Vikipedi

Fener, Fatih: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Cagataydonmez10 (mesaj | katkılar)
10.901 değişiklik
St. Doggo (mesaj | katkılar)
Devriyeler
48.453 değişiklik
genel düzenleme
1. satır:
{{Koordinat|41|01|44|N|28|57|07|E|region:TR-34_type:landmark|display=title}}
{{düzenle|Ocak 2012}}
{{Yerleşim bilgi kutusu
| ad = Fener
Satır 66 ⟶ 65:
| website =
}}
'''Fener''', ({{Dil|el|Φανάρι|çeviri=Phanári}}) [[İstanbul]]'un [[Haliç]] kıyısındaki tarihi [[semt]]lerinden biridir.<ref name="coğ1">{{kitap kaynağı |soyadı1=Nijman |ad1=Jan |başlık=Geography: Realms, Regions, and Concepts |tarih=2020 |yayıncı=Wiley |isbn=978-1119607410 |basım=20.}}</ref> "Fener" adı, [[Orta Çağ Yunancası]]'ndaki "fanarion" sözcüğünden türemiştir.<ref>{{cite web|url=http://www.komvos.edu.gr/dictonlineplsql/simple_search.display_full_lemma?the_lemma_id=15948&target_dict=1|title=''Τριανταφυλλίδης On line Dictionary''|access-date=October 7, 2006|work=Φανάρι(-ον) (3α)}}</ref> Bu ad ise [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] döneminde burada bulunan bir fenerden gelmektedir.
[[Dosya:Stgeorgeistanbul3.JPG|küçükresim|Aya Yorgi]]
 
'''Fener''', [[İstanbul]]'un [[Haliç]] kıyısındaki tarihi [[semt]]lerinden biridir.<ref name="coğ1">{{kitap kaynağı |soyadı1=Nijman |ad1=Jan |başlık=Geography: Realms, Regions, and Concepts |tarih=2020 |yayıncı=Wiley |isbn=978-1119607410 |basım=20.}}</ref> Bir yanında [[Cibali, Fatih|Cibali]], diğer yanında [[Balat, Fatih|Balat]]'ın bulunduğu semtin en önemli özelliği, [[Ortodoks Hristiyanlık|Ortodoks]] mezhebinin merkezi konumundaki İstanbul Patrikhanesi'nin 1601 yılından bu yana burada Ayios Yeoryios ([[Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi|Aya Yorgi]]) Kilisesi'ne yerleşmiş olmasıdır.<ref name="ÇağdaşYunanSözlüğü">{{kitap kaynağı |soyadı1=Keridis |ad1=Dimitris |başlık=Historical Dictionary of Modern Greece |tarih=2009 |yayıncı=Scarecrow Press |isbn=978-0810859982}}</ref> Ayrıca Bulgar (Stefan Sveti) Kilisesi, Dimitri Kantemir veya Vlah Sarayı, Kanlı Meryem Kilisesi veya Panayia Muhliotissa Kilisesi, Tur-i Sina (İoannes Prodromos Kilisesi), Kırmızı Mektep (Fener Rum Lisesi) ve [[II. Mehmed]] (Fatih) döneminde yapıldığı sanılan Fenerkapısı Mescidi semtin önemli yapılarıdır.<ref name="OsmanlıSözlüğü">{{kitap kaynağı |soyadı1=Somel |ad1=Selçuk Akşin |başlık=Historical dictionary of the Ottoman Empire |tarih=2012 |yayıncı=Scarecrow Press |yer=Lanham, Md. |isbn=978-0810871687 |basım=2.}}</ref> [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] döneminde burada, Haliç kıyısında bulunan bir fener semtin Fanarion adıyla anılmasına neden olmuştur.<ref name="OxfordBizansSözlüğü">{{kitap kaynağı |soyadı1=n.a. |ad1=n.a. |başlık=The Oxford dictionary of Byzantium |tarih=1991 |yayıncı=Oxford University Press |yer=New York |isbn=978-0195046526}}</ref> O dönemde Haliç surlarından semte girmek için kullanılan kapıya Porta Fari (Fener Kapısı) denilmekteydi. Bu kapı bugün mevcut değildir. Fener'de Osmanlı döneminde [[Rumlar]] ve varlıklı [[Museviler]] oturuyordu. Osmanlı yönetimi başka ülkelerle ilişkilerinde Fenerli Rumlardan tercüman olarak yararlanıyordu. Fenerli Rumlar Osmanlı Hariciye Vekaleti'nde yüksek mevkilere tırmanmışlardı. 18. ve 19. yüzyıllarda Fener sahillerinde varlıklı Rum ailelerin yalıları bulunuyordu. 20 yüzyılın başında semt tamamen gayrimüslimlerin oturduğu bir görünümdeydi. [[I. Dünya Savaşı]] sonunda İstanbul'da galip devletlerce kurulan işgal yönetiminin 1923'te kalkmasıyla birçok Rum aile Yunanistan'a göç etti. Semt [[6-7 Eylül 1955 Olayları|6-7 Eylül 1955 olaylarına]] kadar yarı yarıya Müslüman ve Hristiyan ailelerden oluşan bir nüfus yapısına sahipti. Müslüman aileler genellikle [[Karadeniz Bölgesi|Karadeniz]] kökenliydiler. [[Kıbrıs Sorunu|Kıbrıs sorunu]] nedeniyle 6-7 Eylül olaylarında semtteki Rum ev ve işyerleri tahrip edilince Rum nüfus İstanbul'un başka semtlerine taşınmak ya da Yunanistan'a göç etmek zorunda kaldı.<ref name="KıbrısSözlüğü">{{kitap kaynağı |soyadı1=Mirbagheri |ad1=Farid |başlık=Historical dictionary of Cyprus |tarih=2022 |yayıncı=Rowman & Littlefield Publishers |yer=Lanham, Md. |isbn=978-1538111574 |basım=2.}}</ref> Bugün Fener’de Rum ve diğer gayrimüslim nüfus yok denecek kadar azdır. Semtte 19. yüzyılda çıkan yangınlardan sonra ızgara planlı bir sokak yapısında, kâgir evlerden oluşan bir doku oluşmuştur. Bugün harap haldeki bu yapıların küçük bir bölümü [[Avrupa Birliği]] fonlarıyla onarılmaktadır. 1930'lu yıllardan sonra semtin Haliç kıyısı fabrikalarla dolmuş, ancak bu yapılar 1984-1989 arasında İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığını yapan [[Bedrettin Dalan]] tarafından yıktırılarak bugünkü sahil yolu açılmıştır.
== Tarihçe ==
1453'te [[İstanbul'un Fethi|İstanbul'un Fethi'nden]] sonra, Fener bölgesi birçok [[Yunanlar|Yunana]] ev sahipliği yapmıştır. [[İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi]] de buraya taşınmıştır ve hala burada bulunmaktadır. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] döneminde burada yaşayan Yunanlara "[[Fenerli Rumlar|Fenerli Rum]]" adı verilmekteydi ve devletin çeşitli makamlarında önemli rol oynamışlardır. 1711-1821 yılları arasında zengin Fenerliler [[Baştercüman|baştercümanlık]], [[Rumeli]] ve [[Yunanistan]]'da vali, [[Eflak]] ve [[Boğdan]]'da ise [[Hospodar|hospodarlık]] görevlerini üstlenmişlerdir.
 
