Terörizm: Revizyonlar arasındaki fark

'''Terörizm''', '''terör''' ya da '''yıldırıcılık'''<ref>Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük</ref>, siyasal, dinsel ve/veya ekonomik hedeflere ulaşmak amacıyla sivillere, belirlenen hedef gruplara veya resmî, yerel ve genel yönetimlere yönelik baskı, yıldırma ve her türlü şiddet içeren yolun kullanımını ifade eden terim. Hükûmetlere veya kuruluşlara göre değişmekle birlikte, terör uygulayan organize çeşitli gruplara '''terör örgütü'''; terör uygulayan şahıslara ise '''terörist''' ya da '''yıldırıcı'''<ref>TDK Güncel Türkçe Sözlük</ref> denilmektedir. Bununla birlikte bu ifade oldukça tartışmalı bir kavram olup üzerinde akademik ya da uluslararası fikir birliği yoktur.<ref name=Williamson>{{Kitap kaynağı|yazar=Williamson, Myra|başlık=Terrorism, war and international law: the legality of the use of force against Afghanistan in 2001 {{İng}}|yayıncı=Ashgate Publishing|yıl=2009|isbn=978-0-7546-7403-0|sayfa=38|url=https://books.google.com/books?id=ZuJIPP9HfRsC&pg=PA38|erişim-tarihi=25 Mart 2016|arşiv-url=https://web.archive.org/web/20160514100056/https://books.google.com/books?id=ZuJIPP9HfRsC&pg=PA38|arşiv-tarihi=14 Mayıs 2016|ölüurl=hayır}}</ref> Gücünü ve yetkilerini bu yönde kullanan devletler de [[devlet terörizmi]] kapsamında, savaş suçları ya da insan hakları ihlalleri nedeniyle bu kavramla yargılanabilmektedir.<ref>{{Kitap kaynağı|yazar=Schmid, Alex P.|bölüm=The Definition of Terrorism|başlık=The Routledge Handbook of Terrorism Research|yayıncı=Routledge|yıl=2011|isbn=0-203-82873-9|sayfa=39|url=https://books.google.com/books?id=_PXpFxKRsHgC&pg=PA39|erişimtarihi=25 Mart 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170220052128/https://books.google.com/books?id=_PXpFxKRsHgC&pg=PA39|arşivtarihi=20 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Deen, Thalif. [https://web.archive.org/web/20060814043214/http://ipsnews.net/news.asp?idnews=29633 U.N. Member States Struggle to Define Terrorism] {{İng}}, 14 Ağustos 2006, Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.</ref> Buna benzer olarak; devlet organlarını direkt olarak kullanmayıp, iktidarlardaki grubun veya partinin desteklediği örgütlere verilen desteği tanımlayan [[devlet destekli terörizm]] sonucu da benzer yargılamalar olabilmektedir.<ref>Grant, John P. [http://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e60 Lockerbie Trial] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180710041828/http://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e60 |tarih=10 Temmuz 2018 }}, Erişim tarihi: 8 Ağustos 2018.</ref> Birçok akademisyen çeşitli hükûmetlerin eylemlerinin de "terörizm" olarak damgalanabileceğini belirtmiştir.<ref name=Williamson /> Bir ülkede veya bölgede gücü elinden bulunduran iktidarlar veya hükûmetler gerçekleşen bir [[direniş hareketi]]ni "terörizm" ile etiketleyebilir.<ref name=KhanAli>Khan, Ali (Washburn University – School of Law). [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=935347 A Theory of International Terrorism] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180915122916/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=935347 |tarih=15 Eylül 2018 }}, Connecticut Law Review, vol. 19, s. 945, 1987.</ref>

Terörizm teriminin yasal farklılıklarındaki geçerliliğine rağmen, şimdiki zamana kadarki tanımı belirsizliğini hâlen korumaktadır. Bu tanımlamadaki sorun, terörizm tanımının pek çok kişi, kuruluş veya ülke tarafından özgürlük savaşçıları olarak tanımlanan grupların eylemleri ile nasıl sınırlandırılacağıdır.<ref>Даниэль Пайпс, [http://ru.danielpipes.org/15145/tudnosti-opredeleniya-terrorizma Трудности определения терроризма] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180730172100/http://ru.danielpipes.org/15145/tudnosti-opredeleniya-terrorizma |tarih=30 Temmuz 2018 }} (Rusça), 24 Ekim 2014.</ref><ref>Aleksandar Marsavelski, [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2329401 The Crime of Terrorism and the Right of Revolution in International Law] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20190407133933/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2329401 |tarih=7 Nisan 2019 }}, Connecticut Journal of International Law, Vol. 28, No. 241, 2013</ref>

