Ayaz Ata: Revizyonlar arasındaki fark

'''Ayaz Ata''' (Türkmence: ''Aýaz Baba'' ve ''Aýaz Ata'', Özbekçe: ''Ayoz Bobo'' veya ''Ayaz Ota'', Kırgızca: ''Аяз Ата'', Kazakça: ''Аяз Ата'', Rusça: '''Дед Мороз'''), [[Türkler|Türk]], [[Altay]] ve [[Orta Asya]] [[mitoloji]]lerinde, özellikle [[Kazaklar]]da ve [[Kırgızlar]]da soğuk tanrısı. [[Noel Baba]] ile de özdeşleşmiş durumdadır. '''Ayas Han''' olarak da bilinir. [[Ay]] ışığından yaratılmıştır. Soğuk havaya neden olur. “Ak Ayas” olarak adı geçer. [[Ülker (yıldız kümesi)|Ülker]] burcunun altı yıldızı göğün altı deliğidir ve oradan soğuk hava üfler. Böylece [[kış]] gelir. Ayaz, tüm Türk coğrafyasında yakıcı soğuk anlamına gelir ki, Ay'ın gökte rahatlıkla görüldüğü açık havalarda meydana geldiği için Ay Tanrısı'nın (veya ona bağlı Ayas Han’ın) gönderdiği düşünülmüştür. Bir tür Noel Baba olarak düşünülebilir. Hatta Kazaklarda birebir Noel Baba ile özdeşleşmiştir. Kimi kültürlerde kışın soğukta ortaya çıkan ve kimsesizlere, açlara yardım eden bir [[evliya]]dır.<ref>Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 [https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf#Özet (OTRS: CC BY-SA 3.0)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191227043122/https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf#Özet |tarih=27 Aralık 2019 }}</ref> [[Hristiyanlık|Hristiyan]] azizi olduğu yönünde görüşler de vardır. Kimi görüşlere göre Ayas Han ile aynı kişidir. Kazaklarda kışın karşılanması ile ilgili olarak Soğumbası isimli bir eğlence bulunmaktadır. İlk karın yağması ve ilk soğuğun vurması ile kutlanan bayramdır. Bu bayramla bir ilgisi olması muhtemeldir. [[Azerice]]'deki Şahta Ata ''"[[:az:Şaxta Baba|Şaxta Baba]] {{Aze}}"'' sözcüğü de yine birebir çeviriyle Soğuk Ata veya Ayaz Ata anlamına gelir. Özbekçede '''Şahta''' (''Shaxta'', Şaxta) sözcüğünün ''ocak'' mânasına gelmesi ise kelimenin anlamı açısından dikkat çekicidir. Slav milletlerinde de Rusça Дед Мороз, Belarusça Дзед Мароз, Ukraynca Дід Мороз, Sırpça Деда мраз, Bulgarca Дядо мраз, Slovence Dedek Mraz, Makedonca Дедо мраз, Hırvatça Djed Mraz aynı anlamdadır ve aslında Orta Asya ile komşuluğu bulunmayan bu toplumlarda da bulunması bunun Ruslar'dan Orta Asya'ya ve Azerbaycan'a geçtiğinin göstergesi gibidir.