'''Türk Ceza Kanunu'nun 299. maddesi''', 5237 nolu [[Türk Ceza Kanunu]]'nun ikinci kitap, dördüncü kısım, üçüncü bölümünde yer alan ve [[Türkiye cumhurbaşkanı|cumhurbaşkanına]] [[hakaret]] suçunu düzenleyen kanun maddesidir. "Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar" başlığı altında ele alınmaktadır. Suçu sabit görülen kişi bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına mahkûm edilir. Suçun alenen işlendiği durumlarda ise cezada altıda bir oranında artırım uygulanır. Bu suçtan dolayı [[Türkiye adalet bakanları listesi|adalet bakanının]] izni olmadan kovuşturma yapılamaz.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf | başlık = Türk Ceza Kanunu | yayımcı = mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 23 Ocak 2022 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20121119114914/https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf | arşivtarihi = 19 Kasım 2012}}</ref> Günümüzde bu madde hakkında pek çok tartışma yaşanmaktadır.
Karşıyaka 7. Asliye Ceza Mahkemesi ve İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi, 2016 yılında [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]]'ne başvurarak TCK'nin 299. maddesinin [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası|Anayasa]]'daki "hukuk devleti" ve "kanun önünde eşitlik" ilkelerine aykırı olduğunu öne sürerek maddenin iptalini talep etti. Anayasa mahkemesi ise bu talebi oybirliğiyle reddetti.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170103-11.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182059/https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01/20170103-11.pdf |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>
[[2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu|2017'deki anayasa değişikliği]] sonucunda önceden tarafsız olan cumhurbaşkanının siyasi parti üyesi olabilmesinin önünün açılmasıyla TCK'nin 299. maddesinin amacından uzaklaştığı öne sürülmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.politikyol.com/partili-cumhurbaskani-pratiginde-tck-299-cikmazi/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123183624/https://www.politikyol.com/partili-cumhurbaskani-pratiginde-tck-299-cikmazi/ |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> Ankara 46. Asliye Ceza Mahkemesi, Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]]'a yönelik söylediği söz nedeniyle yargılanan bir kişiye, sözlerin siyasi parti genel başkanı olan cumhurbaşkanının siyasi eylemlerini hedef alması gerekçesiyle cumhurbaşkanına hakaret suçu yerine olağan hakaret suçundan ceza verdi, savcılık istinaf mahkemesinde karara itiraz etti.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.gercekgundem.com/guncel/164121/dava-sayisi-30-bini-gecti-kerem-altiparmak-tck-299-kaldirilmali |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182457/https://www.gercekgundem.com/guncel/164121/dava-sayisi-30-bini-gecti-kerem-altiparmak-tck-299-kaldirilmali |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> Anayasa Mahkemesi, 2021 yılında verdiği bir kararda siyasetçilerin eleştirilere katlanmak zorunda olduklarını belirterek başvurucunun cumhurbaşkanına hakaretten cezalandırılmasını [[ifade özgürlüğü]]nün ihlali olarak değerlendirdi.<ref>{{Web kaynağı |url=https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2016/36777 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182604/https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2016/36777 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>
Soruşturma aşamasında şüpheliler hakkında tutuklama tedbirine başvurulması da eleştirilen bir diğer konudur. [[Ceza Muhakemesi Kanunu]]'nun tutuklamayı düzenleyen 100. maddesindeki şartların bu suç bakımından uygulanabilir olmadığı, kovuşturması adalet bakanının iznine bağlı olan bir suç için tutuklama yapılamayacağı öne sürülmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398592 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20200828192629/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/398592 |arşiv-tarihiarşivtarihi=28 Ağustos 2020 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://halitcelenk.org/sites/default/files/odul-alan-yapitlar/2018-birincilik-odulu-ozge-demir.pdf |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20201028015526/https://halitcelenk.org/sites/default/files/odul-alan-yapitlar/2018-birincilik-odulu-ozge-demir.pdf |arşiv-tarihiarşivtarihi=28 Ekim 2020 |ölüurl=hayır }}</ref>
