Arnavutluk-Sovyetler Birliği ilişkileri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzen |
k yazım/şablon adı/iç bağ dz. |
||
5. satır:
1912 yılında bağımsız olan Arnavutluk, 1917-1920 arasında [[Arnavutluk'taki İtalyan himayesi|İtalyan himayesine]] girdi, [[II. Dünya Savaşı]]'nda 1939 yılında [[Faşist İtalya]], 1943'te de [[Nazi Almanyası]] tarafından işgal edilene kadar [[Arnavutluk Prensliği|Prenslik]], [[Arnavutluk Cumhuriyeti (1925-1928)|Cumhuriyet]] ve [[Arnavutluk Krallığı|Krallık]] oldu. 1944 yılında Arnavutluk'ta [[II. Dünya Savaşı'nda Arnavut direnişi|işgal sona erdi]] ve [[Enver Hoca]] ile [[Arnavutluk Emek Partisi|Emek Partisi]] önderliğinde [[Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti]] kuruldu. [[II. Dünya Savaşı]] döneminde [[Kızıl Ordu]] Arnavutluk'a girmemiş, Arnavutlar kendi ulusunu [[Nazi Almanyası]] işgalinden kendileri kurtarmıştır. Bu dönemde Arnavutluk [[Yugoslavya]] ile iyi ilişkiler geliştirmişti ve özellikle savaş sonrası ilişkileri çok iyiydi.
Enver Hoca, Sovyetler Birliği ile ticaret anlaşması yapmak ve Stalin ile daha fazla görüşmelerde bulunmak için Temmuz 1947'de Moskova'ya gitti. Şubat 1949'da Arnavutluk, komünist blokun ekonomik planlamayı koordine etme örgütü olan [[Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi]]'ne (COMECON)üye oldu. Kısa süre sonra [[Polonya Halk Cumhuriyeti]], [[Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti]], [[Macaristan Halk Cumhuriyeti]], [[Romanya Sosyalist Cumhuriyeti]] ve Sovyetler Birliği ile ticaret anlaşmalar imzaladı. Sovyet ve Doğu Avrupa teknik danışmanları Arnavutluk'ta ikamet ettiler. Sovyetler Birliği Arnavutluk'a askeri danışmanlarını gönderdi ve [[Sazan Adası]]'nda bir denizaltı tesisi inşa etti. Mayıs 1959'da Sovyet lider [[Nikita Kruşçev]], bir Rus liderin ülkeye yaptığı ilk ziyarette başkent [[Tiran, Arnavutluk|Tiran]]'ı ziyaret etti. Ziyaretin amacı, Arnavutluk'u Yugoslavya-Arnavutluk ve Sovyet-Arnavutluk ilişkileri oluşturmaya yönelik görüşmelerde bulunmaktı.<ref>Шеху Э.С. Влияние русского языка на албанский (на материале научно-технической литературы) // Известия Российского государственного педагогического университета им. А.И. Герцена. - 2012. - № 133.</ref><ref>Моисеенко Н.С. Чеканка иностранной монеты на Ленинградском монетном дворе в 1921 - 1961 гг. // Труды исторического факультета Санкт-Петербургского университета. - 2014. - № 17.</ref>
=== İlişkilerin kötüye gidişi ===
11. satır:
[[Destalinizasyon]] sonrasında oluşan [[Çin-Sovyet ayrılığı]] sırasında Arnavutluk [[Çin]]'i destekledi ve Sovyetler Birliği ile arasına diplomatik mesafe koydu. Böylece [[Arnavutluk-Sovyet ayrılığı]] başladı. Ekim 1961'de [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi|20. Kongresi'nde]] Sovyet ve Çinli delegeler arasında Arnavutluk üzerinde sert tartışmalar geçti. Sovyetler Birliği Aralık ayında Arnavutluk ile diplomatik ilişkilerini kesti. Moskova daha sonra [[Kültür Sarayı]]'nda çalışanlar da dahil olmak üzere ülkedeki tüm Sovyet ekonomik danışmanlarını ve teknisyenlerini geri çekti ve hâlihazırda bulunan ekipmanlara yönelik yedek parça ve malzeme sevkiyatlarını durdurdu. Buna ek olarak, Sovyetler Birliği, ilişkilerin kesilmesinden önce başlayan süreçle Sazan Adası'ndaki denizaltı tesislerini sökmeye devam etti. 1 Temmuz 1952'ye kadar 824 Sovyet vatandaşı Arnavutluk'tan Sovyetler Birliği'ne geri gönderildi.<ref>Земсков В.Н. Возвращение советских перемещенных лиц в СССР 1944 - 1952 гг. // Труды Института российской истории РАН. - 2013. - № 11.</ref>
