Vikipedi

1905-07 Ermeni-Tatar katliamları: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Yanlış bilgiler düzenlendi
Mustafa MVC (mesaj | katkılar)
25.290 değişiklik
Gerekçe: Yapıcı olmayan değişiklik
Etiket: Elle geri alma
33. satır:
|notlar =
}}
'''Ermeni &ndash; Tatar katliamları''' (aynı zamanda '''Ermeni-Tatar savaşı''', '''Armeno-Tatar savaşı''' ve daha yakın zamanda '''Ermeni-Azeri Savaşı'''<ref>Nicholas W. Miller. [https://books.google.com/books?id=tjcSb5Yw2_UC&pg=PA46 Nagorno-Karabakh: A War without Peace] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191130165347/https://books.google.com/books?id=tjcSb5Yw2_UC&pg=PA46 |tarih=30 Kasım 2019 }}. Kristen Eichensehr (ed.), W. Michael Reisman (ed.) ''Stopping Wars and Making Peace: Studies in International Intervention''. Martinus Nijhoff Publishers, 2009</ref> olarak da bilinir), 1905 &ndash; 1907’de [[Kafkasya Genel Valiliği|Rus Kafkasyası]]'nın tamamında [[Ermeniler]] ve [[Azerbaycan]] halklarını (o zamanlar "Kafkas [[Tatarlar]]ı" veya "Kafkasya [[Tatarlar]]ı" olarak bilinirdi)<ref>Suha Bolukbasi. [https://books.google.com/books?id=v2qLIiqoCK8C&pg=PA43 Nation-building in Azerbaijan] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200120190814/https://books.google.com/books?id=v2qLIiqoCK8C&pg=PA43 |tarih=20 Ocak 2020 }}. Willem van Schendel (ed.), [[Erik Jan Zürcher]] (ed.). ''Identity politics in Central Asia and the Muslim world''. I.B.Tauris, 2001. "Until the 1905—6 Armeno-Tatar (the Azeris were called Tatars by Russia) war, localism was the main tenet of cultural identity among Azeri intellectuals."</ref><ref>Joseph Russell Rudolph. [https://books.google.com/books?id=OYjnwO_hQh8C&pg=PA187 Hot spot: North America and Europe] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200120190819/https://books.google.com/books?id=OYjnwO_hQh8C&pg=PA187 |tarih=20 Ocak 2020 }}. ABC-CLIO, 2008. "To these larger moments can be added dozens of lesser ones, such as the 1905-06 Armenian-Tartar wars that gave Azeris and Armenians an opportunity to kill one another in the areas of Armenia and Azerbaijan that were then controlled by Russia..."</ref> ve daha sonra gelen halklar arasındaki kanlı etnik çatışmaları ifade etmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46781/Azerbaijan/129462/History#ref=ref481438 |başlık=Britannica Online Encyclopedia. Azerbaijan. History. |erişimtarihi=27 Ekim 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20111009091508/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46781/Azerbaijan/129462/History#ref=ref481438 |arşivtarihi=9 Ekim 2011 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>[[Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary]]. [http://www.vehi.net/brokgauz/all/103/103729.shtml Turks] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200221041514/http://www.vehi.net/brokgauz/all/103/103729.shtml |tarih=21 Şubat 2020 }}</ref><ref>Willem van Schendel, Erik Jan Zürcher. Identity Politics in Central Asia and the Muslim World: Nationalism, Ethnicity and Labour in the Twentieth Century. I.B.Tauris, 2001. {{ISBN|1-86064-261-6}}, {{ISBN|978-1-86064-261-6}}, p. 43</ref>
 
[[Katliam]]lar [[Rus Devrimi (1905)|1905 Rus Devrimi]] sırasında başladı ve yüzlerce can aldı. En şiddetli çatışmalar 1905 yılının Şubat ayında [[Bakü]]'de, Mayıs ayında [[Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Nahçıvan]]'da, Ağustos ayında [[Şuşa]]'da ve Kasım ayında [[Gence|Elizavetopol]]'da gerçekleşti ve şehirlere ve [[Bakü|Bakü petrol sahalarına]] ağır hasar verdi. Daha küçük çapta da olsa şiddet eylemlerinin küçük ölçeklisi [[Tiflis]]'te de patlak verdi.
47. satır:
== Nahçıvan ve Şuşa'da ==
[[Dosya:Natchivanm.jpg|küçükresim|Nahçıvan'daki Mayıs katliamından sonra Ermenilerin cesetleri]]
Bakü çatışmalarından sonra [[Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti|Nahçıvan]] bölgesindeki ErmeniMüslüman topluluklar İran'dan silah sevkiyatı yapmaya başladı. Nisan ayına gelindiğinde, bölgedeki AzerilereErmenilere yönelik cinayetler endişe verici boyutlara ulaşmaya başladı ve Ermeni toplumu koruma için Rus yetkililere başvurdu. Luigi Villari, bölge valisini "acı bir şekilde Ermeni karşıtı" ve [[Erivan]]'daki vali yardımcısını da "Ermeni düşmanı" olarak tanımlamaktadır.<ref>Villari, Luigi. Fire and Sword in the Caucasus. London: T. F. Unwin, 1906 {{ISBN|0-7007-1624-6}} p. 270.</ref>
 
25 Mayıs'ta silahlı ErmeniTatar çeteleri [[Nahçıvan (şehir)|Nahçıvan]] ilçe başkentindeki pazar alanına saldırdılar, TatarErmeni işyerlerini yağmalayıp yaktılar ve bulabildikleri tatarlarıErmenileri öldürdüler. Yaklaşık 50 tatarErmeni öldürülmüş ve esnaflardan bir kısmı dükkanlarında diri diri yakılmıştır. Aynı gün, kırsal kesimden ErmeniTatar köylüleri, TatarErmeni komşularına saldırmaya başladı. Villari, "Ermeni veya karma Ermeni-Tatar nüfuslu toplam 52 köyden 47'sinin saldırıya uğradığını ve 47 köyden 19'unun sakinleri tarafından tamamen tahrip edildiğini ve terk edildiğini" belirten resmi raporlara atıfta bulunmaktadır. "Nahçıvan kasabasındakiler de dahil olmak üzere toplam ölü sayısı 239'du. Daha sonra bir intikam saldırısında Ermeniler bir Tatar köyüne saldırarak 36 kişiyi öldürdü".<ref>Villari, Luigi. Fire and Sword in the Caucasus. London: T. F. Unwin, 1906 {{ISBN|0-7007-1624-6}} p. 270-274.</ref>
 
Şuşa'daki durumla ilgili olarak, Thomas de Waal'a göre, "Ölen ve yaralananların sayısı yaklaşık 300'dü, bunların yaklaşık üçte ikisi Tatar idi, çünkü Ermeniler daha iyi savaşçıydı ve konum avantajından da yararlandılar."<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=[[Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War]]|sayfa=[https://archive.org/details/blackgardenarmen00waal/page/190 190]|yer=New York|yayıncı=New York University Press|yıl=2003|isbn=978-0-8147-1945-9}}</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/1905-07_Ermeni-Tatar_katliamları" sayfasından alınmıştır