Vikipedi

Stres: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Dz.
HaythamKenwai (mesaj | katkılar)
Devriyeler
35.662 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Görsel Düzenleyici Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
1. satır:
[[Dosya:Response to stress.jpg|küçükresim|Strese karşı nöro-hormonal yanıt]]
'''Stres''' ya da '''gerilim''', vücudun çeşitli içsel ve dışsal uyaranlara verdiği otomatik tepki.
Latince germek anlamına gelen "''stringere''" sözcüğünden gelir.
Stres; [[fizyoloji]]k ve [[PsikolojikRuhsal stresgerilim|psikolojikruhsal]] olmak üzere ikiye ayrılabilir. Fizyolojik stres sadece [[HPA aksı]] üzerinden etki gösterirken, [[psikolojik stres]] varlığında bu aksa [[limbik sistem]] de –özellikle [[hipokampus]] ve [[amigdala]]- dahil olmaktadır<ref name="Fenoglio">Fenoglio KA, Brunson KL, Baram TZ (2006) ''Hippocampal neuroplasticity induced by early- life stress: Functional and molecular aspects''. Frontiers in Neuroendocrinology 27: 180-192.</ref>.
 
StresStresle maruziyetinkarşı karşıya kalmanın artması; [[katekolamin]]ler, [[adrenalin]], [[noradrenalin]] ve [[Adrenal bez|adrenal]] glukokortikoitlerin sempatoadrenal salınımını artırarak [[katabolizma]]yı artırmaktadır. Bunun sonucunda [[lipoliz]]i ve [[glikoz]] reservlerinin mobilizasyonunu artırır. Bu olay, enerji substratlarının dağılımını ve kullanılabilirliğini artırmada rol oynamaktadır<ref name="Caldji">Caldji C, Diorio J, ve Meaney MJ (2000) ''Variations in maternal care in infancy regulate the development of stress reactivity.'' Biol Psychiatry, 48: 1164–1174.</ref>. Davranışsal, [[otonom]], [[immün]] ve [[endokrin]] sistemlerle ilişkili [[nöron]]larda bulunan CRF, memelilerde öğrenme ve duygulanımla ilgili nöronal yapılarda bol miktarda bulunmakta, memelilerde stres yanıtında önemli bir rol oynamaktadır<ref name="Dumlu ve Cimilli">Dumlu K, Cimilli C (2003) ''Erken yaşam stresörlerinin nörobiyolojik sonuçları''. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(4): 301-310.</ref>.
 
[[HPA aksı]] kompleks geribildirim mekanizmalarına sahip nöroendokrin bir yolaktır. Bu yolağın, stres maruziyeti sonucu artan aktivitesi hipotalamik ''corticotropin-releasing hormone'' ([[CRH]])'ın salınımı ile ilgilidir<ref name="Vazquez">Vázquez DM (1998) Stress ''and The Developing Limbic-Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Axis''. Psychoneuroendocrinology, Vol. 23, No. 7, pp. 663–700.</ref><ref name="Brunson">Brunson KL, Avishai-Eliner S, Hatalski CG, Baram TZ (2001). ''Neurobiology of the stress response early in life: evolution of a concept and the role of corticotropin releasing hormone''. Molecular Psychiatry, 6: 647–656.</ref><ref name="Yi ve Baram">Yi SJ, Baram TZ (1994). ''Corticotropin-releasing hormone mediates the response to cold stress in the neonatal rat without compensatory enhancement of the peptide’s gene expression''. Endocrinology, 135: 2364–2368.</ref><ref name="Vale">Vale W, Spiess J, Rivier C, Rivier J (1981). ''Characterization of a 41-residue ovine hypothalamic peptide that stimulates secretion of corticotropin and beta-endorphin''. Science, 213: 1394–1397.</ref>. Strese tekrar maruz kalma, hipotalamus-pituitary-adrenal (HPA) aksında stres yanıtını düzenleyen önemli bir alandan salınan CRF; hipatalamo-hipofizer portal sistemde taşınarak ön hipofiz bezine ulaşmaktadır. Burada anterior lobun [[proopiomelanocortin]] (POMC) üreten hücreleri –POMC öncülünün bir son maddesi olan [[ACTH]]'ı üretmek için- eşzamanlı olarak aktive olur. Dolaşımdaki ACTH adrenal kortekse vardığında, steroidogeneze ve plazma glikokortikoit miktarının artmasına neden olmaktadır<ref name="Vazquez"/>.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Stres" sayfasından alınmıştır