için binlerce evi, sahiplerine çok düşük bedellerle ve ödemeleri de geciktirerek istimlak etti ve yıktı.
60. satır:
== 27 Mayıs dönemi ==
{{Ana madde|27 Mayıs İhtilali}}
1955 Yılından itibaren ekonomideki sıkıntıların ve 6-7 Eylül olayları gibi sebeblerle ülkede siyaset sertleşmeye başladı.1954 seçimleride [[Osman Bölükbaşı]]'yı tekrar milletvekili seçtiği için Kırşehir ilçe yapıldı ([[Osman Bölükbaşı]]'dan 'Türkiye’nin hiçbir vilayetinde yüzde 3’ten fazla oy almayan bir partiye mensup milletvekilini iki seçimde de seçen Kırşehir’in, bir içtimai ve siyasi bünye itibariyle anormallik göstermekte olduğunu inkár etmek mümkün değildir, evet biz açık konuşuruz’ şeklinde konuşan Adnan Menderes'e cevaben; "Vilayeti kaldırdınız, bizi de kaldırın da zulmünüz tamam olsun"<ref>http://tr.wikiquote.org/wiki/Osman_B%C3%B6l%C3%BCkba%C5%9F%C4%B1</ref>.) ve İsmet İnönü'nün seçim bölgesi Malatya 2'ye bölünüp Adıyaman kuruldu..İktidara karşı yazılar yazan-83 yaşındaki Hüseyin Cahit Yalçın dahil-gazeteciler birer birer hapise atılmaya başlandı.Adalet Bakanı Esat Budakoğlu TBMM'de yaptığı konuşmada 1954-1958 yılları arasında 238 gazeteci'nin mahkum olduğunu açıkladı.Devam eden yıllarda [[CHP]] ve [[Hürriyet Partisi]]'nin birleşmesi karşısında DP'liler Vatan Cephes'ni kurması gibi olaylar ülkeyi kaplaşmaya itti.1960 yılında ise muhalefet ve iktidar arasındaki ilişkiler kopma noktasına geldi. [[CHP]] genel başkanı [[İsmet İnönü]] 29 Nisan'da gittiği Uşak'ta DP binasından atılan çay bardağının İsmet Paşa'nın yanındaki bir gazeteciye isabet etmesiyle başlayan olaylar ve benzerinin İstanbul'da da yaşanması üzerine [[CHP]] parti grubu Başbakan ve İçişleri bakanı hakkında soruşturma önergesi verdi ancak DP'lilerin çoğunlıkta olduğu meclis bu önergeyi reddetti.Bir başka gerginlik ise 9 Mayıs'ta DP iktidarının ABD ile yaptığı ikili anlaşmaları meclisin kabul ettiği oturumda yaşandı.Mulefet'in milletvekilleri ABD ordusu'nın doğrudan veya dolaylı bir saldırı karşısında Türk topraklarına gelmesi gibi hükümlerin yer aldığı 'ikili anlaşmalara karşıydılar ve böyle anlaşmaların hiçbir Avrupa ülkesi ile yapılmadığının altını çiziyorlardı.Hükümeti sertleşen ortam karşısında daha sert bir önlem olarak Tahkikat Komisyonu'nu kurdu.15 DP milletvekilinden oluşan komisyon hem suçlama hemde yargılama hakkına sahipti ve kararlarına itiraz edilemiyordu.Ayrıca uygun gördüğü toplantıları ve yayınları yasaklama hakkına sahipti.Komisyanun ilk işi Muhalefet partisi [[CHP]]aleyhine soruşturma açmak.Bu durum karşısında 'bu yolda devam ederseniz sizi bende kurtaramam' dediği için [[İsmet İnönü]]'ye 12 oturum meclisten men cezası verildi.[[CHP]] Meclis Grubu'nun duruma itiraz etmesiyle olaylar iyice büyüdü ve sonunda [[CHP]] milletvekilleri polis zoruyla meclisten çıkartıldı.Meclis dışında ise üniversitelerde hükümete karşı protestolar düzenleniyordu ve 28 nisan 1960 tarihinde [[İstanbul Üniversitesi]] öğrencisi Turan Emeksiz hükümete karşı [[İstanbul Üniversitesi]]'nde düzenlenen bir protesto mitinginde polisin açtığı ateş sonucu öldü.Hüseyin Onur ise sol bacağı kesilerek kurtarıldı.Hukuk'un üstünlüğünü savunan Yargıtay Başkanı Bedri Köker,Yargıtay Başsavcısı Rifat Alabay,Yargıtay 2. Başkanlarından Haydar Yücekök,Yargıtay Üyeleri Melehat Ruacan,Kamil Çoşkunoğlu,Faik Uras ve İlhan Dizdaroğlu 'görülen lüzum üzerine' 1 günde emekli edildi<ref>http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=6240747&yazarid=72</ref>.5 mayıs 1960'ta Ankara [[Kızılay Meydanı]]'nında [[555K]] parolasıyla büyük bir protesto mitingi düzenlendi.21 Mayıs'ta ise [[Harp Okulu]] öğrencileri ve subaylardan oluşan yaklaşık 1000 kişi [[Ankara]]'da hükümet aleyhinde sessiz bir yürüyüş yaptı.Ve [[27 Mayıs 1960]] sabaha karşı saat 4'te radyoda Kurmay Albay [[Alparslan Türkeş]] [[TSK]] olarak yönetime el koyduklarını ve ihtilalin sebeblerini bir radyo bildirisi ile halka duyurdu.