Vikipedi

Hemedan Antlaşması: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Abecesel (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
27.645 değişiklik
iyileştirme
Değişiklik özeti yok
Etiket: Anlam ayrımı bağlantıları
2. satır:
| adı = Hemedan Antlaşması
| uzun_adı =
| resim = 1730_Ottens_Map_of_Persia_(Iran,_Iraq,_Turkey)_-_Geographicus_-_RegnumPersicum-ottens-1730.jpg
| resim_boyutu =
| altyazı = 1730 yılına doğru [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] ve [[İran]] coğrafyası
| çeşit = [[Barış antlaşması]]
| yazılma_tarihi =
| imza_tarihi = 1727
| imza_yeri = [[Hemedan]], [[İran]], [[Safevi Devleti]]
| onay_tarihi =
| yürürlük_tarihi =
| yürürlük_koşulu =
| bitiş_tarihi =
| imzacı_devletler = [[Dosya:Safavid{{bayraksimge|Osmanlı Flag.svgİmparatorluğu|22px|border]]1453}} [[SafeviOsmanlı Devletiİmparatorluğu]] <hr/> {{bayraksimge[[Dosya:Black_flag.svg|Osmanlı İmparatorluğu|1453}}20px]] [[Osmanlı İmparatorluğuHotakîler|OsmanlıHotakî Devleti]]
| imzalayan =
| korunma_yeri =
21. satır:
| vikikaynak =
}}
'''Hemedan Antlaşması''', 1727 yılında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] ile ([[İran]]'da yönetimi [[Safevi Devleti|Safevi-İranSafevîler]]den yönetimiele arasındageçirmiş imzalananolan) birAfgan [[barışHotakîler|Hotakî antlaşmasıDevleti]]dır. arasında imzalanan ve [[1723-1727 Osmanlı-İran Savaşı]]'nı Osmanlılar lehine sona erdirmiştirerdiren [[barış antlaşması]].
 
== Antlaşma öncesi gelişmeler ==
1723 yılında [[Şirvan]]'da çıkan karışıklıklar üzerine [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] ile anlaşan Osmanlı Devleti'nin [[Kafkasya]] ve [[İran]]'a üç cephede savaş açtığı; [[Hoy]], [[Hemedan]] ve [[Revan]]'dan sonra [[Van]] Valisi serasker [[Köprülüzade Abdullah Paşa]]'nın 1725 yılında [[Tebriz]]'e girdiği bilinmektedir. Ama ardından [[Andican Muharebesi|Andican]]'da [[Safevîler]]in [[Afşar boyu|Afşar]] asıllı kumandanı [[Nadir Şah|Nadir]] karşısından alınan yenilgi üzerine İran Şahı [[II. Tahmasb]] ile Hemedan Barışı imzalanmıştır. Antlaşmanın önemli maddeleri ise şunlardır:
[[Dosya:Ashraf_Shah_Hotaki_1725-1729.jpg|küçükresim|right|[[Eşref Han]]]]
Osmanlı ordusunun 1723-1726 arasında [[Kafkasya]] ve Batı [[İran]]'daki geniş fetihleri, 1726 yılında [[Ancedan Muharebesi]]'nde alınan yenilgiyle durdu. Bununla birlikte, Osmanlı ordusunun geri çekilmesinin ardından [[Eşref Han]] Osmanı ordusunu takip edecek kudrette de değildi. 1727 yılına gelindiğindeyse; Osmanlılar [[Hotakîler]]'e nihaî darveyi vurmak için daha düzenli bir hazırlık içindeyken, Hotakîler ise [[II. Tahmasb]] liderliğindeki [[Safevîler]]'in [[İsfahan]] üzerindeki baskısına karşı koymakla meşguldüler.
 
