Yayık ayranı: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Pioneer butter churn.jpg|küçükresim|Geleneksel, evlerdeEvlerde kullanılan, geleneksel ahşap yayık]]

'''Yayık''' ya da '''katık ayranı''',<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.yeniakit.com.tr/haber/katik-ayrani-nedir-541450.html|başlık=Katık ayranı nedir?|erişimtarihi=11 Şubat 2020|tarih=7 Kasım 2018|çalışma=|yayıncı=yeniakit.com.tr|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200202142858/https://www.yeniakit.com.tr/haber/katik-ayrani-nedir-541450.html|arşivtarihi=2 Şubat 2020|ölüurl=hayır}}</ref> veya '''çalkama'''<ref name="Öztürk2005">{{Kitap kaynağı|yazar=Özhan Öztürk|başlık=Karadeniz: ansiklopedik sözlük|url=https://books.google.com/books?id=eUJkAAAAMAAJ|yıl=2005|yayıncı=Heyamola Yayınları|isbn=978-975-6121-00-9|erişimtarihi=11 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170222122007/https://books.google.com/books?id=eUJkAAAAMAAJ|arşivtarihi=22 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref> [[Türkiye]]'nin [[yayık]] ile [[tereyağı]] yapılan ([[Yayıklama|yayık dövülen]]) bölgelerinde üretilen ve günümüzde tüketilen [[ayran]]dan farklı bir fermente [[süt]] ürünüdür. Ayran, [[Yoğurt|yoğurda]] [[su]] ve [[Tuz (kimya)|tuz]] eklenmesi ile hazırlanırken, yayık ayranı, [[Yoğurt|yoğurda]] [[su]] eklenerek yayıkta dövülmesi, [[Tereyağı|tereyağıntereyağı]]nın ayrıştırılması ve [[Yoğurt|yoğurttanyoğurt]]tan arta kalan açık renkli, yapışkanımsı kıvamlı ve kendine has kokulu yayıkaltına [[Tuz (kimya)|tuz]] eklenmesi sureti ile üretilmektedir. Yayık ayranı için kullanılan [[Yoğurt|yoğurdun]], normal [[Yoğurt|yoğurda]] kıyasla daha uzun süre [[Fermantasyon|fermante]] edildiği ve güçlü bir ekşi tada sahip olduğu kaydedilmiştir.<ref name=":2">{{Kitap kaynağı|isbn=978-1-4200-8208-1|url=https://books.google.de/books?id=zMCDLlcRaQkC&pg=PA130&dq=yay%C4%B1k+ayran%C4%B1&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwj1kvjSlvfmAhXSGewKHa-QD7sQ6AEIKTAA#v=onepage&q=yay%C4%B1k%20ayran%C4%B1&f=false|başlık=Development and Manufacture of Yogurt and Other Functional Dairy Products|yayıncı=CRC Press|tarih=19 Nisan 2016|dil=İngilizce|ad=Fatih|soyadı=Yildiz|erişimtarihi=2 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201002115521/https://books.google.de/books?id=zMCDLlcRaQkC&pg=PA130&dq=yay%C4%B1k+ayran%C4%B1&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwj1kvjSlvfmAhXSGewKHa-QD7sQ6AEIKTAA#v=onepage&q=yay%C4%B1k%20ayran%C4%B1&f=false|arşivtarihi=2 Ekim 2020|ölüurl=hayır}}</ref>

Bazı bölgelerde tahta fıçılar veya deri torbalar içerisinde çalkalanarak üretilen yayık tereyağı ve ayranı, günümüzde çoğunlukla elektrikli makineler vasıtasıyla dövülmektedir. Yoğurttan tereyağı üretimi [[Türkiye|Türkiye]]'de]] gittikçe azalmaktadır. Yayık ayranına [[Alışveriş merkezi|büyük marketlerde]] ulaşmak mümkün değildir.