Vikipedi

Higgs bozonu: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Erkcan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
540 değişiklik
k interviki
Kağıt (mesaj | katkılar)
2.452 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
Parçacıkların nasıl kütle kazandığını açıklayabilmek için öngörülen Higgs [[Alan (fizik)|alanı]] tüm uzayzamanı kaplayan bir artalandır. Bir parçacık uzayzamanda hareket ettiği zaman bu Higgs artalanını deforme eder. Bu deformasyon Higgs alanı kuantumlarının hareket eden parçacığı tamamem çevrelemesi ya da Higgs alanının parçacık etrafında yoğunlaşması olarak da düşünülebilir. Parçacık bu ekileşimden kazanır kütlesini.
[[Peter Higgs]] tarafindan [[Standart Model]] deki [[fermiyon]]lara kütle kazandırmak için varlığı öne sürülmüş spini 0 olan parçacık.
Henüz varlığı doğrulanmamıştır, H veya h olarak kısaltılır.
 
== Quantumları ==
==Kuramsal ayrıntılar==
Higgs alanı kuantumlarından kütleye sahip ve elektrik yükü olmayan [[Higgs bozon]] diye bilinir. [[Standart Model]]'in öngördüğü ama henüz keşfedilmemiş bir parçacık olan Higgs bozon yüksek enerjili parçacık çarpışmalarının yapıldığı deneyler ile aranmaktadır. Bunlardan halen çalışmakta olan ikisi [[fermilab|Fermilab]]'de [[Tevatron]] isimli proton-antiproton çarpıştırıcısındaki [[CDF]] ve [[D0]] deneyleridir. Higgs bozonunun [[Cenevre]]’deki [[CERN]]'de yapılmakta olan [[LHC]] isimli proton-proton çarpıştırıcısında yapılacak deneylerde bulunma olasılığı daha yüksektir. LHC de parçacık çarpışma enerjisi Tevatron çarpışma enerjisinden 7 kat daha fazladır.
[[Standart Model]] içindeki kuvvet taşıyıcı ayar [[bozon]]ları kısa erimli doğaları sebebi ile kütleli olmak zorundadırlar.
Higgs spin'i 0 olan komplex bir alandır. Bu iki yüksüz iki de yüklü parçacığa karşılık gelir.
Higgs potansiyeli [[Kendiliğinden Simetri Kırılması]] dolayısıyla bir vakum beklenen değerine [[VBD]] sahip olur.
Aynı zamanda sözü geçen 4 parçacıktan sadece bir tanesi kalır.
VBD, SU(2)_L ayar alanın 3 tane ayar parçacığına kütle verir. Bu 3 ayar parçacığı $W^{\pm}$ ve Z^0 bozonlarıdır.
 
==Deneysel ayrıntılar==
Varlığı deneysel olarak henüz ispatlanmamış olan Higgs bozon için [[LEP-2]] den elde edilen sonuç kütlesinin 115 GeV den büyük olması
gerektiği şeklindedir. Arama çalışmalarına [[Fermilab]] da [[CDF]] ve [[D0]] deneylerinde devam edilmektedir.
 
== Higgs Mekanizması ==
2007 yılının sonlarında çalışması planlanan [[CERN]]'deki [[LHC]] hızlandırıcısında yapılacak [[CMS deneyi]], [[ATLAS_deneyi|ATLAS]], [[LHCb deneyi]] ve [[ALICE]] deneylerinde Higgs parçacığı yanı sıra Standart Model ötesinde nasıl bir fizik olduğu araştırılacaktır.
 
{{parçacık-taslak}}▼
 
[[Kategori:Bozonlar]]▼
 
== Kaynaklar ==
[[cs:Higgsův boson]]
*[http://pdglive.lbl.gov/Rsummary.brl?nodein=S055&exp=Y Particle Data Group: Higgs Bosons]
[[de:Higgs-Boson]]
 
[[en:Higgs boson]]
== Dış Kaynaklar ==
[[es:Bosón de Higgs]]
 
[[fa:بوزون هیگز]]
*[https://edms.cern.ch/file/445830/5/Vol_1_Chapter_2.pdf LHC parametreleri]
[[fr:Boson de Higgs]]
*[http://www-cdf.fnal.gov/ Fermilab CDF]
[[ko:힉스 보존]]
*[http://www-d0.fnal.gov/ Fermilab DZero]
[[hr:Higgsov bozon]]
*[http://www.fnal.gov/pub/inquiring/physics/accelerators/chainaccel.html Fermilab Hızlandırıcıları ve Tevatron çarpıştırıcısı]
[[it:Bosone di Higgs]]
 
[[he:בוזון היגס]]
[[Kategori:Parçacık fiziği]]
[[hu:Higgs-bozon]]
▲[[Kategori:BozonlarStandart model]]
[[nl:Higgs-boson]]
[[Kategori:Elektrozayıf teori]]
[[ja:ヒッグス粒子]]
 
[[lt:Higso bozonas]]
 
[[nds:Higgs-Boson]]
 
[[pl:Bozon Higgsa]]
▲{{parçacık-taslak}}
[[pt:Bóson de Higgs]]
[[ru:Хиггсовский бозон]]
[[simple:Higgs boson]]
[[sk:Higgsov bozón]]
[[sl:Higgsov bozon]]
[[fi:Higgsin bosoni]]
[[sv:Higgsboson]]
[[vi:Hạt Higgs]]
[[uk:Бозон Хігса]]
[[ur:ہگ بوسون]]
[[zh:希格斯玻色子]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonu" sayfasından alınmıştır