Türkiye'de yıllarca teröre karşılık olarak [[anarşi]] sözcüğü kullanılmış, son yıllarda bu sözcük terk edilerek "terör" sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. "Anarşi" sözcüğü [[Yunanca]] kökenlidir. Yunanca sözcük "başsız, yöneticisiz" anlamına gelir. Anarşi sözcüğü Oxford İngilizce Sözlük'te "yetke yoksunluğundan veya yetkenin ve diğer yönetim mekanizmalarının tanınmamasından doğan düzensizlik durumu" olarak tanımlanmıştır. Günümüzde ise yürürlükte olan Terörle Mücadele Kanunu'nda "anayasada belirtilen nitelikleri ve siyasî, hukukî, sosyal, laik, ekonomik düzeni değiştirmeye yönelik her türlü suç teşkil eden eylemler" olarak tarif edilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Terörle Mücadele Kanunu | url = https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3713&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 | yayıncı = Mevzuat.gov.tr | erişimtarihi = 8 Mayıs 2020 | arşivengelli = evet | arşiv-url = https://web.archive.org/web/20200514201134/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3713&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 | arşiv-tarihi = 14 Mayıs 2020 | ölüurl = hayır }}</ref>

''Terör'' sözcüğünün tanımına ilk defa [[Fransız Devrimi]] yeni bir boyut kazandırır. [[Fransız Devrimi]]'nin ilk yıllarında Fransa'da yürütme yetkisine sahip [[Convention]], ülkenin dış güçler tarafından işgal edilmesine duydukları endişeden dolayı ve içteki sivil huzursuzluğun devrime zarar verebileceğini düşündükleri için olağanüstü önlemler alma gereği görürler. Bu amaçla kamu güvenliğinden sorumlu komiteyi (''Comité de salut public'') neredeyse diktatörlüğe varan yetkilerle donatırlar. 5 Eylül 1793 günü [[Convention]] bir bildiri ile devrim karşıtlarına karşı ''Terör''ü (''la Terreur'') açıklar: "Komplo kuran tüm kişileri dehşete düşürmenin zamanı geldi. Kanun adamları, ''Terör''ü başlatın." <ref>Andress, David. The Terror: The Mericless War for Freedom in Revolutionary France. New York: Farrar, Strauss and Giroux, 2005. 179.</ref> Kamu güvenliğinden sorumlu komitenin başındaki [[Maximilien Robespierre]] ''Terör''ün ateşli bir savunucusu olacaktır ve görevlendirilmesinden bir yıl sonra, 28 Temmuz 1794 günü despotluk suçundan idam edilene kadar binlerce kişinin infazına öncülük edecektir.<ref>[{{Web kaynağı |url=http://www.fordham.edu/halsall/mod/robespierre-terror.asp |başlık=Fordham University Modern History Sourcebook: Maximilien Robespierre: Justification of the Use of Terror] |erişimtarihi=29 Haziran 2012 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20120509181712/http://www.fordham.edu/halsall/mod/robespierre-terror.asp |arşiv-tarihi=9 Mayıs 2012 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.port.ac.uk/special/france1815to2003/chapter1/interviews/filetodownload,20545,en.pdf |başlık=The Terror in the French Revolution, Dr Marisa Linton, Kingston University, UK |erişimtarihi=29 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120117152123/http://www.port.ac.uk/special/france1815to2003/chapter1/interviews/filetodownload%2C20545%2Cen.pdf |arşivtarihi=17 Ocak 2012 |ölüurl=evet }}</ref> ''Terör'', yargısız karar verilen idamlara kadar giden uygulama şekli ve halk üzerinde bıraktığı korku ile tarihe devlet eliyle gerçekleştirilmiş bir terör örneği olarak geçer.<ref>Gilbert Guillaume, Terrorism and International Law, International and Comparative Law Quarterly 2004 53(3):537-548</ref> Buna [[devrimci terör]] de denir.

[[Amerika Birleşik Devletleri]], [[Avrupa Birliği]] ve [[Birleşik Krallık]] savunma bakanlıkları tarafından yayınlanmış olan terör listeleri mevcuttur. Bununla birlikte [[BM Güvenlik Konseyi]], belli zaman aralıklarıyla belirli kişi ve örgütlerin bir listesini hazırlamaktadır ve liste tasarısının ülke meclislerine gelmesiyle bu liste kabul edilir.<ref>[http://www.masak.gov.tr/userfiles/file/BKK_Guncel_Liste.pdf Malvarlıklarının Dondurulmasına Karar Verilen Kişi, Kuruluş veya Organizasyonlar] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160406113457/http://www.masak.gov.tr/userfiles/file/BKK_Guncel_Liste.pdf |tarih=6 Nisan 2016 }}, Erişim tarihi: 25 Mart 2016.</ref> Belli aralıklarla bu listelerdeki isimler değiştirilebilir veya güncellenebilir.<ref>[http://www.haberturk.com/dunya/haber/1020184-hamas-o-listeden-cikarildi Hamas o listeden çıkarıldı!] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160406123247/http://www.haberturk.com/dunya/haber/1020184-hamas-o-listeden-cikarildi |tarih=6 Nisan 2016 }}, ''[[Habertürk TV]]'', 17 Aralık 2014, Erişim tarihi: 25 Mart 2016.</ref>

Terörizm ile ilişkilendirilen gruplar kendi amaçlarını veya hedeflerini medya organlarını kullanarak yaymaya gayret eder.<ref>[http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002470/247074E.pdf Terrorism and theMedia] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180731020525/http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002470/247074e.pdf |tarih=31 Temmuz 2018 }}, Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018.</ref>