Niks: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
götveren wikipedia! |
Geçmişe dönüş! 144.122.250.223 tarafından yapılan 2008-06-07 15:51:56 tarihli değişiklik geri alındı. |
||
1. satır:
{{yunan mitolojisi}}
'''Niks''' ([[Yunanca]] Νύξ) [[Yunan mitolojisi]]ndeki [[İlk Yunan tanrıları|ilk tanrilardan]] gece tanrıçası onun sekil halmis halidir.
== [[Hesiodos]]'ta Niks ==
[[Hesiodos]]'un Theogony'sinde Niks, [[Kaos (mitoloji)|Kaos]]'tan doğmuştur. Erkek kardeşi [[Erebus]] ile birlikte, Niks'in iki cocugu olmustur: [[Aether]] ve [[Hemera]]. Daha sonra, kendi kendisine [[Momus]], [[Moros]], [[Thanatos]], [[Hypnos]], [[Oneiroi]], [[Hesperides]], [[Keres]] ve [[Fates]], [[Nemesis]], [[Apate]], [[Philotes]], [[Geras]] ve [[Eris]]'i doğurdu.
Hesiodos [[Tartarus]]'tan bahsederken Hamera'nin Tartarus'a Niks'in ondan ciktigi anda girdigini anlatir. Ona gore, Hamera geri geldiginde de Niks cikmistir.
== [[Homeros]]'ta Niks ==
[[Homeros]]'un İliyad'ının 14. kitabında, [[Hypnos]]'a atfedilen bir alıntı vardır; Hypnos'tan [[Zeus]]'un uykuya dalmasını isteyen [[Hera]]'ya eski bir iyiliğini hatırlatır. Önceleri, bir kez daha aynı istekte bulunmuştur Hera ve Hypnos bunu yerine getirmiş Zeus'un uykuya dalmasını sağlamıştır, böylece Hera, [[Herakles]]'e büyük talihsizlik hazırlayacak fırsatı bulmuştur. Uyandığında durumu fark eden Zeus çok sinirlenir ve Hypnos'u cezalandırmaya yeltenir fakat Hypnos korku içinde annesi Niks'e kaçar. Hypnos sözlerine Zeus'un Niks'in öfkesinden korktuğu için kendisinin peşini bıraktığını ve ancak böylece Zeus'un öfkesinden kurtulabildiğini ekler.
Bu tür bir alıntı, Niks'in dönemde baş tanrı olarak tapılan Zeus'un bile korkabileceği düşünülen güçlü bir Niks figürü olduğunu ortaya koyar. Niks'in daha erken dönem mitolosijinin bir figürü olduğu düşünülürse bu mitolojideki süreçleri anlamada yardımcı olur ve uzun süreçlerden sonra bile gerek bireysel gerekse toplumsal anlamda güç ve etkisini yitirmemiş figürler bulunduğunu vurgulamaktadır.
== Orfik Şiirde Niks ==
[[Orfeus]]'a atfedilen bazı şiir parçalarında Niks'in çok büyük bir öneme sahip olduğu gözlemlenir. Bu yazınlarda, Kaos'tan ziyade Gece ''ilk ilke'' olarak ele alınır. Ayrıca Niks'in bir mağarası vardır, burada kehanet ve nasihatlerde bulunur.
== Diğer Yunan Metinleri ==
[[Aristofanes]]'in ''Kuşlar'' isimli eserinde de Niks ilk ilke olarak geçer; belki Orfik bir ilhamın nedeniyle. Ayrıca burada [[Eros]]'un da annesi olarak geçer. Diğer metinlerde [[Charon]] ([[Erebus]] ile birlikte) ve [[Phthonus]]'un de annesi olarak geçer.
Niks'in mağara veya evinin yeri ve hâli ise farklı metinlerde farklı tasvir edilmiştir; Hesiodos'ta okyanus ötesinde, daha sonra Orfizm'deki gibi [[Parmenides]]'in felsefi şiirinde evrenin kenarındadır.
== Gece Kültleri ==
[[Yunanistan]]'da Niks, nadiren bir kült sahibidir. Pausanias'a göre [[Megara]]'daki akropoliste bir kahini vardı. (Paus. 1.40.1)
Daha sıkça, Niks diğer kültlerin arkaplanlarında gizlenmiş, bulunmuştur. Bu nedenledir ki, [[Efes]]'teki [[Artemis]] tapınağında Niks olarak anılan bir heykel bulunmaktaydı. Spartalıların bir Uyku ve Ölüm kültü mevcuttu; bu ikisi ikiz kardeş olarak algılanıyor ve kabul ediliyordu. Şüphesiz Niks de onların anneleri olarak algılanmaktaydı. Niks'e dair bileşenler içeren kült isimleri birçok tanrı için mevcuttu, en belirgin olarak [[Dionysus]]'un ''Niktelios'' (Paus. 1.40.6) ve [[Afrodit]]'in ''Philopannyx'' (Orfik Şarkı 55).
== Yunanistan Dışında Niks ==
Niks temasını kullanan [[Roma]]'ya ait metinlerde, tanrıça ''Nox'''a çevrilmiş, böyle kullanılmıştır. ([[Virgil]] V, 721).
[[Kategori:Yunan tanrıçaları]]
[[als:Nyx]]
[[ast:Nyx]]
[[bg:Никта]]
[[br:Nyks]]
[[ca:Nyx]]
[[cs:Nyx]]
[[cy:Nyx]]
[[da:Nyx]]
[[de:Nyx (Mythologie)]]
[[en:Nyx (mythology)]]
[[eo:Nikso (mitologio)]]
[[es:Nix]]
[[fi:Nyks]]
[[fr:Nyx]]
[[gl:Nicte]]
[[he:ניקס (מיתולוגיה)]]
[[hr:Nikta]]
[[it:Notte (mitologia)]]
[[ja:ニュクス]]
[[ko:닉스 (그리스 신화)]]
[[lb:Nyx]]
[[lt:Niktė]]
[[nl:Nyx (godin)]]
[[no:Nyx]]
[[pl:Nyks]]
[[pt:Nix]]
[[ro:Nyx]]
[[ru:Никта]]
[[simple:Nyx]]
[[sk:Nyx]]
[[sr:Њукта]]
[[sv:Nyx]]
[[uk:Нікс]]
[[zh:倪克斯]]
| |||