Çin, Sovyetler Birliği'nin vadettiği parçaların, gıda maddelerinin ve diğer malların yaklaşık %90'ını sağlayarak Arnavutluk'u Sovyet ekonomik desteğinin kaybından dolayı destekledi. Çin, Arnavutluk'a Sovyetlerden daha uygun şartlarda para verdi ve Sovyet danışmanlarının aksine Çinli teknisyenler Arnavut işçilerle aynı şekilde maaş aldı. Bu teknisyenler Arnavut halkının yaşadığı konutlara benzer konutlarda yaşadı. Çin ayrıca [[Tiran, Arnavutluk|Tiran]]'a yıllarca [[Josef Stalin]], [[Enver Hoca]] ve [[Mao Zedong]]'un politikalarını öven söylemleri barındıran güçlü bir radyo iletim istasyonu kurdu. [[Arnavutluk Emek Partisi]] bayrağına Stalin'in fotoğrafını koydu. Arnavutluk, Çin'e Avrupa'da bir sahile konuşlanma teklif etti ve [[Birleşmiş Milletler]]'de Çin Halk Cumhuriyeti'nin baş sözcüsü olarak görev yaptı. Arnavutluk [[Varşova Paktı]] faaliyetlerine veya COMECON anlaşmalarına katılmadılar. Bununla birlikte, diğer Doğu Avrupa'nın komünist ülkeleri Arnavutluk ile diplomatik ya da ticari bağlantıları koparmadı. 1964'te Arnavutluk Tiran'daki boş Sovyet büyükelçiliğini devraldı.<ref>{{Kitap kaynağı | kaynak = harv |soyadı=Ash |ad=W. |başlık=Pickaxe and Rifle: The Story of the Albanian People |yer= Londra |yayıncı=Howard Baker Press Ltd |yıl=1974}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | kaynak = harv |soyadı=Freedman |ad=R. O. |başlık=Economic Warfare in the Communist Bloc<!--: A Study of Soviet Economic Pressure Against Yugoslavia, Albania, and Communist China-->|yer=New York |yayıncı=Praeger Publishers |yıl=1970}}</ref>
Ekim 1964'te Enver Hoca, Nikita Kruşçev'in iktidardan düşürülmesini olumlu karşıladı ve Sovyetler Birliği'nin yeni liderleri Arnavutluk'a karşı olumlu sözler sarfetmeye başladı. Ancak kısa süre sonra, yeni Sovyet liderliğinin Arnavutluk'a uygun temel politikaları değiştirme niyetinde olmadığı anlaşıldı ve ilişkiler düzelmedi. Arnavutluk on yıllar boyunca Sovyet yetkililerini "hain [[revizyonizm|revizyonistler]]" ve "komünizme ihanet edenler" olarak nitelendirmeye devam etti. 1964'te Enver Hoca, Arnavutluk'un uzlaşma şartlarının Sovyet yönetiminin özür dilemesi ve ülkeye verilen zararlardan dolayı tazminat verilmesi olduğunu açıkladı. Sovyet-Arnavutluk ilişkileri, Arnavutluk'un [[Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi]] sonrası Pakt'tan resmen çekilmesiyle birlikte yeni seviyelere geldi. Çin-Arnavutluk arasındaki ilişkiler 1978'de kötü bir gidişata girdi ve sonrasında [[Çin-Arnavutluk ayrılığı]] oluştu. Ancak Arnavutluk bu ayrılık ortamında bile Sovyetler Birliği ile ilişkileri normalleştirmeyi reddetti ve ülkelerini dış dünyadan neredeyse tamamen izole ettiler.<ref>Лямеборшай С.Х. Дружба между Россией и Албанией в прошлом и настоящем // Власть. - 2014. - № 1.</ref><ref>{{Kitap kaynağı | kaynak = harv |soyadı=Griffith |ad=W. E. |başlık=Albania and the Sino-Soviet Rift |url=https://archive.org/details/albaniasinosovie0000grif |yer=Cambridge, MA |yayıncı=The M.I.T. Press |yıl=1963}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | kaynak = harv |editör-soyadı=Halliday |editör-ad=J. |başlık=The Artful Albanian: The Memoirs of Enver Hoxha|yer= Londra |yayıncı=Chatto & Windus Ltd |yıl=1986}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı | kaynak = harv |editör-soyadı=Held |editör-ad=J. |başlık=The Columbia History of Eastern Europe in the Twentieth Century|yer=New York |yayıncı=[[Columbia University Press]] |yıl=1992}}</ref>
| |||