Bulgar İsyanları: Revizyonlar arasındaki fark

{{Düzenle|Haziran 2021}}{{Savaş bilgi kutusu

'''Bulgar İsyanları''' ([[Bulgarca]]: Априлско въстание, ''Aprilsko vǎstanie''), Nisan-Mayıs 1876 tarihleri arasında [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]]nin [[Bulgarlar|Bulgar]] vatandaşlarının Osmanlı Devleti'ne [[isyan]] ederek bağımsızlığını kazanmaları olayıdır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Encyclopædia Britannica'nın on birinci baskısı}}</ref>

Bulgaristan [[14. yüzyıl]] sonlarında yapılan savaşlar sonucu Osmanlı Devleti'ne katıldı. 1396 yılında [[Haçlılar]]ınHaçlıların Osmanlılarla yaptığı [[Niğbolu Savaşı]]'nı kaybetmelerinden sonra Bulgar topraklarının Osmanlı Devletine katılması kesinleşti. Bulgar toprakları [[Rumeli Beylerbeyliği]]nin bir parçası oldu. Rumeli Beylerbeyliği 19 sancağa bölündü ve [[Sofya]]'da oturan bir beylerbeyi tarafından yönetildi.

Bulgarlar [[Ortodoks]] olmaları nedeniyle ibadet açısından Osmanlılar tarafından [[İstanbul]]'daki [[Rum Ortodoks Patrikhanesi]]'ne bağlanmışlardı. Zamanla Bulgarlar bu durumdan hoşnutsuzluk duymaya başladılar. 1849 yılında İstanbul'da Aya Stefan Bulgar Kilisesinin (Demir Kilise) inşaatına izin verildi. 28 Şubat 1870 tarihinde Osmanlı padişahı [[Abdülaziz]], [[Bulgar Eksarhlığı]]'nın ([[Rumlar]]danRumlardan bağımsız Bulgar Ortodoks Kilisesi) kurulmasına izin verdi.

[[Dosya:Konstantin Makovsky - The Bulgarian martyresses.jpg|küçükresim|sol|150px|Rus ressam [[Konstantin Makovsky]] tarafından çizilmiş tek taraflı bir tablo. (1877) Bulgar köylülerine eziyet eden Türkler.]]

Ancak Bulgarların Osmanlı yönetiminden hoşnutsuzlukları buna rağmen devam etti. 1876 yılının Nisan ayında [[Panagürişte]] bölgesinde başlayan Bulgar İsyanları bütün [[Orta Dağ]] bölgesine yayıldı. Bu dönemde bölgeye [[Rus İmparatorluğu|Rusya]] tarafından Kafkasya'daki yurtlarından zorla atılmış birçok Kafkasyalı (Çerkez, Abaza, vs.) Müslüman yerleştirilmişti. Ruslar gibi Slav olan Bulgarlarla, Ruslardan büyük eziyet çekmiş Kafkasyalı Müslümanlar arasında karşılıklı katliamlar yaşandı. Osmanlılar bu isyanları [[başıbozuk]]ları kullanarak kısa zamanda bastırdılar. Ancak batı dünyasında Osmanlı Devleti'nin bu isyanların bastırılmasında kullandığı yöntemler büyük eleştirilere neden oldu. Bulgarların öldürülmesi tek taraflı olarak yansıtıldı. Müslümanların uğradığı katliamlar göz ardı edildi. Eski [[İngiltere]] başbakanı [[William Ewart Gladstone]], bilim adamı [[Charles Darwin]], yazar [[Oscar Wilde]] ve [[Victor Hugo]], İtalyan siyasetçi [[Giuseppe Garibaldi]] gibi etkili kişiler [[Osmanlı İmparatorluğu]] aleyhinde tek taraflı yazılar yazarak Avrupa'da Bulgarların lehinde bir kamuoyu oluşmasına neden oldular.

23 Aralık 1876 tarihinde [[İngiltere]]'nin öncülüğüyle Balkanlardaki Ortodoksların haklarını görüşmek üzere [[İstanbul]]'da bir konferans toplanmasına karar verildi. Konferans [[Haliç Tersanesi]]’nde bulunan [[Bahriye Nazırlığı]]nda toplandığı için [[Tersane Konferansı]] adıyla tarihe geçmiştir. [[II. Abdülhamid]]Abdülhamit konferansın toplandığı gün [[Birinci Meşrutiyet|I. Meşrutiyet]]'i ilan etti ama Rusları memnun edemedi. [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]] ilan edildi. Savaşı Osmanlıların kaybetmesi üzerine 13 Temmuz 1878 tarihinde imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı İmparatorluğuna bağlı Bulgarların kendi kendilerini yönettiği [[Sofya]] merkezli Bulgaristan Prensliği ve yine Osmanlı İmparatorluğuna bağlı Hristiyan bir vali tarafından yönetilecek olan [[Filibe]] merkezli özerk bir [[Şarki Rumeli Vilayeti]]nin kurulmasına karar verildi. Valiliğe İstanbul doğumlu Bulgar kökenli Osmanlı devlet adamı [[Aleko Paşa]] getirildi. Şarki Rumeli Vilayeti 1885 yılında gerçekleşen bir ihtilal ile Bulgaristan Prensliğine bağlandı. [[İkinci Meşrutiyet|II. Meşrutiyet]]'in ardından 6 Eylül 1908 tarihinde de [[Bulgaristan]] bağımsız bir devlet haline geldi.