Ay: Revizyonlar arasındaki fark

[[Resim:Lunar libration with phase Oct 2007.gif|thumb|left|250px|[[Librasyon|Ay sallantısı]]]]

 

Çıplak gözle rahatlıkla görünebilen Ay yüzeyinde bulunan karanlık ay düzlüklerine ay denizi ([[Latince]]: ''maria'' (çoğul), ''mare'' (tekil)) denir çünkü antik dönem gökbilimcileri bunların suyla dolu olduklarını zannediyordu. Günümüzde bunların katılaşmış [bazalt]] olduğu bilinmektedir. Bazaltı oluşturan lav, ay yüzüne [[göktaşı|göktaşları]] ve [[kuyrukluyıldız]]ların çarpması sonucu oluşan krater düzlüklerini doldurmuş ve katılaşarak bu bazaltı oluşturmuştur (Oceanus Procellarum krater düzlüğü değildir ve bu kurala önemli bir istisna oluşturur.) Ay denizleri hemen hemen yalnızca Ay'ın görünen yüzünde bulunur. Ay'ın öteki yüzünün yalnızca %2'sinde bir kaç dağılmış küçük düzlük bulunur.<ref>{{Dergi belirt | son = Gillis | ilk = J.J. | yardımcıyazarlar = Spudis, P.D. | başlık = The Composition and Geologic Setting of Lunar Far Side Maria | dergi = Lunar and Planetary Science | tarih = 1996 | cilt = 27 | sayfalar = 413&ndash;404 | url = http://adsabs.harvard.edu/abs/1996LPI....27..413G| erişimtarihi = 2007-04-12}}</ref> Ayın görünen yüzündeyse bu oran %31'dir.<ref name="worldbook" /> Bu farklılığın en akla yatkın açıklaması, ''Lunar Prospector'' uzay sondasının gamma ışını spektrometresi ile elde edilen jeokimysal haritalarda gösterildiği üzere Ay'ın görünen yüzünde ısı üreten elementlerin daha yüksek konsantrasyonda bulunmasıdır.<ref name="S06">{{Dergi belirt| son = Shearer | ilk = C. | yardımcıyazarlar = et al. | başlık = Thermal and magmatic evolution of the Moon | dergi = Reviews in Mineralogy and Geochemistry | cilt = 60 | sayfalar = 365&ndash;518 | tarih = 2006}}</ref><ref>{{cite web | url = http://www.psrd.hawaii.edu/Aug00/newMoon.html | başlık = A New Moon for the Twenty-First Century | son = Taylor | ilk = G.J. | yayımcı = Hawai'i Institute of Geophysics and Planetology | tarih = 2000-08-31 | erişimtarihi = 2007-04-12}}</ref> Kalkan tipi yanardağlar ve kubbemsidağlar görünen yüz üzerindeki Ay denizlerinde rastlanan özelliklerdir.<ref>{{Dergi belirt| son = Head | ilk = L.W.J.W. | başlık = Lunar Gruithuisen and Mairan domes: Rheology and mode of emplacement | dergi = Journal of Geophysical Research | tarih = 2003 | cilt = 108 | url = http://www.agu.org/pubs/crossref/2003/2002JE001909.shtml | erişimtarihi = 2007-04-12}}</ref>