Adalet Bakanlığı verilerine göre 2014-2019 yılları arasında TCK 299 kapsamında 160.169 soruşturma başlatılırken 35.507 ceza davası açıldı, bu davalarda 38.608 kişi yargılandı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://bianet.org/bianet/hukuk/251048-erdogan-in-yok-dedigi-davalari-bakanligin-istatistikleri-yalanladi |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20210930041337/https://bianet.org/bianet/hukuk/251048-erdogan-in-yok-dedigi-davalari-bakanligin-istatistikleri-yalanladi |arşiv-tarihiarşivtarihi=30 Eylül 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Yargılananların 33 bini cezaya çarptırıldı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/zeynel-emre-aihmin-tck-299dan-verdigi-tazminatlari-erdogan-maasindan-odesin-1884240 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123200101/https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/zeynel-emre-aihmin-tck-299dan-verdigi-tazminatlari-erdogan-maasindan-odesin-1884240 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>
[[Sınır Tanımayan Gazeteciler]], Ekim 2020'de [[lèse-majesté]] olarak nitelendirdiği kanun maddesinin yürürlükten kaldırılması çağrısı yaptı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://internationaljournalists.org/tr/cumhurbaskanina-hakareti-duzenleyen-yasayi-kaldirin/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182054/https://internationaljournalists.org/tr/cumhurbaskanina-hakareti-duzenleyen-yasayi-kaldirin/ |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> [[Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi]], Ekim 2021'de Vedat Şorli-Türkiye davasında verdiği kararda ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini ve Avrupa hukuk normlarına ters düştüğünü hüküm altına aldığı TCK'nin 299. maddesinin [[Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi]] ve mahkemenin yerleşik içtihadı doğrultusunda değiştirilmesini talep etti.<ref>{{Haber kaynağı |url=https://www.dw.com/tr/avrupa-insan-hakları-mahkemesi-tck-299-değişmeli/a-59548024 |başlık=Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi: TCK 299 değişmeli |yayımcı=DW |tarih=19 Ekim 2021 |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123200107/https://www.dw.com/tr/avrupa-insan-haklar%C4%B1-mahkemesi-tck-299-de%C4%9Fi%C5%9Fmeli/a-59548024 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58969857 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123190020/https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58969857 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://expressioninterrupted.com/tr/aihm-nin-ilk-cumhurbaskanina-hakaret-karari-tck-299-degistirilmeli |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182237/https://expressioninterrupted.com/tr/aihm-nin-ilk-cumhurbaskanina-hakaret-karari-tck-299-degistirilmeli |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/aihm-nin-cumhurbaskanina-hakaret-sucu-ile-ilgili-19102021-tarihli-vedat-sorli-ihlal-karari-hakkin-82003 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123200046/https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/aihm-nin-cumhurbaskanina-hakaret-sucu-ile-ilgili-19102021-tarihli-vedat-sorli-ihlal-karari-hakkin-82003 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>https://tr.sputniknews.com/20211019/ankaradan-cumhurbaskanina-hakaret-yasasini-degistirmesini-isteyen-aihm-boyle-bir-imtiyaz-verilemez-1049977387.html</ref>
Ocak 2022'de [[Cumhuriyet Halk Partisi]] tarafından 299. maddenin TCK'den kaldırılması için kanun teklifi hazırlandı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.birgun.net/haber/chp-den-kanun-teklifi-cumhurbaskanina-hakaret-sucu-tck-den-kaldirilsin-374349 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=23 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220123182052/https://www.birgun.net/haber/chp-den-kanun-teklifi-cumhurbaskanina-hakaret-sucu-tck-den-kaldirilsin-374349 |arşiv-tarihiarşivtarihi=23 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref> Teklifin gerekçesi olarak partili cumhurbaşkanlığı sisteminde bu maddenin "suistimal edilmesi" gösterildi.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/chpden-cumhurbaskanina-hakaret-maddesinin-kaldirilmasina-donuk-kanun-teklifi-1902220 |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=24 Ocak 2022 |arşiv-urlarşivurl=https://web.archive.org/web/20220124065449/https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/chpden-cumhurbaskanina-hakaret-maddesinin-kaldirilmasina-donuk-kanun-teklifi-1902220 |arşiv-tarihiarşivtarihi=24 Ocak 2022 |ölüurl=hayır }}</ref>