[[Resim:27mayıs.jpg|thumb|180px|[[27 Mayıs İhtilali]]'ni haber veren [[Hürriyet Gazetesi]]]]Menderes ise[[27 Mayıs 1960]] günü Kütahya'da Albay [[Muhsin Batur]] tarafından gözaltına alınarak [[Ankara]]'ya götürüldü.Daha sonrada ve diğer tutuklu [[Demokrat Parti]] üyeleri ile birlikte [[Yassıada]]'ya götürüldü.İhtilalci subaylar ise [[Cemal Gürsel]] başkanlığında kurulan [[Milli Birlik Komitesi]] ve kurucu meclis ile beraber ülke yönetimini devraldı.Yeni bir anayasa oluşturulması için ülkenin önde gelen hukuk profesörlerinden bir anayasa komisyonu kuruldu.Menderes ve diğer DP üyeleri ise bulundukları [[Yassıada]]'da ,kurulan [[Yüksek Adalet Divanı]] tarafından yargılanmaya başladı.Yapılan oturumlar her gece radyoda Yassıada Saati programında halka duyuruluyordu.9 Temmuz 1961 yılında Anayasa Komisyon'unun hazırladığı yeni anayasa halk oyuyla kabul edilerek yürülüğe girdi.<ref>http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=233026</ref> <ref>http://www.anayasa.gen.tr/1961ay.htm</ref> <ref>http://www.uludagsozluk.com/k/1961-anayasasi/</ref>
 
=== Menderes'e yöneltilen suçlamalar ===
Menderes [[Örtülü Ödenek]] paralarını zimmetine geçirmek(13 oturum sürdü ve 2 şubat 1961 de karar bağlandı.Mahkeme 10 yıllık [[Örtülü Ödenek]] kayıtlarını istedi.Menderes bu dava sonucunda 4 877 780 lirayı zimmetine geçirmekten suçlu bulundu ve paranın tahsili için [[Aydın]]'daki arazilerine el kondu),6-7 eylül olaylarına önceden haberi olduğu halde olarak müdahele etmemek,Doktorunu Soprano [[Ayhan Aydan]]'dan doğan gayri meşru çocuğunu öldürmeye azlettirmek (Bebek Davası,[[Milli Birlik Komitesi]] başkanı [[Cemal Gürsel]] davanın kapalı oturumda yapılmasını istemiş ancak mahkeme reddetmiştir),kurulan bir örgütü başka bir sınıf üzerinde baskı aracı olarak kullanmak (Vatan Cephesi olayı),[[İstanbul]]!da pek çok vatandaşın evini,parasını geçiktirerek ya da hiç ödemeden istimlak etmek,kanuna aykırı olarak Üniversite basmak ve halka ateş açtırtmak,bazı muhalefet milletvekillerinin ve muhalefet liderinin seyahat özgürlüğünü kısıtlamak,Döviz yasaı'nı ihmal etmek,devlet radyosunu siyasi çıkarları için kullanmak,halkı [[Demokrat İzmir]] gazetesinin matbaasını tahrip etmeye teşvik etmek ve içinde [[Kırşehir]]'i haksız olarak ilçe yapılması,yargı bağımsızlığının ihlali,1954-1957 seçimlerinin kanuna aykırı olarak değiştirilmesiTahkikat komisyon'unun kurulup olağanüstü yetkilerle donatılması,[[CHP]]'nin mallarına haksız yere el koyulması gibi suçların yer aldığı Anayasa'nın ihlali davası olmak üzere 13 ayrı davadan yargılandı ve (Bebek Davası) dışındaki bütün davalardan suçlu bulundu.Ayrıca örtülü ödenek davası konuşulurken Amerikan gizli servisinin Türk istihbarat servisine para vererek Menderes'in telefonlarını dinletirecek kadar teşkilata hakim olduğu gibi ilginç olaylar ortaya çıktıçıktıref>http://kitap.antoloji.com/kitap.asp?kitap=9768</ref>.(Menderes ve Başbakanlık Müsteşarı Ahmet Salih Korur suçlunun o dönemin istibarat müsteşarı [[Behçet Türkmen]] olduğunu söylemiştir.Ayrıntı için bakınız Soner Yalçın-Bay Pipo ve Efendi<ref>http://nealsak.kitapyurdu.com/kitap/79898/efendibeyazturklerinbuyuksirri.htm</ref>< ayrıca yassıada mahkeme tutanakları)
 
=== İdamı ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Adnan_Menderes" sayfasından alınmıştır