Bukalemun: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: İçerik değiştirildi Geri alındı tanım değiştirme Görsel Düzenleyici |
SunSoldiers (mesaj | katkılar) Gerekçe: Vandalizm amaçlı değişiklik Etiket: Elle geri alma |
||
1. satır:
{{Taksosürüngen
| ad = Bukalemun
{{Jeolojik aralık|26|0}}
| resim = Chamaelio calyptratus.jpg
| resim_bilgi = ''Chamaelio calyptratus''
| alem = [[Hayvanlar|Animalia]]
| şube = [[Kordalılar|Chordata]]
| sınıf = [[Sürüngenler|Reptilia]]
| takım = [[Pullular|Squamata]] <small>(Pullular)</small>
| alttakım = [[Iguania]] <br /><small>(İguanalar)</small>
| familya = '''Chamaeleonidae''' <br /><small>(Bukalemungiller)</small>
| familya_yazar = Bickel & Losos, 2002
| altbaşlık = Cinsler
| açıklama =
''[[Bradypodion]]''<br />
''[[Calumma]]''<br />
''[[Chamaeleo]]''<br />
''[[Furcifer]]''<br />
''[[Kinyongia]]''<br />
''[[Nadzikambia]]''<br />
''[[Brookesia]]''<br />
''[[Rieppeleon]]''<br />
''[[Rhampholeon]]''
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Chamaeleonidae}}
}}
'''Bukalemun''', [[sürüngenler]] [[Sınıf (biyoloji)|sınıf]]ının '''Chamaeleonidae''' familyasından renk değiştirebilen [[Keler|kelerlerin]] ortak adı.
== Etimoloji ==
Bukalemun adı [[Arapça]] "bū qalamūn"dan gelmektedir. (A)bū bileşeni Arapça hayvan isimlerinde tipiktir. Lekamun Arapçada "yutan" anlamındadır. Kalemun ismi [[Grekçe|Eski Yunanca]] χamailéōn "yer aslanı" (χamaí, yere yakın + léōn, aslan) kaynaklıdır. Eski Yunancadaki bu sözcüğün ise [[Akatça]] "nēşa qaqqari"nin (yer aslanı) çevirisi olduğu düşünülmektedir.
== Özellikleri ==
Chamaeleonidae familyasını diğer kertenkelelerden ayıran en önemli özellik ayakların, dilin ve gözlerin alışılmadık biçimleri ve renk değiştirme özelliğidir. Vücutları yanlardan basıktır. Dilleri boylarının yaklaşık 1-1,5 katı uzunluğunda, hareketli ve yapışkandır. Bir jet uçağıyla kıyaslanırsa bukalemunların dilleri jet uçağına oranla 5 kat daha hızlıdır. Gözler bağımsız hareket eder, biri yukarı bakarken diğeri aşağıya bakabilir. Göz kapakları kalındır. Kolaylıkla renk değiştirirler. Derilerini sarı, yeşil tonları, kırmızı tonları, kestane rengi ve siyaha çevirebilirler; benekler, çizgiler oluşturabilirler. Uzunlukları 8–60 cm arasında değişse de genellikle 30 cm civarındadır. Çok yavaş yürürler. Ayakları ve [[kuyruk]]ları dalları kavrayabilir.
== Renk değiştirme ==
Bazı bukalemun türleri deri renklerini değiştirebilir. Farklı bukalemun türleri kendi renklemelerini ve modellerini pembe, mavi, kırmızı, turuncu, yeşil, siyah, kahverengi, açık mavi, sarı, turkuaz ve mor renk birleşimleri yoluyla değiştirebilirler.<ref name=autogenerated1>[https://web.archive.org/web/20080820084937/http://magma.nationalgeographic.com/ngexplorer/0210/articles/mainarticle.html Chameleons]. National Geographic Explorer</ref> Bukalemun derisi [[pigment]]ler içeren bir yüzeysel tabakaya sahiptir ve tabakanın altı [[guanine]] kristalli hücrelerdir. Bukalemunlar deri rengini değiştiren kristallerden yansıyan ışığın dalga boyunu değiştiren guanine kristalleri arasındaki boşluğu değiştirerek renk değiştirirler.
Bukalemunlardaki renk değişimi [[kamuflaj]]da işlevlere sahiptir ama en yaygın olarak [[sosyal sinyalizasyon]]da ve sıcaklık ile ışık gibi çevresel şartlara karşı tepkilerde görülür. Bu işlevlerin asıl önemi türlerin yanı sıra koşullarla birlikte değişir. Renk değişimi bukalemunun fizyolojik durumunu ve niyetlerini diğer bukalemunlara işaret eder.<ref>{{Dergi kaynağı |soyadı1=Stuart-Fox |ad1=D. |soyadı2=Moussalli |ad2=A. |doi=10.1371/journal.pbio.0060025 |başlık=Selection for Social Signalling Drives the Evolution of Chameleon Colour Change |dergi=PLOS Biology |cilt=6 |sayı=1 |sayfalar=e25|yıl=2008 |pmid=18232740 |pmc=2214820}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://science.howstuffworks.com/animal-camouflage2.htm | başlık = How Animal Camouflage Works | yayıncı = How Stuff Works | ad = Tom | soyadı = Harris | erişimtarihi = 13 Kasım 2006 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030404030212/http://science.howstuffworks.com/animal-camouflage2.htm | arşivtarihi = 4 Nisan 2003 | ölüurl =evet}}</ref>
Bukalemunlar diğer bukalemunlara saldırganlık gösterdiğinde daha parlak, vazgeçtiklerinde ya da itaat ettiklerinde daha koyu renkler göstermeye eğilimlidirler. Bazı türler, özellikle [[Madagaskar]] ve [[yağmur ormanı]] habitatlarındaki bazı Afrikalı cinslerinin kafatası yumrucukları kemiklerden türeyen ve muhtemelen işaretleme rolüne hizmet eden mavi floresana sahiptir.
== Dağılım ==
[[Afrika]], Madagaskar, [[Hindistan]], [[Sri Lanka]], [[Akdeniz]] kıyıları ve [[İspanya]]'nın güneyinde yaşayan 80'den fazla türü vardır.
Türkiye'de [[Bayağı bukalemun]] (''Chamaeleo chamaeleon'') kuzeyde [[İzmir]]'den güneye doğru [[Ege]] sahilleri ile bütün Akdeniz [[sahil]] bölgesininde yayılmıştır fakat çok ender rastlanır.
== Beslenme ==
Genellikle [[karınca]], [[böcek]] ve benzeri canlılarla beslenirler.
==
Bukalemunlarda 2 tip üreme görülür: Canlı ve yumurtlayarak. Çiftleşmeden sonra 3-6 hafta içinde yumurtalar dişi tarafından açılan çukurlara bırakılır. Yavrular 7-8 ay içerisinde yumurtadan çıkarlar.
== Resimler ==
| |||