Bu çerçevede Hotakîlerce [[Hemedan]]'daki Ahmed Paşa'ya önce Hacı İsmail ardından ise Molla Nusret adlı elçiler gönderilerek barış teklifinde bulunuldu. Ana Osmanlı ordusunun [[Kirmanşah]]'tan [[Hemedan]]'a gelerek taarruza hazırlandığı bir dönemde müzakereler başladı (23 Eylül). 4 Ekim'de ise 12 maddelik bir antlaşma üzerinde uzlaşıldı.
# Bu antlaşmayla Osmanlılar [[Tebriz]] dışında ele geçirmiş oldukları [[Nihavend]], [[Kirmanşah]] ve [[Hemedan]]'ı İran'a geri verdiler.
 
# Nadir Şah'a şahlığının tanındığı bildirildi.
== Antlaşma ==
# Nadir Şah'a madeni para basma yetkisi verildi.
[[Hemedan Antlaşması]]'na göre;
# Safevi Şahı'na Mekke'ye [[hac]] [[kervan]]ları gönderme yetkisi verildi.
 
* Hotakîler Osmanlıların 1723'ten beri [[Kafkasya]] ve Batı [[İran]]'daki toprak kazançlarını tanıdılar.
* Osmanlılar, Hotakîleri (Safevîler döneminde olduğu gibi) protokoler açıdan eşit muhatap olarak tanıdılar (2. madde). Bu çerçevede, Eşref Han'ın ''Şah'' unvanı Osmanlılarca kabul edildi.
* Osmanlılar, Hotakîlerin İran'dan Osmanlı topraklarına kadar hac yolunun güvenliğini sağlama mesuliyetlerini de tanıdılar.
* Taraflar, ticarî çıkarlarının korunması için karşılıklı olarak başkentlerinde görevli ([[kadı]]) bulundurma hakkı üzerinde uzlaştılar (6. madde).
* Hotakîler, [[Basra]] kabileleriyle savaşmamayı ve Osmanlılar bu kabileleri tam hakimiyet altına alırlarsa bunların hakim olduğu ([[Basra Körfezi]]'nin kuzeyindeki) bölgelerdeki Osmanlı hakimiyetini tanımayı taahhüt ettiler (7. madde).
* Hotakîler, Andecan Muharebesinden sonra işgal ettikleri [[Zencan]], [[Sultaniye]] ve [[Abhar]]'ı Osmanlılara iade ettiler (10. madde).
* Taraflar sınırın belirlenmesi için hudut komisyonu teşkili hususunda uzlaştılar (11. madde).
 
== Antlaşma sonrası ==
1727 yılında imzalanan Hemedan Antlaşması'nın ömrü ise çok uzun olmadı. Osmanlı, Rus ve Afgan işgaline uğramış [[İran]]'ı ayağa kaldıran [[Nadir Şah]] 1729'da Afgan [[Hotakîler]]'i yenerek [[İsfahan]]'a girdi ve İran'daki [[Safevîler|Safevî]] hakimiyetini [[II. Tahmasb]] adına yeniden ihya etti. 1730 yılında ise Osmanlıların ele geçirdiği toprakları ele almak için taarruza geçti. Bunun sonucunda Osmanlılar kendilerini 1746'ya kadar kesintilerle süren şiddetli bir savaşın içinde buldular.
 
[[Nadir Şah]]'ın 1730 yılındaki hücumu ve Osmanlıların gafil avlaması [[İstanbul]]'da sarsıcı bir etki yarattı ve 1718'den beri süren [[Lale Devri]]'nin sonunu getiren [[Patrona Halil İsyanı]]'nın patlamasına yolaçtı.
 
== Kaynakça ==
Satır 35 ⟶ 50:
 
{{Osmanlı İmparatorluğu antlaşmaları}}
{{antlaşma-taslak}}
 
[[Kategori:İran antlaşmaları]]
Satır 42 ⟶ 56:
[[Kategori:18. yüzyılda Afganistan]]
[[Kategori:1727]]
[[Kategori:İran tarihi]]
[[Kategori:1720'lerde Osmanlı İmparatorluğu]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hemedan_Antlaşması" sayfasından alınmıştır