[[Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi]] burada bulunmaktadır.
 
1454'te kurulan ve ayakta kalan en eski Yunan okulu olan [[Fener Rum Erkek Lisesi]] burada bulunmaktadır.
 
Önemli bir Bulgar kilisesi olan [[Sveti Stefan Kilisesi]] de Fener semtinde bulunmaktadır.
 
== Ulaşım ==
=== Otobüs Hatlarıhatları ===
* 36CE [[Cebeci, Sultangazi|Cebeci]] - [[Eminönü]]
* 399B [[Emniyettepe, Eyüpsultan|Emniyettepe]] - [[Eminönü]]
Satır 82 ⟶ 89:
* 99Y [[Yeşilpınar, Eyüpsultan|Yeşilpınar]] - [[Eminönü]]
 
=== Tramvay ve Teleferikteleferik Hatlarıhatları ===
* [[Dosya:Istanbul T5 Line Symbol.svg|22x22pik]] [[T5 (İstanbul tramvayı)|Eminönü - Alibeyköy Cep Otogarı]]
 
== Galeri ==
{|
<gallery>
|[[Dosya:İstanbul - Fener - Mart 2013.jpg|küçükresim|Fener'in [[Haliç]]'ten görünümü. Ön tarafta ortada Fener İskelesi, arka tarafta [[Fener Rum Erkek Lisesi]] görülmektedir. (Mart 2013)]]▼
Dosya:Constantinople Fener 1900.jpg|20. yüzyılın başlarında Fener.
|}
Dosya:Church of St George 8763.jpg|[[Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi]]'nin önü.
Dosya:Patriarchal residence.JPG|[[İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi]]'nin Patrik konutu.
Dosya:StMaryOfTheMongols20071010 01.jpg|[[Kanlı Kilise]]'nin güney cephesi
Dosya:Phanar Greek Orthodox college Vodina.JPG|''Vodina Caddesi''<nowiki/>'nden [[Fener Rum Erkek Lisesi]]'nin görünümü.
Dosya:MaraşlıGreekPrimarySchool (2).jpg|Maraşlı Rum Ortodoks İlköğretim Okulu. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] döneminde [[Grigoryos Maraşlı]] tarafından finanse edilerek inşa edilen bu yapı, günümüzde kullanılmamaktadır.
Dosya:A Muslim seminary in Phanar - P1030362.JPG|Fener'deki bir [[medrese]].
▲|[[Dosya:İstanbul - Fener - Mart 2013.jpg|küçükresim|Fener'in [[Haliç]]'ten görünümü. Ön tarafta ortada Fener İskelesi, arka tarafta [[Fener Rum Erkek Lisesi]] görülmektedir. (Mart 2013)]]
</gallery>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fener,_Fatih" sayfasından alınmıştır