|
| idari_merkez_türü =
| idari_merkez = [[Rodos (şehir)|Rodos]]
| km2_yüzölçümü = 2,.714
| nüfus_yılı = 2005
| nüfus_not =
| toplam_nüfus = 200,.452
| km2_nüfus_yoğunluğu = 74
| zaman_dilimi = [[Doğu Avrupa Saati|DAS]]
== On İki Ada kavramının kökeni ==
{{Özgün araştırma|bölümün}}
On İki Ada ismini, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]’nın [[gayrimüslim]] bölgelerde uyguladığı yönetim şeklinden almıştır. '''12’li''' denen bu sisteme göre her on hane birer temsilci çıkarır, bu temsilciler de aralarından bölgeyi yönetecek "12on iki kişilik bir ihtiyar heyeti" seçerdi. [[Türkçe]] "On İki Ada" ismi; ilk önce [[Yunanca]]ya, daha sonra birebirbire bir çevrilerek diğer batıBatı dillerine girmiştir.
"On İki Ada" denilendenen adalar grubunda, isminin çağrıştırdığı gibi sadece 12on iki adet ada yoktur. 12"On adaİki Ada" olarak adlandırılan bu ada grubunun sadece büyük olanlarınıolanları sayarsanızsayılırsa 14on dört ada, büyüklü küçüklü hepsinihepsi sayarsanızsayılırsa 20'denyirmiden fazla ada ve adacık vardır. Bunlara "Güney Sporat adalarıAdaları", veya "Güney Sporatlar" denilmektedirdenmektedir. Ayrıca her adanın kendi ismi vardır. Buradaki 12on iki sayısı; adaların sayısını ifade etmek için değil;, "12on iki üyeli meclisle yönetilen adalar" anlamındadır.
[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]larda ise, önceleri "Ege Adalarıadaları" denilmişdenmiş, sonra ise [[Cezayir-i Bahr-i Sefid]] (Akdeniz Adaları)" ve "Cezair-i isna aşer" denilmiştirdenmiştir. Daha sonra yönetim vilayeti olan Akdeniz Adaları,; [[Sisam]] ve [[Sakız Adası]] gibi, On İki Ada'nın dışında kalan adaları da içine almaktaydı.
Türkler bu adların bazılarını Türkçenin hançeresine uydurmuş, bazılarına ise Türkçe isimler vermişlerdir. [[Rodos]] ismi olduğu gibi kalmış. [[Kasos]], Kaşot olmuş; [[Karpethos]], [[Kerpe]]; [[Aliminya]], [[Limoniye]]; [[Simi]], [[Sömbeki]]; [[Tilos]], [[İlyaki]]; [[Nisiros]], [[İncirli]]; [[Mandraki]], [[Yalı]]; [[Kos]], [[İstanköy]]; [[Astropalya]], [[Koçbaba]]; [[Kalimnos]], [[Kilimli]]; [[Kharki]], Herke olmuş; [[Patmos]], [[Meis]], [[Chalke]], [[Lipos]], [[Leros]] ise olduğu gibi söylenmiştir.
Avrupa kaynaklarında ise, söz konusu adalar grubu için "Güney Sporatlar Adaları" veya "Güney Sporatlar" ifadeleri kullanılmıştır.
"On İki Ada" tabiri, Yunanlar tarafından, [[Balkan Savaşı]] öncesinde, adaların [[Rodos ve Oniki Ada'nın işgali|İtalyanlar tarafından işgalinden]] sonra kullanılmıştır.
== Adalar ==
[[Antik Yunanistan|Antik Çağ'da Yunan dünyası]]nın bir parçası olan adalardan özellikle [[Rodos]] ve [[İstanköy]] (Kos) köklü tarihleriyle öne çıkarlar. Helenistik dönemde ve Roma döneminde siyasal ya da coğrafi bir birim oluşturmayan adalar, [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] yönetimi altında Kyklad Adaları'nı da içine alan Dhodhekanisos Theması olarak düzenlendi. Bunu izleyen Osmanlı yönetimi sırasında, [[Rodos]] ve [[İstanköy]] dışındaki adalara belirli ayrıcalıklar tanındı.
Rodos ve On İki Adalar, [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] hakimiyetinehâkimiyetine [[Hospitalier Şövalyeleri]] mağlup edildikten sonra, 1522'de [[Rodos'un Fethi]] ile geçmiştir. Özellikle Rodos'a Türk aileler yerleştirilmiştir. Başlangıçta yönetim açısından [[Midilli]] sancakbeyliğiSancakbeyliği içinde yer alan adalar daha sonra [[Kaptanpaşa Eyaleti]]'ne, 1867'de de [[Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti]]'ne bağlandı. Bu düzenleme, [[İtalyanlar|İtalyan]] kuvvetlerinin [[Trablusgarp Savaşı]] sırasında adaların büyük bölümünü [[Rodos ve On İki Ada'nın işgali|ele geçirmesine]] (Mayıs 1912) değin sürdü. Aynı dönemde İkaria Yunan kuvvetlerinin eline geçerken, Meis, Osmanlıların elinde kaldı.
1912 yılında imzalanan [[Uşi Antlaşması|Uşi]] (Ouchy) Antlaşmasına göre İtalya, On İki Ada'yı Osmanlı İmparatorluğu'na verecekti. Ancak adaların, Yunanlar tarafından işgal edilebileceği düşüncesiyle Balkan Savaşı'nın sonuna kadar İtalyanlarda kalmasına karar verildi. Ancak İtalya, bu adaları Osmanlı İmparatorluğu'na vermekten vazgeçerek kendi topraklarına kattı. [[I. Dünya Savaşı]] sonrasında Osmanlı'ya dayatılan Sevr Planı ile On İki Ada ve [[Meis]]'in [[İtalya]]'ya bırakılması amaçlanmıştı. Sevr Planı'nın hayata geçirilememesinin ardından [[Lozan Antlaşması]]'nda da On İki Ada'nın İtalyan yönetiminde kalması teklif edilmiş ve bu madde kabul edilmiştir. [[II. Dünya Savaşı|II. Dünya Savaşı']]nda İtalya'nın 1943'te teslim olmasından sonra [[İngilizler]]in adaları alma girişimleri başarısızlığa uğradı. Denetimi ele geçirmiş olan [[Almanlar|Alman]] birlikleri, Mayıs 1945'te adalardan çıkarılabildi. Adaların yönetimi ise ancak 1947'de [[Paris Antlaşması (1947)|Paris Antlaşmasıyla]] resmen [[Yunanistan]]'a geçti.<ref name="coğ1"/>
== Ayrıca bakınız ==
* [[Rodos ve Oniki Ada'nın işgali|Rodos ve On ikiİki Ada'nın işgali]]
* [[OnikiOn İki Ada Türkleri]]
* [[Ege Adaları]]
| 