|
İslam peygamberi Muhammed, onun hakkında "Hâlid Allah'ın Kılıcıdır" buyurmuştur. Yine Hâlid hakkında: "Hâlid bin Velid'e gelince, o her şeyini sizin için vermiştir, nesi var nesi yok harplerde Allah yolunda sarf etmiştir." demiştir.<ref>Ebû Dâvûd, Sünen, I, 163</ref>
== Ebu Bekir zamanı ==
Muhammed'in ölümünün ardından İslam aleminin başına geçen ilk halife [[Ebu Bekir]], yeni doğan dinde başlayan dönme ve isyan hareketlerinin önüne geçebilmek adına Halid Bin Velid'i çeşitli baskın ve seferlere göndermiştir. [[Ridde Savaşları]] olarak geçen bu seferde aldığı başarı ve galibiyetlerin ardından [[Ebu Bekir]], "Analar Halid gibisini doğurmakta acizdir." sözü ile Halid Bin Velid'in ne kadar kahraman olduğunu açıklamaktadır.<ref name="kisasienbiya">Ahmet Cevdet Paşa Kısas-ı Enbiya</ref>
[[Arabistan]] yarımadasında sükunetin sağlanmasının ardından Ebu Bekir, Muhammed'in İslamiyet'i yaymak için gösterdiği gayreti devam ettirerek Halid Bin Velid'i oluşturacağı 18.000 kişilik bir ordunun başında, Sasanilerin denetimi altındaki [[Mezopotamya]]ya sefere gönderir. Halid 633 yılı Nisan ve Mayıs aylarında bu bölgede Sasani ve Hristiyan Araplarla yaptığı [[Zincirler Muharebesi]], [[Walaja Muharebesi]] ve [[Ullais Muharebesi]]nden galibiyetle ayrılmış, [[Hîre]]'deki (şimdiki [[Necef]]) [[Hîre Muharebesi|kaleyi fethetmiş]], bölgeyi İslamiyetle tanıştırmış ve kabul etmeyenlerin ise [[cizye]] ödemesini sağlamıştır.<ref name="Iraq After the Muslim Conquest">{{Kaynak|başlık=Iraq After the Muslim Conquest|given=Michael G. |surname=Morony|yayıncı=Gorgias Press LLC|yıl=2005|isbn=1-59333-315-3|authorlink=Michael G. Morony}}</ref> Ordusunu Haziran ayında dinlendirdikten sonra Anbar Kalesini kuşatmış, şiddetli direnişle karşılaşmışsa da Temmuz ayında kaleyi teslim almıştır. Daha sonra Sasanilerin vasalı olan göçebe Arap kabileleriyle yapmış olduğu [[Ayn el-Tamr Muharebesi]]yle onları geri püskürtmüştür.<ref>{{Kaynak|başlık=Dictionary of Battles and Sieges:F-O|given=Tony|surname=Jaques|yayıncı=[[Greenwood Publishing Group]]|yıl=2007|isbn=0-313-33538-9}}</ref>
Halid Bin Velid göstermiş olduğu başarılarla Mezopotamya'nın büyük bir bölümünü hakimiyeti altına almıştır. Fakat bu başarılardan rahatsız olan Sasani hükümdarı [[III. Yezdigirt]], bölgeye birleşik Fars-Arap kuvvetleri takviye ederek istilayı durdurmayı hedefliyordu.<ref name="Iraq After the Muslim Conquest"/> Halid Bin Velid'in sağlamış olduğu istihbarat'a göre; Sasani ordusunun [[Fırat]] nehri kıyısındaki Hanafiz, Zumail, Saniyy ve Muzayyah bölgelerinde kamp kurduğunu öğrenmiştir. Böylesine büyük bir orduyla tek seferde başedemeyeceğini anlayan Halid, mevcut ordusuyla kamp kurmuş olan düşman birliklerine karşı gece baskını yapmaya karar vermiştir.<ref>{{Kaynak|başlık=The Sword of Allah: Khalid bin al-Waleed – His Life and Campaigns|given=Agha Ibrahim|surname=Akram|yayıncı=[[Oxford University Press]]|yıl=2004|isbn=0-19-597714-9}}</ref> Koordineli saldırılarla yapmış olduğu [[Muzayyah Muharebesi]], [[Saniyy Muharebesi]] ve son olarak [[Zumail Muharebesi]]yle Sasani ordusuna imha etmiştir.<ref name="Iraq After the Muslim Conquest"/>
Elindeki az kuvvetle büyük başarılar elde eden Halid Bin Velid, Sasani İmparatorluğu'nun güney ve batısındaki ordu bakiyelerinin neredeyse tamamını yok ederek başkent [[Tizpon]]u savunmasız bırakmıştır. Sasani başkentine doğru sefer düzenleyerek bu işe son noktayı koymak istiyordu fakat Sasani hükümdarı Bizans İmparatoruyla anlaraşak büyük bir orduyla üzerine geldiğini öğrenince bu kararından vazgeçti. [[III. Yezdigirt]], [[Herakleios]]'a gönderdiği mesajda; başedemediği Halid Bin Velid'e karşı birlikte hareket etmeyi önermiş, sıranın kendi İmparatorluğuna da geleceğini bildirmiş ve aralarında asırlardır devam eden düşmanlığa son vermeyi teklif etmiştir. Herakleios bu teklifi kabul ederek Sasanilerle birleşmek üzere Suriye'den destek birlikler göndermiştir. Oluşturulan ordu Halid'in üzerine gönderilmiş fakat [[Firaz Muharebesi]]nde Müslüman ordusu tarafından büyük bir hezimete uğratılmıştır.<ref name="Iraq After the Muslim Conquest"/> Bu son savaşla birlikte Mezopotamya'nın kontrolünü tamamen eline alan Halid Bin Velid, ordusunu dinlendirdikten sonra [[Tizpon]] yolu üzerinde bir kaleyi kuşatmaya gideceği sırada Ebu Bekir'den aldığı mektupla, Bizans orduları üzerine yürümek için Suriye cephesine gönderilmiştir.<ref name="Iraq After the Muslim Conquest"/>
== Ömer zamanı ==
[[Ömer ibn Hattab|Ömer]], Halid'i başkomutanlıktan azlettiği mektubu Yermuk'ta savaşta bulunan orduya gönderir. Mektupta Halid başkomutanlıktan azledilir, yerine Ebu Ubeyde bin Cerrah başkomutan tayin edilir. Savaş esnasında mektup Ebu Ubeyde'ye ulaşır. Savaş sırasında bu haber askerlerin moralini bozabilir endişesiyle Ebu Ubeyde mektubu saklar. Savaş bittikten sonra Ebu Ubeyde mektubu Halid'e gösterir. Halid hiç kırgınlık yaşamadan emre itaat edip Ebu Ubeyde'nin emrine girer.<ref name="kisasienbiya">Ahmet Cevdet Paşa Kısas-ı Enbiya</ref>
== Notlar ==
|
