1813'te [[Kostantiniyye]] (günümüzdeki [[İstanbul]]’da)'da doğan Hovsep Vartanyan, 13 yaşında iken [[Viyana]]’daki Mekitarist okuluna girmiştir. Tahsilini bitirdikten sonra [[Konstantiniyye]]’deki Nersesyan Okulu’nda birkaç sene öğretmenlik yapmış, ardından tercüman olarak 1837’de [[Bahriye Nezareti]]'ne (Denizcilik Bakanlığı) alınmıştır. Burada 25 sene hizmet ederek paşa rütbesine yükselmiş, "Vartan Paşa" olarak anılmıştır. Akabi Hikâyesi'ni, 19. yüzyıl ortalarında kurulmuş ilk Osmanlı-Türk [[akademi]]si olan ''[[Encümen-i Daniş]]'' yönetim kadrosu içinde iken 1851'de yazmış ve yayınlamış, ertesi yıl yazdığı (1852) ''"Boşboğaz Bir Âdem, Lafazanlık ile Husule Gelen Fenalıklerin Muhtasar Risalesi"'' adlı kısa romanında da mezhep çatışmaları konusunu başka bir yönden ele almıştır. 1862'deki emekliliğinin ardından Türkçe-Ermenice "Mecmua-i Havadis" gazetesini çıkarmıştır. Ayrıca [[Napolyon Bonapart]]'ın bir [[biyografi]]sini yazmıştır. 1879'da İstanbul'da ölmüştür.
