Şeyh Ahmed: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
"'''Şeyh Ahmed''', Altın Orda Devleti'nin 1481-1502 yılları arasında hüküm süren son hanı. == Hanlığı == == Esareti == == Kaynakça == {{kaynakça}} Kategori:1429 yılında ölenler Kategori:Altın Orda hanları Kategori:Tataristan tarihi Kategori:Rusya tarihi Kategori:Litvanya tarihi Kategori:Ukrayna tarihi Kategori:Kırım tarihi Kategori:Polonya tarihi" içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
|||
2. satır:
== Hanlığı ==
1492'de hanlık tahtına oturan Şeyh Ahmed hakimiyeti süresince [[Kırım Hanlığı|Kırım]]-[[Moskova Knezliği|Moskova]] ittifakına karşı mücadele etti.
1498-1499 kışından beri zorlu geçen kış mevsimleri, ordusu atlılara dayalı [[Altın Orda Devleti|Altınordu]] odaklı siyasi gelişmeler [[Karadeniz]] kuzeyindeki durumu ciddi anlamda etkiledi. Nitekim, [[Altın Orda hanlar listesi|Altınordu Hanı]] Şeyh Ahmed, [[Akkerman]] civarını yurtluk olarak kullanma talebinin [[Osmanlı İmparatorluğu]] tarafından reddedilmesi üzerine, yeniden eski müttefiki [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]]'yla yakınlaştı. 1500-1501 dönemindeki elçi teatileri sonucunda [[Altın Orda Devleti|Altınordu]] arzu ettiği sonucu alamazken, ülkesi Kırım akınları nedeniyle büyük tahribata uğrayan ve doğuda ([[Kırım Hanlığı]]'nın müttefiki) [[Moskova Knezliği|Moskova]]'nın 1500 yılında başlattığı savaşta yenilgilerle karşılaşan [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]] Büyük Dükü [[Alexander Jagiellon|Alexander]] en azından güney cephesinde barışı sağlama ümidiyle 27 Kasım 1500'de [[Kiev]] Voyvodası Dimitri Putyatiç'i [[Mengli Giray]]'ın huzuruna gönderdiyse de, olumlu yanıt alamadı.
11 Ocak 1501'de [[Altın Orda hanlar listesi|Altınordu Hanı]] Şeyh Ahmed, [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]] ve [[Lehistan Krallığı|Lehistan]]'a gönderdiği elçilik heyetiyle [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]/[[Kırım Hanlığı|Kırım]]-[[Moskova Knezliği|Moskova]] ittifakına karşı ittifak önerdiyse de, o da amacına ulaşamadı ve [[Kırım]] kuzeyindeki bozkıra yerleşmekle yetindi.
[[Altın Orda Devleti|Altınordu]]-[[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]]/[[Lehistan Krallığı|Lehistan]] yakınlaşmasından ve kuzeyindeki [[Altın Orda Devleti|Altınordu]] askerî tehdidinden endişe duyan [[Mengli Giray]] 1501 ilkbaharında [[Lehistan Krallığı|Lehistan Kralı]] [[I. John Albert|Johan Albert]]'e elçi gönderdiyse de, 11 Haziran 1501'de Leh kralının ölümüyle bu girişim de sonuçsuz kaldı.
Bütün bu diplomatik girişimlerin sonuçsuz kalması ya da başarısız olması sonrasında sahada askeri çarpışmalar hız kazandı. 4 Kasım 1501'de [[Moskova Knezliği|Moskova]] ordusu [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]] ordusunu [[Mstsislaw]]'da büyük bir yenilgiye uğrattı. Eşzamanlı olarak [[Kırım Hanlığı|Kırım]] ordusu [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]] toprakları üzerinden [[Lehistan Krallığı|Lehistan]]'a kadar uzanarak [[Sandomierz]] Voyvodalığının topraklarını yağmaladı. [[Altın Orda Devleti|Altınordu]] ise [[Moskova Knezliği|Moskova]]'ya bağlı [[Novhorod-Siverskyi]] ve [[Rylsk, Rusya|Rylsk]]'yı ele geçirdi. Bu başarılarına güvenerek kışlamak için [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]]'dan [[Kiev]]'i talep eden Şeyh Ahmed red yanıtı alınca, [[Kaniv]]'e yerleşti. Bununla birlikte, yine çok sert geçen 1501/1502 kışı [[Altın Orda Devleti|Altınordu]]'nun büyük insan ve at kaybına yolaçtı.<ref>"The Routledge Handbook of the Mongols and Central-Eastern Europe", haz. Alexander V. Maiorov & Roman Hautala, Routledge, (2021), s.378-379</ref> 1502 ilkbaharında [[Kırım Hanlığı|Kırım]] üzerine yürümek isteyen [[Şeyh Ahmed]], yıpranmış ordusunun büyük bölümünün (ve eşinin) Kırım Hanı [[Mengli Giray]]'ın safına geçmesiyle karşı karşıya kaldı. Ordusunun kalan kısmının Kırım ordusuna yenilmesinin ardından, [[Litvanya Büyük Düklüğü|Litvanya]]'ya sığınmasıyla<ref>"History of the Mongols from the 9th to the 19th Century", Henry Hoyle Howorth, Longmans, Green, and Co. (1880), OCLC 49793717, c.2, s.346</ref> [[Altın Orda Devleti|Altınordu]] tarihe karıştı.<ref>"The Crimean Khanate and Poland-Lithuania", Dariusz Kołodziejczyk, Brill, Leiden/Boston (2011), s.26-27</ref>
== Esareti ==
| |||